सम्पत्ति शुद्धीकरण नियमप्रति बेलायत कठोर

उक्त निकायले मनी लाउन्डरिङ नियममा थप कडाइ गर्ने समेत जनाएको छ ।

कर छली, भ्रष्टाचार, अपराध, आतंककारीलाई आर्थिक सहयोग, मानव तस्करी, आतंककारी गतिविधि आदि काम गर्न गैर कानुनीरुपमा नगद वा सम्पत्ति प्रयोग भइरहेको निष्कर्षसहित मनी लाउन्डरिङ नियन्त्रण गर्न विशेष कदम चाल्ने एफसीएको अठोट छ । 

एफसीएले गत जनबरीमा जर्मनीको सबैभन्दा ठूलो डोइच बैंकलाई मनी लाउन्डरिङ नियम उल्लंघन गरेको भन्दै ५० करोड पाउन्ड जरिवाना गरेको थियो । रसियाली धनी ग्राहकहरुको १० अर्ब डलर ब्यापारको माध्यमबाट रसिया बाहिर देशमा रकम पठाउंदा धेरै अनियमितता भएको र डोइच बैंकले मनी लाउन्डरिङ नियम पालना नगरेकाकारण भन्दै ३४ करोड पाउण्ड अमेरिकी अधिकारीहरुबाट र १६ करोड पाउण्ड बेलायती अधिकारीबाटजरिवाना असुलिएको थियो । 

ति अधिकारीहरुले अप्रिल २०१२ र अक्टोबर २०१४ मा डोइच बैंकमार्फत २४ सय जोडीको छ अर्ब डलर भन्दा बढि रुबलबाट डलरमा सांटेर साइप्रस, लाटभिया जस्ता मुलुकमा पैसा पठाएका थिए । यस बैंकले करिब ४ अर्ब डलर बरोबरकोथप ३४ सय वटा शंकास्पद कारोबार पत्ता लगाएको थियो । जसमा सिसा व्यापारका लागि भनि एकै ग्राहकका विभिन्न कारोबार भएका थिए । यी कारोबार गर्दा धेरै ठाउंमा डोइच बैंक मनी लाउन्डरिङ नियममा चुकेको दुवै देशका अधिकारीहरुले बताएका छन् । 

अथोरिटीले बेलायतको सबैभन्दा ठूलो बैंक एचएसबीसीलाई पनि मनी लाउन्डरिङ नियम उल्लंघनको आरोपमा खोजी गरिरहेको बताइएको छ । यस बैंकको सन् २०१६ को नाफा सन् २०१५ को भन्दा ६२ प्रतिशत कम भएको तथ्यांक प्रकाशित भएको थियो । ७० देशमा चालु रहेको एचएसबीसी बैंकलाई मनी लाउन्डरिङ नियम उल्लंघन गरेको अभियोगमा सन् २०१२ मा अमेरिकामा एक अर्ब बीस करोड पाउन्ड जरिवाना गरिएको थियो ।

मनी लाउन्डरिङले मुल्यको नोक्सानी गर्नुका साथै आर्थिक अपराध गर्ने बताउंदै लन्डनस्थित अर्थ व्यवस्थापन बिज्ञ विकलचन्द्र आचार्यले विश्वको कुल ग्राहस्थ उत्पादन (जिडिपी)को २ देखि ५ प्रतिशत अर्थात २ ट्रिलियन डलर (२ हजार अर्ब डलर) मनी लाउन्डरिङ हुने गरेको बताए । बढ्दो आतंककारी घट्नासंगै मनी लाउन्डरिङ तथा आतंककारीको पैसाको श्रोतबारे पश्चिमी देशहरुमा कडा निगरानी भइरहेको समेत आचार्यले उल्लेख गरे । आचार्यले मनी लाउन्डरिङ अपराधीहरुले खासमा पैसा वा सम्पतिको स्वामित्व ढाकछोप गरि अपराधिक क्रियाकलाप गर्न उक्त पैसा नियन्त्रण गर्ने र यस्तो कार्य कानुनीरुपमा नै भएको जस्तो देखाउने गरेको बताए । 

अपराधीहरुले यस्तो कार्य अनेक झुटको आडमा सत्यता जस्तो देखाउंदै अर्बौं डलर बैंक तथा वित्तीय संस्थाहरुमार्फत उपयोग  गर्न सफल भइरहेका छन् । वित्तीय संस्थाहरुले  अर्काको स्वामित्वमा रहेको पैसा तथा सम्पतिको व्यवस्थापन र नियन्त्रणआफ्नो साथ राख्ने हुँदा दुरुपयोग हुने अधिक सम्भावना रहन्छ । आम्दानीको श्रोत तथा व्यक्तिको परिचयपत्र अनिवार्य राख्नुपर्ने भन्ने अन्तर्राष्ट्रिय कानुनी मान्यतालाई सबै देशले गम्भीर रुपमा अंगाल्नु पर्ने आवश्यकता देख्छन् अर्थव्यवस्थापन बिज्ञ आचार्य ।

युरोपियन युनियन (ईयू) देशहरुमा चौंथो मनी लाउन्डरिङ निर्देशिका गत वर्ष सन् २०१५, जुन १ देखि तयार गरी दुईवर्ष भित्र सबै ईयू देशमा लागू गर्नुपर्ने प्रावधान छ । यसमा मुख्यत: १० हजार युरो भन्दा बढि नगद कारोबार गर्ने सबै व्यवसाय वा व्यक्तिलाईउक्त निर्देशिका लागु गरिएको छ ।

ट्रान्सपरेन्सी इन्टरनेशनलले आफ्नो घोषित मनी लाउन्डरिङ नियम नेपाल लगायत बढि भ्रष्टाचार हुने मुलुकहरुमा कडाइका साथ लागू गर्न जरुरी रहेको बताएको छ । भ्रष्टाचार र मनी लाउन्डरिङबीच सिधा सम्बन्ध रहने भएकाले वित्तिय पारदर्शीता ल्याउन मनी लाउन्डरिङ नियमको आवश्यकतालाई सबै निकायले बुझ्न अत्यन्त खाँचो रहेको विश्लेषकहरुको राय छ ।