दार्चुलातर्फ महाकाली किनारमा पक्की तटबन्ध बने पनि भारतीय क्षेत्रको खोतिला पहिरोका कारण सदरमुकाम क्षेत्र अझै असुरक्षित छ । नेपालतर्फ पक्की तटबन्ध निर्माणको काम अन्तिम चरणमा पुगे पनि भारतीय पक्षले पहिरो व्यवस्थापन गर्न सक्रियता नदेखाउँदा जोखिम कायमै छ ।
थालीगाड सबस्टेसनको निर्माण अझै पूरा भएको छैन । चमेलियामा उत्पादित विद्युत् दार्चुलाका विभिन्न ठाउँमा वितरण गर्न सबस्टेसन निर्माण सुरु भएको हो । काममा ढिला हुँदा चमेलियामा उत्पादन भएको विद्युत् स्थानीय उपभोग गर्नबाट वञ्चित छन् ।
उमेरले ५५ नाघेका मालिकार्जुन २, भगवतीका भानसिंह धामीलाई व्यावसायिक तरकारी खेती सुरु गरेको अढाइ दशक हुँदै छ । सानैमा भारतको सिमला पुगेका उनले आफ्नो घरमा पनि सिमलाकै जस्तो हावापानी र मौसम भएकाले व्यावसायिक खेतीको जमर्को गरेका थिए ।
अविरल वर्षाले महाकाली नगरपालिका २, बडाली गाउँमा बस्तीमुनिबाट पहिरो खस्दा १३ परिवार विस्थापित भएका छन् । मुनिबाट सोमबारदेखि पहिरो जान सुरु भएको माथिबाट जमिन सरिरहँदा स्थानीयले घर छाडेका हुन् ।
बर्खा सुरुभएपछि ग्रामीण सडकहरू अवरुद्ध भएका छन् । जिल्लाका ९ वटै स्थानीय तह ग्रामीण सडक सञ्जालसँग जोडिए पनि अहिले व्यास र अपीहिमाल गाउँपालिका सडक सञ्जालबाट विच्छेदको अवस्थामा छन् ।
सीमावर्ती क्षेत्रका बासिन्दालाई भारतीय बजारबाट दैनिक उपभोग्य सामान नल्याए गुजारै चल्दैन । ग्रामीण क्षेत्रका पसलेहरू पनि पारिबाटै व्यापारिक सामान ओसार्छन् । तर उनीहरूलाई सहज भने छैन । बर्खे भेलमा महाकालीबाट ट्युब र तुइनबाट सामान ओसार्दा ज्यानकै जोखिम उत्तिकै हुन्छ ।
यहाँका बासिन्दाको आम्दानीको मुख्यस्रोत मानिएको यार्चा संकलन निकै जोखिमपूर्ण मानिन्छ । उच्च लेकाली भेकका बासिन्दाका लागि ज्यान जोखिममै पारेर भए पनि आय–आर्जनका लागि अन्य विकल्प छैन । यार्चा टिप्न उच्च हिमाली क्षेत्र पुगेका कतिपय संकलकले बर्सेनि ज्यान गुमाउने गरेका छन् ।
जिल्ला अस्पतालमा ४ वर्षअघि स्थापना गरिएको रक्तसञ्चार केन्द्र सुरक्षाकर्मीहरूको भरमा चलेको छ । यहाँका स्थानीय बासिन्दा रक्तदान गरे कमजोर भइने धारणाका कारण आफ्नै बिरामीलाई पनि रक्तदान गर्दैनन् ।
महाकाली करिडोरअन्तर्गतको कञ्चनपुरको ब्रह्मदेवदेखि दार्चुलाको खलंगासम्मको खण्डमा वातावरणीय प्रभाव मूल्यांकनको अन्तिम प्रतिवेदन नै नआई सडक निर्माण योजना अघि बढाइएको छ ।
