१८.१२°C काठमाडौं
काठमाडौंमा वायुको गुणस्तर: १२४

ओलीको रेपा दर्शन, सुब्बाको भयवाद

प्रतिवाद
‘ओली महात्म्यमा रेलपछि आउँछ अब पानीजहाजको अतीव रोमाञ्चक किस्सा । वास्तवमा ओली दर्शनको दोस्रो कडी हो पानीजहाज । हेक्का रहोस् पाठकवृन्द, रेल र पानीजहाजको योगबाट डबल डाक्टर ओलीको नितान्त मौलिक रेपा दर्शन बन्छ ।’
खगेन्द्र संग्रौला

काठमाडौँ — यस पत्रमा वैशाख, जेठ र असारमा हङकङ विचरणका मेरा तीन थान संस्मरण छापिए । एक थानमा मैले देश सुब्बाको सरलरेखीय भयवादमाथि मलुवा टिप्पणी गरेको थिएँ । एकाध जिज्ञासा, एकाध व्यङ्ग्य र एकाध कटाक्षको सम्मिश्रण थियो त्यो । निकै दिनपछि सायद निकै गमेर र निकै कनेर श्री सुब्बाद्वारा प्रतिक्रिया गरियो । र, प्रकट भयो त्यो प्रतिक्रिया २३ असारको कान्तिपुरे कोसेलीमा । प्रतिक्रिया गर्ने कष्टपूर्ण चेष्टाबापत सुब्बासाहेपलाई मेरो भारी साधुवाद । 

ओलीको रेपा दर्शन, सुब्बाको भयवाद

जो आफ्नो वैचारिक विश्वासप्रति तथ्य र तर्कसहित विश्वस्त छ, उसले विमर्शको मूल तत्त्व ठम्याएर वैचारिक क्रियाको प्रतिक्रिया गर्छ । जो आफ्नो विश्वासमा निम्छरो, धरमर र अविश्वस्त छ, उसले अप्रासंगिक एवं असम्बद्ध गन्थनहरूको शरण पर्दै चोरबाटो समात्छ । आफ्नो प्रतिक्रियामा चोरबाटो समात्न बरा श्री सुब्बा विवश भएछन् । वैचारिक विमर्शमा अँगालिने चोरबाटो वास्तवमा विचारमा शुष्क र सुस्त पात्रको चरम् दु:खको द्योतक हो । मेरो टिप्पणी मिस्टर स्ुब्बाको भयवादमा केन्द्रित छ, यसमाथि निजको प्रतिक्रिया आफ्नो दुर्बल वैचारिक अनुहार लुकाउने आवरण खोज्दै यत्रतत्र तितरबितर भएको छ । तसर्थ म यहाँ केवल वैचारिक धर्मको पालना गर्न यसका एकाध बुँदामाथि मात्र टिप्पणी गर्छु ।


सीमान्तकृत, वञ्चित एवं अपहेलित जनगणको पहिचान र प्रतिष्ठाको आन्दोलनको जानी–नजानी, सकी–नसकी म एक अविरल सहयात्री । ‘हङकङ साहित्य परिषद्’ ले सायद यही नाताले मलाई निम्ता गरिपठाएको हुँदो हो । त्यहाँ मलाई गरिएको स्वागत र सत्कारको प्रयोजन घरपतिद्वारा अतिथिलाई मह चटाएर आफ्नो प्रशस्ति गाउन लगाउनु अवश्यै थिएन । तर, मिस्टर सुब्बा कुनै पनि आमन्त्रण र आतिथ्यको प्रयोजन यही मात्र हो भन्ठान्दा रहेछन् । सुब्बा सरको प्रतिक्रियामा जसको स्वागत–सत्कार पायो, निम्तालुले उसैको खिल्ली उडायो भन्ने भाव व्यक्त भएको छ । मैले आफ्ना संस्मरणहरूमा हाम्रा हङकङवासी बन्धु–बान्धवहरूको आर्थिक, सामाजिक र मनोवैज्ञानिक दशाबारे फाटफुट टिप्पणी गरेको छु । मेरा ती टिप्पणी न तिनको प्रशंसा हुन् र निन्दा । ती त लौकिक मनुवाहरूका गुण–दोषसहितको जीवनका यथातथ्य अभिव्यक्ति हुन् । नांगा आँखाले जे देखिए, ती दुरुस्तै लेखिए । मेरा टिप्पणी मेरो आफ्नै शैलीमा वृत्तान्त, व्यङ्ग्य र कटाक्षको भाकामा बुनिएका छन् । विडम्बनावश, व्यङ्ग्य र कटाक्ष तत्त्वज्ञानी देश सुब्बाको रुचि, बोध र आस्वादको परिधिबाहिर पर्दा रहेछन् । त्यसैले त मेरा र यिनका कुरा नदीका कहिल्यै भेट नहुने दुई किनारजस्ता हुनगए । जब विमर्शको मूल विषयको भेउ पाइँदैन तब चोरबाटो हिँड्नु नै अभागी विमर्शकर्ताको निर्विकल्प विकल्प बन्छ । विमर्शको डबलीमा यो अकथनीय दु:ख हो ।


मेरा टिप्पणीमा परेका पात्रहरूको यसप्रति सहमति वा असहमति हुन सक्छ । आपत्ति र विरोध हुन सक्छ । तर, मिस्टर सुब्बालाई भने यसमाथि प्रतिक्रिया गर्ने कष्ट उठाउने नैतिक हक छैन । कारण, मानसिक अवस्थिति, संलग्नता र कर्मले ती न निम्ता गर्ने घरबेटीका अंग हुन् न कार्यक्रमका सहभागी । धरतीको धूलोमा उभिएका भुइँ मान्छेहरूका सुख र दु:ख, सपना र आकांक्षा एवं संघर्ष र सिद्धिसित तिनको बाह्र हात परेको साइनो पनि छैन । ती त लोकका अगणित सामान्यजनलाई धराको धूलोमा छाडेर सपाट भयवादी दर्शनको मनचिन्ते घोडामा सवार भई नील गगनको उचाइमा सुदूर अन्तरिक्षतर्फ नित्य गतिमान छन् ।


मेरो संस्मरणमा एउटा कारुणिक प्रसंग छ, जसमा पोखरावासी मित्र विष्णु गुरुङ आफ्नो दीर्घ राजनीतिक यात्राका ठेस र ठक्करहरू सम्झिँदै तुरुक्क रोएका छन् । सुन्ने र देख्ने साक्षी तबल्ची बन्धु हरि श्रेष्ठ छन् र उनको समीपमा म छु । ठाउँ न ठहर यो प्रसंगलाई कोट्याएर मिस्टर सुब्बाले श्री गुरुङका आँसु र उनको द्रवित कण्ठको हिक्कामाथि संशय प्रकट गरेछन् । आफूमाथिको टिप्पणी स्वीकार वा प्रतिवाद गर्न भद्रमति विष्णु गुरुङ स्वयं जीवित छन् । उदेक लाग्छ, मिस्टर सुब्बा सहारारूपी परालको त्यान्द्रो समातेर अर्थ न बर्थ श्री गुरुङको किन साखुल्य हुन खोजेका हुनन् ?


उत्पीडित मधेसीहरूको मुक्ति आन्दोलनसँगको मेरो नातामाथि श्री सुब्बाको कटाक्ष भने बडो अर्थपूर्ण छ । जतिसुकै लुकाउन खोजे पनि बोलिने वचनका छिद्रहरूबाट वक्ताको सच्चा परिचय खुल्छ नै । यहाँ सुब्बासाहेपको गुप्त परिचय खुलेको छ । सुब्बाश्री लेख्छन्, ‘पहिचानको मुद्दा बोकेर एक पटक झरे तराई । एक दुई दिन एक दुई जना साथमा थिए, पछि एक्ले मुसो ।’ सुब्बाश्रीको यो कथनको ऐनामा पददलित मधेसीहरूमाथि दर्साइने समानुभूतिप्रति उपहास र वन्धुद्वेषी एवं नश्लीय राष्ट्रवादको चित्र प्रस्टै देखिन्छ । हो, भएको वास्तवमा त्यही नै हो । रक्तरञ्जित मधेस आन्दोनलमा ऐक्यभाव जनाउन जब म मधेस झरेँ, श्री देश सुब्बाको महलका नश्लीय राष्ट्रवादीहरू मसँग रहेनन् । जीवनका ती दुरूह क्षणहरूमा मित्र मण्डलीको पहाडी गोलोमा म झन्डैजसो एक्लै थिएँ । जनी गरेर यो प्रसंग उठान गर्ने श्री सुब्बालाई मेरो सहृदय धन्यवाद । शासक खलकको चौतर्फी उपहास र निन्दाबीच न्यायको पक्षमा उभिन पाउँदा मान्यवर, मलाई त बडो गर्व छ ।


लोकका मजस्ता अज्ञानीहरूलाई आफ्नो भयवादी दर्शनको महत्ता र गरिमा बोध गराउन मिस्टर सुब्बाद्वारा एउटा प्रमाणपत्र प्रस्तुत छ । अहो † यो प्रमाणपत्र कति निम्छरो † कति दयनीय † कति हास्यास्पद † मखलेल मुद्रामा सुब्बाश्री भन्छन्— मेरो भयवादमाथि पीएचडी गरिँदै छ, के यो जोकोहीलाई प्राप्त हुने सस्तो गरिमा हो ? रिसानी माग होस् मान्यवर † पीएचडी नाथे त हनुमान चालीसामाथि पनि गरिँदै छ ।


बस्, भयवादी दार्शनिकको तितरबितर प्रतिक्रियामाथि मेरो प्रतिटिप्पणी यत्ति नै । यहाँनेर अलिकता विषयान्तर गरूँ । श्री देश सुब्बासप्रति एउटा कुरामा म भित्रैदेखि कृतकृत्य छु । त्यो के भने, म जब देश सुब्बालाई सम्झन्छु, प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओली हाराहारी हाजिर हुन्छन् । जब मलाई केपी शर्मा ओलीको याद आउँछ, देश सुब्बा उनको पछि लागेर लुखुरलुखुर आउँछन् । यी दुई महारथीबीचको सादृश्यका दरिला भावनात्मक एवं मनोवैज्ञानिक आधारहरू छन् । यी दुवै मान्यजन आफ्नै नजरमा असामान्य प्रतिभा हुन् । मत्र्यलोकका सामान्यजनका ससाना सपना र आकांक्षाप्रति यिनको अरुचि र उपेक्षा समान छ । यिनका खुट्टा तल धूमिल र धूले धरामा छन्, यिनका चित्त छन् माथि कञ्चन नील गगनमा । धरतीका सानातिना कुरामा यिनका आँखा मरिगए लाग्दैनन् । तुफानी रेलभन्दा तल ओली हेर्दैनन् । नाथे गोरेटो के हो ? के हो नाथे घोडेटो ? सडक नाथे के हो ? के हो नाथे केबुलकार ? नाथे झोलुंगेपुल के हो ? अनि नाथे... ? अप्रतिम महत्त्वको जे हो, त्यो तुफानी रेल हो । रेल, रेल र केवल रेल मात्र । माथि केरुङको रेल । तल दरभंगाको रेल । यो हो ओली महोदयको रेलमोह । उनको रेल दर्शन । उनको विराट् रेलीय स्वैरकल्पना । उता देश सुब्बाको रुचि पनि उत्तिकै उच्च छ । आफ्नो जाति समुदाय पहिचान र प्रतिष्ठाको संग्राममा लागिपर्छ । सुब्बाश्रीलाई त्यसमा एक पित्को पनि मतलब छैन । नाथे पहिचान र प्रतिष्ठा के हुन् ? यी त केवल धूलीकणका लौकिक जीवहरूका लघु आकांक्षा न हुन् । आखिर के हो त उच्च आकांक्षा ? त्यो हो भव्य भयवादको प्रतिपादन । त्यो भयवादी गगनविहार हो । त्यो अन्तरिक्षतर्फको भयवादी उन्मुक्त उडान हो । आफ्नो जाति समुदायका संग्रामीजन पहिचान र प्रतिष्ठाको अभियानमा तल सडकमा कुटिन्छन्, माथि आकाशको अथाह उचाइबाट दार्शनिक सुब्बासाहेब रमिता हेर्छन् । र, सोच्छन्— तल हुनुमा दु:ख छ, माथि हुनुमा आनन्द । डाहा गरेर हुँदैन । यो भाग्यको लेखान्तर हो † ललाटमा लेखेको पाइन्छ, जगत्मा आँखाले देखेको पाइँदैन ।


ओली महात्म्यमा रेलपछि आउँछ अब पानीजहाजको अतीव रोमाञ्चक किस्सा । वास्तवमा ओली दर्शनको दोस्रो कडी हो पानीजहाज । हेक्का रहोस् पाठकवृन्द, रेल र पानीजहाजको योगबाट डबल डाक्टर ओलीको नितान्त मौलिक रेपा दर्शन बन्छ । सामान्यजनलाई स्वास्थका सुविधाको दु:ख छ, शिक्षाका सुविधाको दु:ख छ । मानवीय प्रतिष्ठा र गरिमाको दु:ख छ । परन्तु लोकका यी झिनामसिना आकांक्षाप्रति रेपा दार्शनिक ओली महोदयको खासै चाख छैन । उनको चाख छ विशाल रेलपछि विशाल पानीजहाजमा । हो, पानीजहाज, पानीजहाज, केवल पानीजहाजमा । यत्रो पानीजहाजरूपी महायज्ञसामु नाथे सिटामोल र जीवनजलका कुरा ? स्वास्थ्यका सुविधालाई गोली मार । हठधर्मी डा. गोविन्द केसीलाई यसपाला शान्तसँग जीवन बिसाउन देऊ । आज होस् वा भोलि, आखिर मत्र्यलोकबाट कतै जानु त छँदै छ । एक न एक दिन सबैको बाटो त्यही हो ।


अँ, शिक्षाको सुविधाका कुरा नगर । बढी पढ्ने के हुन्छ ? मेरा प्रिय पूरक अध्यक्ष कमरेड पुकदा भन्छन्— बढी पढ्ने बौलाउँछ । म पनि भन्छु— यो कुरो सही हो । पछि बौलाउनलाई अहिले शिक्षाका सुविधाका कुरा नगर । उसो भए कुरा के गर्ने त मान्यवर ? साना कुरा बिर्स, ठूला कुरा गर । ठूला सपना देख, पानीजहाजका कुरा गर । बस्, केवल पानीजहाजका †
अनि भयवादी सुब्बासाहेप ? साहित्य चिन्तन र सिर्जनका झिनामसिना विधाहरूमा श्री सुब्बामा गहिरो उदासीनता छ । नाथे काव्य के हो ? फ्यान्तु आख्यान के हो ? थाङ्ने सौन्दर्यशास्त्र के हो ? कविता बुद्दूले पनि कोर्न सक्छ । कथा सिँगानेले पनि कथ्न सक्छ । विश्वविद्यालयका झोले मास्टरहरू मुखमुखै सौन्दर्यशास्त्री भइटोपल्छन् । ती सबले नजान्ने, नसक्ने र तिनबाट पार नलाग्ने कुरा के हो ? त्यो दर्शन हो । त्यो तत्त्वविद्या हो । त्यो गहन दार्शनिक चिन्तन–मन्थन हो । त्यो दर्शनविषयक सूक्ष्म अन्वेषण एवं गवेषण हो । अँ, दर्शन ठट्टा होइन । यो उच्च, जटिल र महान् विषय हो । दर्शन इहलोकका जोकोहीको ल्याकतभित्र पर्दैन । यो विरल प्रतिभाको एकल, ऐकान्तिक एवं सघन साधनाको विषय हो । यो देश सुब्बाको विषय हो । धूलीकणका भुइँ मान्छेहरूले ईष्र्या गरेर हुँदैन । बुद्धि चाहिन्छ, ल्याकत चाहिन्छ, साधना चाहिन्छ, समर्पण चाहिन्छ । ललाटको लिखत चाहिन्छ । रेपा दर्शनका प्रणेता मान्यवर ओली र भयवादी दर्शनका प्रणेता श्री सुब्बा दुवैमा मतैक्यता छ— करोडौँ मनुवामा ओली एउटा हुन्छ, करोडौँ जीवात्मा सुब्बा एउटा हुन्छ । जगत्मा जे स्वल्प छ, जे दुर्लभ छ, जे विरल छ, जे अप्रतिम छ, उच्च महत्त्व त्यसैको न हुन्छ । डाहा गर्नेहरू गरिरहुन्, जगत्मा महत्त्व ओली सरको हुन्छ, धरामा महत्त्व सुब्बाश्रीको हुन्छ ।


गगनमुखी स्वैरकल्पनाधारी दार्शनिक दु:खी लोकको पारसमणितुल्य प्रतिभा हो । जीवनमा उसका प्राथमिकता स्वभावत: विशिष्ट हुन्छन् । उसका तृष्णा पृथक् हुन्छन् । उसको मनोविज्ञान अनुपम हुन्छ । र नै त ऊ दार्शनिक हो, दुर्लभ र विरल हो । ओली दुर्लभ हुन्, सुब्बा विरल । असामान्य मानव ओली र सुब्बाका सपना र जपना स्वभावत: असामान्य छन् । तिनका जीवनको एक मात्र अभीष्ट समान छ । त्यो हो— ख्याति र अमरत्व । ख्याति र अमरत्वका लागि यी दुई मान्यवर जेको पनि बलि चढाउन तत्पर छन् । ख्याति र अमरत्वको पथमा ओली केरुङ भन्ज्याङमा उभिएर चोरऔँलो तेस्र्याउँदै डाँडाडाँडामा रेल कुदेको देखाउँछन् । ढलित धरहराको शेष ठुटोछेउ उभिएर तस्बिर खिचाउँछन् र तस्बिर फुलाएर ठुटोजत्रै बनाउन लगाउँछन् । नतमस्तक भएर महेन्द्रको कविता ‘रारा कि अप्सरा ?’ को स्मरण गर्दै फटिक राराको किनारबाट लोकलाई दिव्य भाषण कृपा गर्छन् । चन्द्रागिरि डाँडामा महेन्द्रलाई गुरु थाापेर आशु कविको मुद्रामा कविता कोर्छन् । बस्, यो सब केवल ख्याति र अमरत्वका लागि ।


के रेल र पानीजहाज हाम्रो नेपालका प्राथमिक आवश्यकता हुन् ? ओली महोदयको निषेधको राजमा हामी अकिञ्चनजनलाई यो प्रश्न सोध्न निषेध छ । कारण ओली सरलाई यसमा बाल मतलब छैन । रेल र पानीजहाज नेपालको समृद्धिका संवाहक हुन् कि थप दरिद्रताका ? यसमा ओली सरलाई बिल्कुल मतलब छैन । यी अपेक्षाकृत आत्मनिर्भरताका साधन हुन् कि अतिरिक्त परनिर्भरताका साधन ? अहँ, ओली सरलाई यसमा किञ्चित् पर्बाह छैन । मान्यवर ओलीको बोली जंगेपछिका जंगेको जंगी बोली हो । रेल बोलियो । पानीजहाज बोलियो । रेपा दर्शनका स्रष्टाले बोलेपछि जसरी हुन्छ, जेको मूल्यमा हुन्छ, हाम्रा डाँडाकाँडामा रेल गुड्नैपर्छ । हाम्रा खोलानालामा पानीजहाज तैरिनैपर्छ । उता दार्शनिक सुब्बाको धुन पनि सहपथिक ओलीकै जस्तो छ । जेसुकै तर्क वा कुतर्क गरेर होस्, जतिसुकै कनेर वा ल्याकतभन्दा ठूला कुरा कथुरेर होस्, भयवादको सत्यता सिद्ध गर्नैपर्छ । नाथे बट्रान्ड रसेल केका दार्शनिक ? नाथे नित्से, सोफेनहावर, किर्केगार्ड, सात्र्र, माक्र्स केका दार्शनिक ? नाथे बुद्ध र गान्धी केका दार्शनिक ? यी सब भ्रान्त मनुवाहरू मिथ्या दर्शन पथगामी हुन् । आखिर सत्यको दर्शन, अन्तिम सत्यको दर्शन त भयवाद पो हो, देश सुब्बाकृत भयवाद ! बस्, मानव ज्ञानभण्डारका समस्त दर्शनहरूलाई निषेध गरी दर्शनको जगत्मा भयवादको आधिपत्य कायम गर्न जे पनि भनिन्छ । कारण, खाँचो ख्यातिको छ, तृष्णा अमरत्वको छ ।


लक्षण हेर्दा लाग्छ, ओली महोदय सुब्बासाप्को भयवादका असल अनुयायी हुन् । छाँटले मान्यवर ओलीका अनेक कर्म भयद्वारा निर्देशित छन् । ओली सर जब कतै खाली ठाउँ देख्छन्, त्यहाँ आफ्नो सत्ताविरुद्ध विद्रोहको धूवाँ उडेको देख्छन् । र, भयभीत हुँदै हत्तपत्त झ्याप्प निषेधाज्ञा जारी गर्छन् । जे पनि देख्ने र लेख्ने मिडया सम्झ्यो कि ओली सरको मथिंगलमा भयको बादल मडारिन थाल्छ । र, भयले थुरथुर काम्दै श्री ओली मिडियालाई चटाएर वा थर्काएर वशीभूत गर्न उद्यत हुन्छन् । अनि निष्कामकर्मी सचेतक बौद्धिकहरू ? भयकै कारण ओली सरमा तिनप्रति घृणाको तहसम्म अरुचि छ । त्यसैले तिनका मुख थुन्न, तिनका नूर गिराउन, तिनलाई बद्नाम गर्न ओली सरका ज्यालादारी कणहरू... । जता हेर्‍यो, आली सर आफ्नो सत्तालाई हल्लाउने र उल्ट्याउने तत्त्वहरू मात्र देख्छन् । र नै भयातुर हुँदै राजनीति र अर्थ एवं नोकरशाही र नीति–निर्माणको लगाममाथि एकाधिकार कायम गर्न मरिमेट्छन् । ओली सरको यो मरिमेटानमा सुब्बासाहेपको भयवादको भयंकर योगदान छ । जहाँ ओली छन्, त्यहाँ भय छ । र, ओलीको अमरत्वको असीम तृष्णामा सुब्बाको भयवाद अमर छ ।


भयका पल्टनहरूले घेरिएका ओली सर सहाराका लागि यसोक्क उत्तर र दक्षिणतिर हेर्छन् । र देख्छन्, शान्त उत्तरमा गजप अमनचैन छ । उत्तरको बुद्धिजीवी सरकारका कामकाजबारे चुइँक्क बोल्दैन । सरकारलाई मनलाग्दी विकास–निर्माणमा डट्न क्या हाइसन्चो छ † दक्षिणमा जो सरकारका कुरा काट्छ, ऊ ड्यांग मारिन्छ । ओली उत्तर–दक्षिणबाट प्रेरित हुन्छन् । हुनुपर्ने त्यस्तो हो † तर के गर्ने, यहाँ सब बर्बाद छ । आफूसँग यत्रो दुई–तिहाइ मत छ, आफूखुसी चिताएको केही गर्न पाइँदैन । विधि नामको बन्धनले पलपल बाटो छेक्छ । बुद्धिजीवी नामको बाटाको तगारो ट्याउँट्याउँ बोलिरहन्छ । सत्ता गिर्ला भन्ने भयले ओली सरलाई जङ चल्छ । आलोचक नामधारी यी प्यारप्यारेहरूका मुखमुखमा निषेधाज्ञा जारी गर्नुपर्ने । कुन दिन गरिन्छ !


ओली सरको रेपा दर्शनमा समृद्धि केवल भन्ने कुरा हो, गर्ने कुरा होइन । विकास खालि लोकलाई भनिलोध्याउने कुरा हो, गरिपुर्‍याउने कुरा किमार्थ होइन । अनि रेल र पानीजहाज ? यी विरल स्वप्नदर्शी मानवका अब्बल कृति हन् । यी ख्याति र अमरत्वतर्फको गरिमामय यात्राका अचुक साधन हुन् । मान्यवर ओली गम खान्छन्— जसले जे भनोस्, रेलको स्तोत्र जप्न छाडिँदैन । जसले जति कुरा काटोस्, पानीजहाजको भजन गाउन छाडिँदैन । खसे आकाश खसोस्, डुबे धरती डुबोस्, आफ्नो ख्याति र अमरत्वका लागि जे गर्न पनि पछि परिँदैन । ओली महोदयको यो दृढइच्छा बुझेर तत्त्वज्ञानी सुब्बासाप् मुसुक्क हाँस्छन् र नार्सिसस मुद्रामा आत्मालाप गर्छन्— श्री ओलीजस्तो मेधावी र महान् चेलो पाउनु भयवादको महान् गौरव हो । ईष्र्या गर्नेहरू भित्रभित्रै जलिरहून्, दुई–तिहाइका अधिपति एवं नरेशतुल्य सत्तापति ओलीश्रीले भयवादको ध्वजा उठाउनु भनेको समस्त नेपाली भयवादमा प्रवृत्त हुनु हो ।
बस्, कनीकुथी यति कुरा भनियो । वास्तवमा ओली सरको रेपा दर्शन र सुब्बाश्रीको भयवादी दर्शनको लगनगाँठोको अन्तरकथा शब्दातीत छ ।

प्रकाशित : श्रावण ५, २०७५ ०९:३०
प्रतिक्रिया
पठाउनुहोस्
जनताको राय

त्रिभुवन विश्वविद्यालयमा बारम्बार परीक्षार्थीको उत्तरपुस्तिका हराउने गरेको छ। यसको समाधान कसरी हुन्छ?