सुपर बोन्साई

यिनीहरूमध्ये कुनै एकलाई मन पराएर निबन्ध लेख्नुपर्नेछ । यो वार्षिक परीक्षामा पास हुनका लागि निकै इम्पोर्टेन्ट छ तर मलाई यी कुनै नाम पनि त्यति मन परेन । किनभने मेरो मनपर्ने नाम अर्कै छ– हाम्रो प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवा । अहिले उहाँ जतिको इम्पोर्टेन्ट अरू कोही छैन ।

नेपाली पढाउने पण्डित सोमनाथ शास्त्री सरले क्लासमा बराबर सम्झाउनुहुन्थ्यो– ‘निबन्ध साहित्यिक पाराले लेख्नुपर्छ । यसमा कुनै राम्रो उपमा दिएर लेखे झन् राम्रो हुन्छ बाबुहरू †’ सर, उपमा भनेको के हो ?– हाम्रो फस्टब्वाइ दामोदरले सोधेको थियो । र उहाँले यसको जवाफमा भन्नुभएको थियो– कुनै विशेष कुरासँग दाँजेर लेख्नु नै उपमा हो । जस्तो भगवान् गौतम बुद्ध । अथवा महाकवि लक्ष्मीप्रसाद देवकोटा । यहीबमोजिम आज म हाम्रा प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवाका विषयमा एउटा उपमा राखेर निबन्ध लेख्दै छु– बोन्साई प्रधानमन्त्री देउवा ।

मसँग यो सोधिएला– प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवा त बुझिएकै हो, तर बोन्साई भनेको के हो ? एक पटक हाम्रा विज्ञान सर चित्ररत्न तुलाधरले क्लासमा पढाउनुभएको थियो– बोन्साई एकखाले जापानी तरिका हो । यसमा ठूला–ठूला रुखलाई सानो पार्ने गरिन्छ । यस्तो पुड्को रुखलाई कुनै गमलामा पनि राख्न सकिन्छ । अनि बैठककोठामा सजाएर राखे पनि हुन्छ । खुबै राम्रो देखिन्छ । यो सुनेर मेरो मनमा झट्ट आयो– यसमा त ‘विज्ञानको चमत्कार’ भन्ने निबन्ध पनि लेख्न सकिन्छ । यो पनि उत्तिकै इम्पोर्टेन्ट छ । तर आज प्रश्नपत्रमा छ– कुनै एक मनपर्ने व्यक्तिबारे निबन्ध लेख । त्यसैले म मलाई मनपर्ने प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवामाथि निबन्ध लेखिरहेको छु । हाम्रो साहित्यका गुरुले सिकाएजस्तै साहित्यिक उपमा दिएर– बोन्साई प्रधानमन्त्री देउवा । र पुगनपुग ६ फुटे अग्लो हाम्रा प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवालाई बोन्साई भन्नु एउटा चमत्कार नै त हो ।

हाम्रा प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवा पटके प्रधानमन्त्री भएकाले पटक–पटक प्रधानमन्त्री भइसक्नुभएको छ । र एक–दुई पटक फेरि पनि प्रधानमन्त्री बन्नुहुनेछ भनी उहाँको ज्योतिषीको जोखनाले बताएको छ । यस्तो राजनीतिक उचाइको मानिसलाई कसरी बोन्साई बनाउने ? यो हुनै सक्दैन । तर यसका लागि हामीले कुनै झन्झट गरिरहनुपर्दैन । किनभने उहाँ आफैं बोन्साई बन्नतिर जोडतोडले लाग्नुभएको छ । यहाँ एउटा कुरा भने भन्नैपर्छ, हाम्रा प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवा बोन्साई भए पनि कुनै चानेचुने बोन्साई चाहिँ भन्न मिल्दैन । बोन्साईहरू थरीथरीका हुन्छन् । र उहाँ राजनीतिक बोन्साईको कोटीमा पर्नुहुन्छ ।

हाम्रा प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवा एकैपटक बोन्साई नभएर बिस्तारै–बिस्तारै बोन्साई हुनुभएको हो । सबभन्दा पहिले उहाँले आफ्नो पार्टी नेपाली कांग्रेस पार्टीलाई बोन्साई बनाउनुभयो । यसमा त्यतिसाह्रो मिहिनेत गर्नुपरेन । किनभने नेपाली कांग्रेस पार्टीको चुनाव चिह्न रुख हो । र खासमा रुखलाई नै बोन्साई बनाउने चलन छ । यसरी आफ्नो पार्टीलाई बोन्साई बनाइसकेपछि उहाँ पनि अटोमेटिक ढंगले बोन्साई हुनुभयो । बोन्साई प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवा । र हालसम्म पनि उहाँको बोन्साई हुने काम रोकिएको छैन । यो कसरी भने उहाँले यसपटकको चुनावमा नराम्ररी हारेर पनि प्रधानमन्त्रीको कुर्सी छाड्नुभएको छैन । बरु त्यसमा चपक्क टाँसिएर बसिरहनुभएको छ । यसले उहाँलाई एउटा बोन्साई मात्र नभएर सुपर बोन्साई नै बनाएको छ । असलमा हाम्रा प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवा एउटा सुपर बोन्साई हुनुहुन्छ ।

सुपर बोन्साई भएकाले प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवालाई प्रधानमन्त्रीको कुर्सीबाट अलग पार्न असाध्यै गाह्रो भइरहेको छ । तर एउटा बोन्साईलाई हटाउन के गाह्रो हुन्छ ? कुनै गमलामा सरक्क सारे त भइहाल्यो नि † तर यसपालि झन्डै दुई तिहाइका हिसाबले चुनाव जितेका वाम गठबन्धनका मानिसहरू मूर्ख हुन् । यिनीहरूलाई बोन्साईबारे कुनै ज्ञान छैन । यसका लागि खुरुक्क ‘बृहत् सामान्य ज्ञान’ पढे त भइहाल्यो । हाम्रो असिस्टेन्ट हेडमास्टरसाबले लेख्नुभएको हो । यसको नयाँ एडिसन निस्किसकेको छ । सबै पुस्तक पसलहरूमा पाइन्छ । मूल्य २५० रुपैयाँ ।

हाम्रो बैठक कोठामा बुबाले एउटा विदेशबाट लिएर आउनुभएको बोन्साई थपक्क सजाएर राखिएको छ । अति नै चिटिक्क परेको पुड्को बोन्साई । पीपल रुखको बोन्साई । त्यसलाई देखेर म दंग पर्छु । र मलाई घरिघरि हाम्रा बोन्साई प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवाको सम्झना हुन्छ । (यसपछिको उत्तरपुस्तिका सद्दे छैन । च्यातिएको अवस्थामा छ । र यसमा कुनै वार्षिक परीक्षा पास गर्न चाहने विद्यार्थीले निबन्ध लेख्ने कोसिस गरेको छ । मैले एक जिरामरिच पसलेकहाँबाट यो उत्तरपुस्तिका पाएको हुँ । र यो अधुरो निबन्धको छेउमा सफा अक्षरले लेखिएको छ– सरस्वतीमाताकी जय !)