कानुनका कुरा

श्रेया मात्रै होइनन्, कक्षा ९ र १० का करिब ४० छात्रछात्रालाई यसबारे जानकारी दिइयो । जिल्ला अदालत र उच्च अदालतले ‘समुदायमा अदालत’ कार्यक्रमअन्तर्गत स्कुले बालबालिकासँग अन्तरक्रिया गरेपछि उनीहरूलाई अदालतको काम कारबाही बुझ्न सजिलो भएको हो । अदालत तीन तहका हुने रहेछन् भन्नेबारे उनीहरूले जानकारी पाए– जिल्ला अदालत, उच्च अदालत र सर्वोच्च अदालत ।

समाजमा भएका कुनै पनि घटनाका पीडितले न्याय पाउनका लागि अदालत जानुपर्छ । अपराध देवानी र फौजदारी प्रकृतिका हुन्छन् । देवानी भन्नाले साँध, सिमाना, झैझगडाजस्ता मुद्दा हुन् भने फौजदारी भन्नाले ज्यान मार्ने, अपहरण, बन्धक, बलात्कारजस्ता ठूला प्रकृतिका सरकारवादी मुद्दा हुन् । विद्यार्थीलाई बुझाइएको थियो– कानुन सबैले जान्नैपर्छ । कानुन थाहा थिएन र गल्ती गरेँ भनेर माफी पाइन्न ।

प्राकृतिक न्यायको सिद्धान्तअनुसार ‘बरु दस अपराधी छुटून् तर एकजना निर्दोष नपरोस्’ भन्ने उद्देश्यले मुद्दा हेरिने जिल्ला न्यायाधीश कैलाश केसीले बताए । अदालतबारे बुझ्न सजिलो होस् भनेर प्रत्येक तीन महिनामा ‘समुदायमा अदालत’ कार्यक्रमसहित न्यायाधीशहरू पुग्ने गरेको उच्च अदालत विराटनगरको ओखलढुंगा इजलासका वरिष्ठतम् न्यायाधीश टेकराज नेपालले बताए । उनीहरूलाई अदालतमा हुने कर्मचारी र उनीहरूको कामको प्रक्रियाका प्रयोग गरिने सामान्य शब्दहरूका विषयमा जानकारी गराइएको थियो ।