१७.१२°C काठमाडौं
काठमाडौंमा वायुको गुणस्तर: १६०

नथाक्ने मान्छे कस्तो होला ?

हेलो शुक्रबार

काठमाडौँ — मानिस दिनभरि दौडिँदा पनि थाकेन भने के हुन्छ ? वा जति घण्टा काम गर्दा पनि शरीर गलेन भने नि ? यो यस्तै परिकल्पनाका साथ म्यासाचुसेट्स युनिभर्सिटीका अनुसन्धानकर्ताहरूले मानव कंकालजस्तो देखिने नयाँ आवरण बनाइरहेका छन् जसलाई नाम दिइएको छ– एक्सोस्केलेटन ।

नथाक्ने मान्छे कस्तो होला ?


यो मानिसको शरीरको बाहिरी भागमा बस्ने आवरण हो जसले मानिसलाई बाहिरी चोटबाट बचाउनुका साथै उनीहरूको जैविक क्षमतामा वृद्धि गर्ने दाबी गरिएको छ ।


यसले मानिसको शरीरलाई थाक्नबाट बचाउने अनुसन्धानमा संलग्नहरू बताउँछन् । म्यासचुसेट्स यूनिभर्सिटीको बायोमेकाट्रोनिक्स ल्याबका अनुसन्धानकर्ताहरूले विकास गरेको यो आवरण, उनीहरूको भाषामा, नसा सन्निहीत डिजाइन सीपद्धारा तयार पारिएको बताइएको छ । यसले मानिसको शरीरको क्षमता बढ्नेछ ।


यो आवरण तयार पार्नका लागि अनुसन्धानरत उनीहरूले आफ्नो ल्याबमा मानिसले हिँड्दा वा दौडँदा कति शक्ति प्रयोग गर्छन् भन्ने जाँच्नका लागि ट्रेड मिलमा डिभाइस राखेर परीक्षण गरिरहेका छन् भने मानिसको जोर्नी र मांसपेशीको स्वरूप कस्तो हुन्छ भन्ने परीक्षणका लागि गतिशील क्यामेरा जडान गरेका छन् । यसबाट आउने तथ्यांकले आफूहरूलाई मानिसलाई अझ्न प्रभावकारी हिँड्न र दौडन सघाउने प्रणाली बनाउन सहायता पुग्ने उनीहरूको विश्वास छ ।


सामान्य मानिसलाई पनि ‘सुपर ह्युमन’ जस्तो बनाउन सक्ने यो आवरणको डिजाइन निर्माणमा संलग्न विश्वविद्यालयका विद्यार्थी टेलर क्लिटेसले अघिल्लो वर्ष नथाकी पियानो बजाउन मिल्ने मानिसको औंलाजस्तो डिभाइस बनाएका थिए ।


यसको निर्भीक नेतृत्वकर्ता हुन्– प्राध्यापक हुग हेर । उनी आफूलाई ‘बायोनिक म्यान’ भनी चिनाउन रुचाउँछन् किनकि उनी आफ्ना अप्राकृतिक खुट्टाको सहारामा हिँडडुल गर्छन् । किशोरावस्थामा दुवै हिमाली यात्राका क्रममा दुर्घटनामा परी दुवै खुट्टा गुमाएका उनी अहिले आफ्ना अनुसन्धान समूहले बनाइदिएको ‘हाइटेक’ खुट्टा लिएर यसको नेतृत्व गरिरहेका छन् ।


मानिसलाई असीमित शक्ति दिने यो आइडिया जति नयाँ र रोचक छ, उति नै घातक पनि हुन सक्छ । फाउन्डेसन फर रेस्पोन्सिबल रोबोटिक्सका सहसंस्थापक अर्का प्राध्यापक नोयल सार्के यो सोचप्रति चिन्ता व्यक्त गर्छन् ।


‘बरु यस्ता प्रविधिलाई धेरै मिहिनेत पर्ने कामका लागि प्रयोग गर्न सकिन्छ तर मानिसलाई जति काम गर्दा पनि नथाक्ने बनाउँदा मानिस शारीरिक रूपमा नथाके पनि मानसिक रूपमा भने थाकिरहेको हुन्छ र मानसिक थकान मेटाउने कुनै उपाय हुन्न,’ उनको चिन्ता छ ।


‘यस्तो खालको प्रणाली बनाएर यसको दुरुपयोग नहोस् भन्नुभन्दा बनाउँदादेखि नै यसको नैतिक रूपमा प्रस्ट हुनुपर्छ,’ उनी भन्छन्, ‘बरु ६ घण्टा काम गरेपछि स्वत: बन्द हुने खालको प्रणाली बनाऔं ।’


तर, यो आवरण बनाउन संलग्नमध्ये एक क्लिटेस प्रविधिलाई सीमित राख्नु हुन्न भन्ने धारणा राख्छन् । उनी भन्छन्, ‘कसैले रक्सी खाएर चलाउँछ भन्ने डरले हामी कार बनाउन रोक्न सक्दैनौं ।’
एक्सोस्केलेटन प्रविधि नौलो भने होइन । विभिन्न अनुसन्धान प्रतिवेदन र जर्नल लेखको आधारमा भन्ने हो भने यसको प्रयोग सन् १९६० देखि नै सैनिक प्रयोजनका लागि सुरु भएको थियो । अहिले पनि विभिन्न कम्पनीले एक्सोस्केलेटन बनाइरहेका छन् र विशेषत: उद्योगमा जोखिमपूर्ण काम गर्ने कामदारहरूले यसको प्रयोग गरिरहेका छन् ।


कार उत्पादक कम्पनी फोर्ड आफ्ना कामदारलाई एक्सोस्केलेटन प्रयोग गराउने कम्पनीमध्येको एक हो । तर, उनीहरूले प्रयोग गर्ने गरेको एक्सोस्केलेटन विद्युतीय तरंगरहित त । फोर्डसहित अन्य कम्पनीका कामदारले उद्योगमा काम गर्दा प्रयोग गर्ने एक्सोस्केलेटन विशेषत: सुरक्षाका लागि लगाइन्छ । विशेषत: गह्रांै सामान उचाल्दा ढाड वा शरीरका अंगलाई असर नगरोस् भन्नका लागि यसको प्रयोग गरिएको हो ।


तर, म्यासाचुसेट्स युनिभर्सिटीको समूहले निर्माण गर्ने भनेको एक्सोस्केलेटन अन्यभन्दा फरक छ किनकि यसले विशुद्ध बाहिरी आवरणका रूपमा मात्रै काम नगरी मानिसको नसासँग जोडिएर काम गर्ने महत्त्वाकांक्षा राखेको छ । र, यसमा संलग्न अनुसन्धानकर्ताहरूले भनेका छन्–यो यसअघि प्रयोगमा आएको एक्सोस्केलेटनजस्तो ठूलो खालको नभई अझ सानो हुनेछ ।
–बीबीसीबाट अनूदित र सम्पादित अंश

प्रकाशित : असार २९, २०७५ १०:५३
प्रतिक्रिया
पठाउनुहोस्
जनताको राय

बैंकमा लगानीयोग्य रकम थुप्रिएर साढे ६ खर्ब नाघेको छ। बैंकहरूले ब्याजदर घटाउँदासमेत कर्जा प्रवाह बढ्न नसक्नुको कारण के हो?