१९.१२°C काठमाडौं
काठमाडौंमा वायुको गुणस्तर: १७०

पुराना गाडी नयाँ गन्तव्य

सडकबाट हटाइएका बीस वर्ष पुराना गाडीलाई पुन: प्रयोग गर्न अहिलेका युवालाई प्रोत्साहित गर्न सकिँदैन र ?
विभु लुइटेल

काठमाडौँ — अमेरिकाको न्युयोर्क राज्यको ज्याक्सन हाइट्समा पासाङ थिन्लेले फुड ट्रक ‘म:म ब्रोज’ सञ्चालन गर्न थालेको डेढ वर्ष बढी भयो । यसको ख्याति यति छिट्टै फैलियो कि थिन्लेले अमेरिकाका अन्य ठूला सहरमा शाखा विस्तार नगरी सुखै पाएनन् । बिफ, चिकेन र भेज म:म बेच्दै सुरु भएको यो फुड ट्रकमा विस्तारै अन्य परिकार पनि पाइन थाल्यो ।

पुराना गाडी नयाँ गन्तव्य

नेपाली थाली, चाउमिन, स्याभाले, लाफिङजस्ता परिकार त्यहाँ बसोबास गरेका नेपालीले मात्र नभई विदेशीले समेत रुचाउन थाले । उनैलाई पछ्याउँदै अरूले पनि सेलरोटी, समयबजी लगायतका नेपाली परिकार बनाई बेच्ने ट्रक अमेरिकाका विभिन्न सहरमा सञ्चालन गर्न थालेका छन् ।


काठमाडौंका सहरबजार तथा गल्लीहरूमा ठेलागाडामा खानेकुरा बेच्ने प्रचलन नौलो होइन । तर, पुराना बस, ट्रक र टेम्पोमा पनि खाना–खाजा बेचिन्छ, अझ बार नै सञ्चालन गरिन्छ भन्ने कुराले धेरैलाई अचम्मित पार्न सक्छ । राजधानीका सडकबाट करिब–करिब हराइसकेका मर्सिडिज र जापानी कोस्टरका पुराना मिनी बस प्रयोग गरी पाँच युवाले नागपोखरीमा ‘फुड ट्रक पार्क’ नामको खुला रेस्टुराँ सुरु गरेका छन् ।


‘होटल, रेस्टुराँ त धेरैले चलाइरहेका छन् । त्यही व्यवसायमा थोरै सिर्जनात्मकता थपौं भन्ने उद्देश्य मात्र हो,’ फुड ट्रक पार्कका सञ्चालक टसी पाल्जोर शेर्पा सुनाउँछन् । तीस वर्षीय उनले आफ्नो फर्निचर व्यवसायको मुनाफालाई फुड ट्रक पार्कमा लगानी गरेका हुन् । बेलायत, जर्मनी, फ्रान्सजस्ता देशमा देखेका फुड ट्रकको अवधारणा नेपालमा पनि प्रयोग गरी हेरौं भनी आफूले चुनौती लिएको र धेरै हदसम्म सफल पनि भएको उनको अनुभव छ ।


फुड ट्रक पार्क सुरु गरेको तीन दिनसम्म सित्तैमा खाजा खुवाइने भनी सामाजिक सञ्जालमा विज्ञापन निकालेको थियो । त्यसैले थाम्नै नसकिने भीड खानका लागि उर्लिएको टसीले बताए । त्यहाँका खानेकुराभन्दा पनि धेरैले रूप फेरिएका गाडी मन पराए, फोटो खिचेर आफ्ना इन्स्टाग्राम रंगाए । त्यसैले मार्केटिङ गर्न यसका सञ्चालकलाई खासै मिहिनेत गर्नुपरेन । ‘नयाँ कन्सेप्ट सबैले रुचाए । हामी उत्साहित भयौं,’ खुसी हुँदै टसीले सुनाए ।


फुड ट्रक पार्कमा रहेको जापानी कोस्टरमा ‘अमेरिकन डाइनर’ नामको फुड स्टेसन सञ्चालित छ । यसमा अमेरिकामा पाइने फास्ट फुड तयार गरिन्छन् । अन्य दुई बसमा ‘ताकोज एन्ड तापस’ तथा ‘द डम्पलिङ्स’ नामका फुड स्टेसनका भान्सा सञ्चालित छन् । ताकोज एन्ड तापसमा मेक्सिकन खाना–खाजा तयार गरिन्छ भने द डम्पलिङ्समा चिनियाँ ।


फुड ट्रकको सुरुवात अमेरिकाबाट भएको हो । अहिले पनि त्यहाँका युवा जमात्ले यस व्यवसायलाई सबैभन्दा सजिलो स्टार्टअपका रूपमा हेर्ने गरेको पाइन्छ । अमेरिकाको सन् २०१७ को तथ्यांक हेर्ने हो भने फुड ट्रकबाट उठेको कुल आम्दानी करिब तीन अर्ब अमेरिकी डलर छ । अमेरिकामा मात्रै सय वर्षभन्दा लामो इतिहास बोकेको फुड ट्रक संस्कृति विश्वव्यापी हुन धेरै समय लागेन । नयाँ र अनौठा परिकार बनाई बेच्न सक्नेका लागि यो व्यापार अपार हुन्छ भन्नेमा दुई मत छैन । त्यसमाथि थोरै कर्मचारी मात्र भए पुग्ने ।


विकसित मुलुकमा तुलनात्मक रूपमा थोरै लगानीमा फुड ट्रक सञ्चालन गर्न सकिन्छ । कारण, त्यहाँ सञ्चालकलाई ट्रक एकै ठाउँमा राख्नुपर्ने बाध्यता छैन । फुड ट्रक चलाएबापत सरकारलाई कर तिरे मात्र पुग्छ । तर, हाम्रोमा त्यस्तो व्यवस्था छैन । फुड ट्रक पार्कका अर्का सञ्चालक तेन्जिङ शेर्पा भन्छन्, ‘हामीले बाटोमा ट्रक वा बस गुडाई खानेकुरा बेच्ने अनुमति नै पाएनौं । त्यसैले जग्गा भाडामा लिएर यो फुड जोइन्ट सञ्चालन गर्न निकै महँगो पर्न गयो ।’


सरकारी नीति बाधक बनिदिँदा पुराना तथा विस्थापित गाडी यत्तिकै कतै थन्किएर बसेको गुनासो तेन्जिङले गरे । यो व्यवसाय सुरु गर्दा उनीहरूले भोगेको अर्को चुनौती हो– अधिकांश ग्राहकका जिब्रोले विदेशी स्वाद स्विकार्न नसक्नु । जापानी खानामा पनि गरम मसाला खोज्ने समुदायलाई यस फुड ट्रक पार्कको विविधता नीरस लाग्न सक्छ । ‘त्यस्ता ग्राहकको चित्त बुझाउन अब छिट्टै नेवारी र भारतीय खाना सर्भ गर्ने बस पनि ल्याउँदै छौं,’ सञ्चालक टसी पाल्जोर शेर्पाले बताए ।


यस व्यवसायका निम्ति प्रयोगमा आउने गाडीको सुरुमा त उचित मर्मत–सम्हार नै हुन अत्यावश्यक छ । गाडीभित्र भान्सा सञ्चालित हुन्छन्, आगोसमेत बालिन्छ । त्यसैले तिनका इन्जिन निकाल्न जरुरी छ । अमेरिकाको प्रचलन हेर्ने हो भने फुड ट्रकका भान्सेलाई गाडी चलाउनेबारे पनि ज्ञान हुनु आवश्यक छ । हाम्रोमा यस पक्षलाई भने खासै वास्ता गरिएको छैन ।
यस्तै व्यवसाय गर्ने लाममा सोसियल क्याफे, गैरीधाराका रञ्जन ओझा पनि पर्छन् । सिंगो क्याफे नै कुनै गाडीमा सञ्चालन गरिएको त होइन । तर, क्याफेको हाताभित्र उनले टेम्पोमा बार खोलेको पनि एक वर्षभन्दा बढी भइसक्यो । यही टेम्पोबाटै अल्कोहलसहितका पेय पदार्थ ग्राहकलाई दिइन्छ । कौशलटारबाट ल्याएको पुरानो तथा जीर्ण अवस्थाको टेम्पोलाई ओझा आफैंले रङरोगन तथा मर्मत–सम्हार गरी नयाँ रूप दिएका हुन् ।


‘जुनसुकै बिग्रेका गाडी सिर्जनात्मक रूपमा पुनप्र्रयोग गर्न सकिन्छ भन्ने सन्देश दिनु नै मेरो एक मात्र उद्देश्य थियो । यसमा धेरै हदसम्म सफल भएँ भन्ने लाग्छ,’ रञ्जनले भने । क्याफेमा आउने अधिकांश ग्राहकले टेम्पो बारको खुलेर प्रशंसा गरेका हुँदा यस्तै अर्को बार बनाउने उत्साह थपिएको उनले सुनाए । उनी सरोकारवाला निकायसँग प्रश्न गर्छन्, ‘सडकबाट हटाइएका बीस वर्ष पुराना गाडीलाई यही तरिकाले पुन: प्रयोग गर्न अहिलेका युवालाई प्रोत्साहित गर्न सकिँदैन र ?’

[email protected]

प्रकाशित : भाद्र १५, २०७५ १०:४०
प्रतिक्रिया
पठाउनुहोस्
जनताको राय

त्रिभुवन विश्वविद्यालयमा बारम्बार परीक्षार्थीको उत्तरपुस्तिका हराउने गरेको छ। यसको समाधान कसरी हुन्छ?