१७.१२°C काठमाडौं
काठमाडौंमा वायुको गुणस्तर: १६०

खेल्दै सिक्दै

राजाराम पौडेल

काठमाडौँ — हाम्रो मुलुकका सबै बालबालिकाको दैनिकी एउटै छैन । बाबा आमा र परिवारका सदस्य दैनिक गुजारा चलाउन मजदुरीमा जुट्नुपर्ने बाध्यताका कारण खाने, खेल्ने, पढ्ने, रमाउने उमेरका बालबालिकाले त्यस्तो अवसर पाउँदैनन् । अवसर नपाएका कारण उनीहरूको व्यक्तित्व, नेतृत्व र आनीबानीको राम्रो विकास हुन पाउँदैन ।

खेल्दै सिक्दै

यस्तो अवस्था आउन नदिन केही व्यक्ति र संस्था छन् जसले अवसर नपाएका बालबालिका र तिनका अभिभावकको सपना साकार बनाउन काम गर्छन् । पोखरामा ‘मैत्री संघ’ र सिद्धि सेतुली स्मृति प्रतिष्ठानले संयुक्त रूपमा मैत्री शिक्षा समूह सञ्चालन गरेका छन् । यहाँ आएर कैयौं बाबुनानीले आफ्नो सपना साकार पार्न मिहिनेत गरिरहेका छन् ।

उनीहरू हरेक बिहान ७ बजे पोखराको नदीपुर नारायणस्थान मन्दिरसँगैको मैत्री संघको भवनमा जम्मा हुन्छन् । हातैमा वा झोलामा किताब–कापी बोकेर मनमा विभिन्न सपना खेलाउँदै त्यहाँ पुग्छन् । सुरुको १० मिनेट योग–ध्यानमा सहभागी हुन्छन् । सक्दो मन एकाग्र बनाउने प्रयास गर्छन् । त्यसपछि स्कुलमा दिइएको गृहकार्य गर्न व्यस्त हुन्छन् । घरमा पढ्ने वातावरण नभएका बालबालिको पढाइ सहज बनाउन शिक्षकको पनि व्यवस्था गरिएको छ ।

बिहान दुई घण्टा यहाँ बिताएपछि बालबालिका घर फर्कन्छन् । शनिबार भने यहाँ अलि लामो समय बस्छन् । पढाइका अलावा खेल्ने, पेन्टिङ सिक्ने, नाच्ने, गाउने, कथा सुन्ने गर्छन् । यी सबै गतिविधि गर्न पाउँदा उनीहरू निकै रमाउँछन् । यहाँ आइपुग्ने बालबालिका ५ देखि १४ वर्षसम्मका हुन्छन् । बाँकी पढ्न पृष्ठ “ख” पल्टाऊ उनीहरू खास गरी सेती नदी किनारामा गिट्टी कुट्ने र बालुवा उठाउने कामबाट दैनिक गुजारा चलाउँदै आएका मजदुरका छोराछोरी हुन् । केही निम्न आय भएका परिवारका बालबालिका पनि हुन्छन् ।

यहाँ आउने बालबालिकालाई सदाचारका कुरा सिकाइन्छ । के सही के गलत छुट्टयाउन सक्ने क्षमता बढाइन्छ । के गर्न हुन्छ, के गर्न हुन्न भन्ने आनीबानीका कुरा पनि बुझाइन्छ । समूहमा बसेर अध्ययन गर्दा उनीहरू बढी घुलमिल हुन पुग्छन् । आफूले सिकेका कुरा परिवारमा पुगेर अभिभावकलाई समेत सिकाउँछन् । महिनाको एकपल्ट अभिभावकलाई समेत बोलाइन्छ । उनीहरूलाई बालबालिकाको अगाडि के गर्नुहुन्छ, के गर्नु हँुदैन भन्ने कुरा बताइन्छ । यसो गर्दा यी बालबालिकाको परिवारिक वातावरणमा समेत सुधार आउन थालेको छ । उनीहरूको दैनिकीमा सकारात्मक परिवर्तन आउन थालेका छन् ।

यस्तो सुविधा सुरुमा २०५३ सालमा कोपिलढुंगा सेतो गुराँस संस्थाले उपलब्ध गराएको थियो । पछि मैत्री संघ पोखरा र सिद्धि सेतुली स्मृति प्रतिष्ठानले संयुक्त रूपमा सञ्चालन गरेका हुन् । अहिले यहाँ झन्डै ५० बालबालिका नियमित आउने गरेका छन् । कहिले त ८० जनासम्म बालबालिका आउने गरेको प्रतिष्ठानका संस्थापक संरक्षक विश्व शाक्यले जनाए । ‘उनीहरू नर्सरीदेखि १० कक्षासम्म अध्ययन गर्नेहरू हुन्छन्,’ शाक्यले भने, ‘कतिपय स्कुल नै नगएका विद्यार्थी पनि आउँछन् । कतिले चाहिँ यहाँ आएर पढेपछि राम्रा स्कुलमा नाम निकालेका छन् । लगातार १० वर्षसम्म मैत्री शिक्षा समूहमा बसेर पढ्नेहरू पनि छन् ।’ यहाँ आउने बालबालिकालाई विद्यालयमा अध्ययन सामग्री पनि उपलब्ध गराइन्छ ।

प्रकाशित : जेष्ठ २०, २०७५ ०८:४१
प्रतिक्रिया
पठाउनुहोस्
जनताको राय

बैंकमा लगानीयोग्य रकम थुप्रिएर साढे ६ खर्ब नाघेको छ। बैंकहरूले ब्याजदर घटाउँदासमेत कर्जा प्रवाह बढ्न नसक्नुको कारण के हो?