नाम नसम्झिनु समस्या हो र !

यस्तो अवस्थामा चिकित्सकीय सल्लाह नै लिनुपर्छ । जसलाई मेडिकलको भाषामा एनोमिक एफासिया वा डिसोम्निया भनिन्छ । यो मेरो जीवनमा अभिन्न अंग नै भइसकेको छ । कतिपय अवस्थामा त यसले मेरो सामाजिक जीवनमा धेरै तनाव थपिदिन्छ ।

धेरै मानिस आफ्नो नाम बिर्सिएकोमा चिढिन्छन् । उनीहरूको अहम्ताले गतिलै प्रहार गरिदिन्छ । केही व्यक्ति भने यस्तो समस्या लुकाउनका लागि पहिल्यै ‘म नाम सम्झिने मामिलामा कमजोर छु’ भनेर हात उठाउँछन् । मलाई भने विगतका केही पनि कुरा सम्झन कठिन हुन्छ । केही यस्ता कुरा हुन्छन्, जुन बिर्सनै हुँदैन, त्यसलाई सम्झिनैपर्छ ।

सन् २००७ मे महिनाको एक दिन यस्तो घटना भयो, जसले ठूलो गडबड गर्‍यो । तर राम्रो पनि भयो । म त्यस दिनलाई सधैं हिजोको दिन जस्तैगरी सम्झन्छु । म युनियन स्क्वायरमा एक फोटोग्राफर र तीनजना मोडलका साथमा फेसन सुट गरिरहेको थिएँ । काममा जाँदा सर्ट लगाउने सम्बन्धी विवादास्पद विषयमा फोटोसुट भइरहेको थियो । विभिन्न कारणले मलाई केटाहरूको ध्यान आफूतर्फ खिच्नुपर्ने थियो । तर मलाई कसैको नाम याद थिएन । जब घामसँगै मेरो तनाव पनि बढ्यो, मेरो धैर्यको बाँध भत्कियो ।

‘अब हेर, यसो गरौं म तिमीहरू सबैलाई स्टिभ भनेर बोलाउँछु । जब स्टिभ भन्छु, तब सबैजना क्यामेरातर्फ फर्किनु,’ मैले भनेँं । त्यसका साथै मलाई डर पनि लाग्यो । अब यिनीहरूले आफ्नो एजेन्टलाई फोन गरेर मेरो पागल व्यवहारको गुनासो गर्ने भए भनेर । धन्न, त्यसो भएन । तीनैजना त्यो सुनेर हाँसे । त्यस दिनका लागि हामी सबैजना स्टिभ भयौं । फोटोग्राफर स्टिभ, म स्टिभ र अरू सबै स्टिभ । जब फोटोसुट सकियो, मैले त्यसबारे धेरै केही सोचिन ।

अर्को दिन मलाई लाग्यो, मेरो समस्याको समाधान यो हुनसक्छ । जुन कुरा मैले अनायासै गरेंँ, त्यसले मलाई धेरै सहयोग गर्न सक्थ्यो । व्यावहारिक र मानसिक रूपमा पनि । त्यसपछि मैले सबैलाई स्टिभ भनेर सम्बोधन गर्न थालेँं । चिनेजानेकालाई पनि स्टिभ, अपरिचितलाई पनि स्टिभ । किन स्टिभ नै भन्ने त ? थाहा छैन । अनायासै निस्कियो । मैले धेरै महान व्यक्तिहरूलाई पनि स्टिभ्स नै भन्ने गरेको छु– म्याक्विन, हकिङ, सोनडेहिम ।

र यसका साथै मैले हलिउडमा यस्तो संस्कृतिका बारेमा पनि थाहा पाएँ, जहाँ केटीहरू नाम थाहा नभएको व्यक्तिलाई स्टिभ नै बनेर बलाउँदा रहेछन् । त्यसो गर्दा सबै पुरुषले राम्रैसँग प्रतिक्रिया दिएको देखेंँ । १२ वर्षको दौरान एकजना पुरुषले मात्रै आफूलाई स्टिभ नभन्न आग्रह गरेको मैले पाएको छु । अर्को एकजना पनि जोड्ने हो भने मेरो बुबालाई पनि स्टिभ भनेर बोलाएको मन पर्दैन ।

महिलाहरूसँग भने मेरो अनुभव भिन्न छ । उनीहरूसँग कुराकानी गर्दा म घरिघरि नाम परिवर्तन गर्छु– र्‍याचेल, स्टेफिनी, केली, सारा, क्रिस्टिन । एक–दुई सातापछि मैले जे नाम भनेर बोलाएको भए पनि उनीहरूको एउटै गुनासो हुन्छ– ‘मलाई तिमी त्यो नामले नबोलाऊ, म त्यो नाम गरेको केटीलाई फिटिक्कै मनपराउँदिन ।’

एकपटक ‘साउथ पार्क’ ले मेरो उद्धार गरेको छ । वर्षौं अघि मेरो पूर्वप्रेमी र मैले एकअर्कालाई ‘चुप लाग विन्डी’ भन्ने थेगो बसाल्यौं । त्यो विन्डी भन्ने नाम पनि अनायासै आएको थियो र त्यो नै मुखमा झुन्डियो ।

कसैलाई विन्डी वा स्टिभ भनेको मनपर्छ, कसैलाई त्यो नाम सुन्यो कि रिस उठ्छ । कसैको त्यो नामसँग राम्रो याद जोडिएको छ भने कसैलाई त्यो सुन्न पनि मन लाग्दैन । जेसुकै भए पनि विन्डी र स्टिभ सफल रहे । धेरैले ती नामलाई आत्मसात नै गरे । यो प्रयोगले एउटा कुरा सिकायो । धेरैलाई नाम सम्झन झन्झट लाग्छ । पहिलो पटक भेट्दा नाम, पेसा, घरको ठेगाना बताउन धेरैलाई अप्ठेरो लाग्छ । यस्तोमा स्टिभ र विन्डी जस्ता नामले राम्रो काम गर्न सक्छन् ।

नाम नबताउने हो भने धेरै कुरा नबताउँदा हुन्छ । र तपाईं दुवै जनालाई चित्त बुझेको कुरामा सिधै प्रवेश गर्न पाउनुहुन्छ । यो भनेको कार्यालय जाने जुत्ता खोलेर आरामदायी स्पोर्ट्स जुक्ता लगाए जस्तै हो ।

दर्जनौं व्यत्तिले मलाई स्टिभ भनेर बोलाउँछन् । सयौं व्यक्तिले यो स्टिभ योजना आफूले पनि प्रयोग गर्न मिल्छ कि मिल्दैन भनेर सोधेका छन् । यो जसले प्रयोग गरे पनि हुन्छ । मुर्खतापूर्ण रूपमा सुरु गरेको सम्बोधनले अहिले एउटा उत्साहजनक अभियानकै रूप लिन थालेको छ । कुनै दिन यस्तो आओस्, जहाँ कसैले कसैको नाम नै सम्झन नपरोस् ।

तपाईं मलाई डेभिड भनेर बोलाउन चाहनुहुन्छ भने बोलाउनुस्, तर मलाई डेभिड भनेर नबोलाकै राम्रो ।

–डेभिड कोलम्यान (न्युयोर्क टाइम्सबाट अनुदित)