कान्तिपुर वेबसाईट
AdvertisementAdvertisement
२३.१२°C काठमाडौं
काठमाडौंमा वायुको गुणस्तर: १६१

अवैध बाटो हुँदै तिब्बत पुग्छ यार्सा

सुर्खेत/मुगु — डोल्पाका अधिकांश लेकाली पाटनमा यार्सागुम्बा पाइन्छ । ठूलीभेरीको माझपाल, ठाँगे, से–फोक्सुन्डो निकुञ्ज क्षेत्रको जगदुल्ला, कागमारालगायत पाटनमा बर्सेनि २० हजार बढीले यार्सा संकलन गर्छन् ।

अवैध बाटो हुँदै तिब्बत पुग्छ यार्सा

यस वर्ष ४ सय ६६ किलो मात्र यार्सागुम्बाको छुटपुर्जी मात्रै जारी भएको डिभिजन वन कार्यालय डोल्पाले जनाएको छ । अघिल्लो वर्ष २ सय १८ किलोको छुटपुर्जी जारी भएको थियो । केही वर्षअघिसम्म व्यापारीले हेलिकप्टर चार्टर गरेर सोझै तिब्बतमा यार्सा लाने गरेका थिए । पाँच वर्षयता अवैध रूपमा यार्सा तिब्बत नगए पनि लुकिछिपी जाने क्रम घटेको छैन ।

सबैभन्दा बढी ०६३ मा ९ क्विन्टल यार्साको छुटपुर्जी दिइएको डोल्पा डिभिजनले जनाएको छ । वन कर्मचारीका अनुसार माथिल्लो डोल्पाका विभिन्न क्षेत्रबाट बर्सेनि एकदेखि डेढ क्विन्टल यार्सागुम्बा अवैध बाटो हुँदै तिब्बत पुग्ने गरेको छ ।

डिभिजन वनबाट यस वर्ष कसैले पनि तिब्बतमा यार्सा पुर्‍याउने छोडपुर्जी लिएका छैनन् तर १२ जनाभन्दा बढी व्यापारी तिब्बतमा राम्रो भाउ नपाएको भन्दै यार्सा बेचेर फर्किएका छन् । देशभित्रै ओसारपसारका लागि अनुमति लिएका व्यापारीले समेत यार्सा तिब्बत पुर्‍याउने गरेका हुन् । कार्यालयले नेपालगन्ज हुँदै काठमाडौं लैजानका लागि मात्र छुटपुर्जी दिइएको जनाएको छ ।

‘अघिल्लो वर्षभन्दा बढी निकासी हुनुको कारण उत्पादन बढेर होइन,’ डिभिजन वन अधिकृत सन्तोषकुमार झाले भने, ‘क्रमश: अवैध बाटोबाट विभिन्न ठाउँमा यार्सा पुर्‍याउने लिगल हुन खोजेका हुन् ।’ अवैध यार्सा ओसारपसार रोक्न प्रहरी, सेना र निकुञ्जका अधिकारीसँग समन्वय गरिएको उनको भनाइ छ ।

डिभिजन वनले एक किलो यार्साको २५ हजार राजस्व संकलन गरिएको जनाएको छ । स्थानीय वन उपभोक्ता समितिले संकलकबाट पाँच सयदेखि एक हजार रुपैयाँ लिएर प्रवेश दिएका थिए । संकलन गरिएको यार्सा व्यापारीले पाटनमै खरिद गरेर विभिन्न ठाउँमा पुर्‍याउने गरेका छन् ।

झाका अनुसार वास्तविक व्यापारीले अवैध यार्सा लिन चाहँदैनन् । ‘उनीहरूलाई पनि आफ्नो लगानी सुरक्षित होस् भन्ने भएकाले कानुनी रूपमै लिन चाहन्छन्,’ उनले भने, ‘तर, भर्खरै व्यवसायमा हात हालेका र कम समयमै राम्रो आम्दानी गर्न खोज्नेहरू कानुनी दायरामा आउन चाहँदैनन् ।’ उनले केही व्यापारीले मुस्ताङ हुँदै काठमाडौंसम्म यार्सा पुर्‍याउने गरेको बताए । तर, स्थानीय बासिन्दाको दाबीअनुसार मुस्ताङको बाटो भएर पनि यार्सा अवैध रूपमा तिब्बत पुग्ने गरेको छ ।

अघिल्लो वर्ष यार्साको भाउ स्थानीय बजारमा २० लाख रुपैयाँ प्रतिकिलो थियो । पाटनमै पाँच सय रुपैयाँ प्रतिकिलोमा बिक्री भएको यार्साको भाउ काठमाडौंमा २८ लाखसम्म पुगेको थियो । डोल्पामा ३६ जनाजति यार्सा व्यापारी छन् । उनीहरूले अघिल्लो वर्ष राम्रो भाउ पाएको भन्दै १३ लाखदेखि २० लाखसम्ममा यार्सा संकलकबाट दुनैमा खरिद गरेका थिए । तर, तिब्बतमा १७ लाख रुपैयाँ बढीमा बिक्री नभएपछि समस्यामा परेका छन् ।

स्थानीयबासीका अनुसार डोल्पोबुद्ध गाउँपालिकाको तिन्जेसँग जोडिने क्याटो नाका र से–फोकसुन्डोको साल्दाङसँग जोडिने मरिम्ला तिब्बती नाकामा यार्सा बिक्री हुने गरेको छ । माथिल्लो डोल्पाका व्यापारीहरू कानुनी दायरामा आउन नमान्दा बर्सेनि लाखौं राजस्व गुम्दै गएको जनप्रतिनिधिको भनाइ छ । सहरतारा तलका क्षेत्रको यार्सा भने कानुनी दायरामै आउने गरेको छ ।

त्रिपुरासुन्दरी नगरपालिकाका प्रमुख ओमबहादुर बुढाले अवैध रूपमा तिब्बत जाने यार्सा रोक्न चुनौती भएको बताए । ‘सरकारी संयन्त्र भएका स्थान भएर यार्सा बिक्रीका लागि लैजाने व्यापारीले वैध रूपमै यार्सा ओसारपसार गर्ने गरेका छन्,’ उनले भने, ‘तर, सरकारी निकायको उपस्थिति कम भएका ठाउँबाट तिब्बत यार्सा जान छोडेको छैन ।’

प्रकाशित : भाद्र ११, २०७५ ०८:२८
प्रतिक्रिया
पठाउनुहोस्
जनताको राय

बैंकमा लगानीयोग्य रकम थुप्रिएर साढे ६ खर्ब नाघेको छ। बैंकहरूले ब्याजदर घटाउँदासमेत कर्जा प्रवाह बढ्न नसक्नुको कारण के हो?