नेपालको पर्यटन : लाइफटाइम एक्सपेरियन्स

देशले भ्रमण वर्ष २०२० अभियानका लागि लाइफटाइम एक्सपेरियन्सलाई प्राथमिकतामा राखेको छ । यसको अर्थ कुनै गन्तव्य, क्रियाकलापमा मात्र सिमित नभई तीसँग जोडिएको अनुभवलाई प्रवर्द्धन गर्नु हो जुन सधैं ताजा भएर सम्झनामा आइरहनेछ ।

प्रि-मनसुनको समय । पानीले बाटालाई पखालेका मात्र छैनन् सडकलाई पोखरीमा परिणत पनि गरेका छन् । अनि बाटोमा जमेको पानीबाट बच्न पर्खालबाट हिँड्दै गरेका छन् बटुवाहरु । यो फोटो पनि सामाजिक सञ्जालमा छाएको छ । यसले पनि अनुभवको त्यस्तै अर्को किस्सालाई इङ्गित गर्छ, जुन रैथाने छ ।

पर्यटनको पांग्रोमा अहिले यस्तै कुरा चल्तीमा छ । असनका गल्लीमा बिहान पाक्ने ग्वारामरी, झापाबाट फैलिएर काठमाडौंका सडक अनि रैथाने खाना पाइने रेष्टुरेन्टमा पाइने भक्का, कृष्णमन्दिरको ठीक पछाडिको बाराका लागि प्रसिद्ध होनाचा । खाना यात्राका लागि मुख्य कारक भएको संकेत पनि हो यो । इन्स्टाग्राममा पोष्ट भएका असंख्य फोटोहरुमा खानाको फोटोहरुमा भएको उल्लेखनीय वृद्धिले अनुभव पर्यटनमा नयाँ खेलाडीहरु मैदानमा आएको प्रमाणित गर्दछ ।

सगरमाथा र लुम्बिनी भनेर नथाक्ने र पर्यटनको दायरा यी दुईबाट माथि नदेख्ने धेरैलाई सामाजिक सञ्जालमा अहिले अनुभव पर्यटन धेरै चर्चाको विषय भएको जान्न जरुरी छ ।

बहसमा खर्च गर्नसक्ने पर्यटकलाई प्राथमिकतामा राख्नुपर्ने विषय पनि छन् । भुटानले जस्तै दैनिक कम्तिमा २५० डलर खर्च गर्नसक्ने पर्यटकलाई मात्र देशको ढोका खोल्नपर्ने विषय सान्दर्भिक छ । धेरै खर्च गर्ने पर्यटकबाट समाजले पाउने हिस्सामा वृद्धि हुने, वातावरणमैत्री हुने, दिगो पर्यटनले स्थान पाउने निश्चित छ ।

यी सबै परिस्थितिसँग जोडिएको पाटो भनेको नेपाली पर्यटनको मुख्य आधार हो । नेपाली पर्यटनको भिन्नै मान्यता छ, बुझाइ छ । यसले कुनै वर्ण, भेष वा पर्यटकको खल्तीमा भएको पैसाका आधारमा कहिले विभेद गरेको छैन । यो नै हाम्रो पर्यटनको उत्कृष्ट पाटो हो । हो, यसले समयसमयमा अप्ठ्यारो स्थिति ननिम्त्याएको हैन ।

हिप्पीको समय नेपाली पर्यटन इतिहासमा विशेष तरिकाले समेटिएको छ । सन् १९७०/८० को दशकमा जगल्टे कपाल पाल्ने, बेफिक्री हिँड्ने, अनौठो पहिरन गर्नेलाई मात्र हिप्पी भनेर बुझियो भने हिप्पी पर्यटनलाई न्याय गरेको ठहरने छैन । उनीहरु समाजका स्थापित मूल्य मान्यता नमान्ने, त्यो समयमा अचाक्ली महँगो हवाइटिकटमा पैसा खर्च नगरी गाडीमा लामो दूरी यात्रा गर्न रुचाउनेका समूह थियो जसले लण्डनबाट नेपालसम्मको यात्रा तय गरेका थिए ।

खर्च कम गर्ने पर्यटक दूरदूर गर्ने हो भने हिप्पी पनि अटाउन गाह्रो थियो । अहिले खर्च कम गर्नेले भोलि यात्रा अनुभव प्रकाशन गरेर नेपालको प्रचारप्रसार गर्न सक्छन् जुन नेपालले गरिरहेको प्रवर्द्धन भन्दा पनि बढी प्रभावकारी हुनेछ । उदाहरणका लागि सुप्रसिद्ध लेखक पाउलो कोहेलो पनि सो समयमा हिप्पीका रुपमा नेपाल आएका थिए र उनको अनुभव करिब एक वर्ष अघि बल्ल पुस्तकको रुपमा आएको छ, जुनमा नेपालको धेरै प्रसंगहरु उल्लेखित छ ।

सेतो हिमाल, कञ्चन बग्ने नदी, झरना, फेवातालमा देखिने माछापुच्छ्रे को छाँया हामीले पर्यटन प्रवर्द्धनमा प्रयोग गर्दै आएको फोटोहरु यी वरिपरि हुनेगर्छ । चिटिक्क परेको अनुहार देखाउने इच्छा भए जसरी नै पर्यटन प्रवर्द्धनमा रंगको संयोजन मिलेका, सफाचट भएका, नभए पनि फोटोशप गरिएका फोटोहरुको जगजगी छ । परिवर्तनशील समयमा स्थापित मान्यतामा पनि ट्वीस्ट आउँछ । रियल मी अर्थात वास्तविक म जस्ता अभियान हालका दिनमा स्थापित भइरहेका छन् । कुनै फिल्टर प्रयोग नभएका वास्तविकतामा जस्तो देखिने उस्तै फोटोहरु धेरैले रुचाउन थालेका छन् ।

सुरुमा उल्लेख गरेको जस्तो सडक बीचमा साँढे, पर्खालबाट हिँडिरहेका बटुवाहरु, दारी पालेका जोगीहरु सञ्जालहरुमा बढेका छन् र यिनले धेरै अर्थमा लाइफ टाइम एक्सपेरियन्सलाई बढावा दिएका छन् ।