शान्ता मरासिनी

समाजमा ठूलाठालु, साहु/महाजनले गरिब/दुःखीलाई भरअभरमा ऋण दिने चलन उहिलेदेखिको हो । समाजमा एकखाले विश्वासले काम गरेको हुन्छ । ऋण लिँदा कागजी तमसुक गर्ने चलन थिएन । ऋण लिनेले पनि समयमै ब्याज तिर्न छाडे । साहु/महाजनमा स्वार्थ बढ्दै गयो ।

सचेत अभिभावकत्व (कन्सस प्यारेन्टिङ) प्रत्येक अभिभावकले मानवमूल्यलाई केन्द्रमा राखी बच्चाको जन्मसिद्ध मौलिक मानव अधिकारको रक्षा गर्दै सचेत, जागरुक, चेतना र ज्ञानयुक्त रोलमोडलका रूपमा असल अभिभावक बन्‍ने प्रक्रिया हो । सत्य, प्रेम, खुसी, करुणा, न्याय, अहोभाव, असल कार्य, सकारात्मक सोच र आदर जस्ता मानवमूल्यको सहयोगले बच्चाले आफ्नो भविष्यको सही मार्ग पहिल्याउन सक्छ । 

अन्तर्राष्ट्रिय महिला दिवस संघारमा छ र अफगान महिलाहरूको पीडा संसारभर गुन्जिरहेको छ । उनीहरूका लागि, केही समयअघि सञ्चारमाध्यममा भनिएझैं, स्कुल–कलेजको होइन जेलको ढोका खुला छ ।

निर्वाचन आयोग प्रतिनिधिसभा तथा प्रदेशसभाको मत परिणाम छिटोभन्दा छिटो घोषणा गर्न आतुर छ । मतगणनास्थलमा उम्मेदवारहरू तथा देशभरिका मतदाता नतिजाको प्रतीक्षामा छन् । यो निर्वाचनमा प्रतिनिधिसभातर्फ विभिन्न राजनीतिक दलका र स्वतन्त्र गरी २ हजार ४ सय १२ तथा प्रदेशसभाका लागि ३ हजार २ सय २४ उम्मेदवार प्रतिस्पर्धामा छन् ।

लैंगिक समानताको क्षेत्रमा भइरहेका प्रयासलाई विशेषतः पुरुष वर्गसम्म नपुर्‍याए लैंगिक समानता हासिल गर्न कठिन हुनेछ । योजना निर्माण, कार्यान्वयन तथा उपयोगमा महिला–पुरुष र अन्य लिंगको समान सहभागिता भए मात्र लैंगिक विकास हुन सक्छ ।

निर्वाचन लोकतन्त्रको आधारभूत आवश्यकता हो । राज्य सञ्चालनको नेतृत्व तहमा सबै जनता सहभागी हुन असम्भव प्राय: हुने भएकाले प्रतिनिधिमार्फत शासन सञ्चालन गरिने व्यवस्थामा मतदाता नै सार्वभौम हुन् । लोकतन्त्रमा असल प्रतिनिधिलाई मत दिई शासन सञ्चालनको जिम्मा लगाउने, उनीहरूको कामको अनुगमन, मूल्यांकन तथा नियन्त्रण गर्ने अधिकार मतदातामा हुन्छ । निर्वाचनले यसै विषयलाई आवधिक रूपमा जाँच्ने गर्छ ।

गत फागुनदेखि नउठेको फोहोर जेठको अन्तिम साता बल्ल उठ्ने वातावरण बन्यो । तत्कालका लागि समस्या टरे पनि फोहोर व्यवस्थापनका क्षेत्रमा धेरै काम गर्न बाँकी छ, केही भई पनि रहेको छ ।

२०७४ साललाई निर्वाचन वर्ष भनिएको थियो । तीन तहका सरकारका लागि भएका निर्वाचनहरूमा आम मतदातालाई दलहरूले आ–आफ्ना घोषणापत्र वितरण गरे । तिनले मतपत्रमा रहेको दलीय चिह्नमा छाप हान्ने तरिकाबाहेक मतदातालाई अन्य कुरा सिकाएनन्, न त घोषणापत्रहरूमा वाचा गरिएअनुरूपका काम नै गरे ।