कान्तिपुर वेबसाईट
AdvertisementAdvertisement
२३.१२°C काठमाडौं
काठमाडौंमा वायुको गुणस्तर: १३४

गुमनाम जाम्पा

जाम्पाको विचारमा नेपाली फिल्मले हिमाली लुक्सलाई कहिल्यै मूलधार मानेको छैन । कलिउड मात्र होइन, बलिउडले समेत हिमाली लुक्सलाई स्विकार्दैन ।
डिबी बस्नेत

काठमाडौँ — एरिक भ्याली  । फिल्मी क्षेत्रमा थोरै मात्र चासो राख्नेका लागि नौलो नाम होइन  ।

गुमनाम जाम्पा

एरिकको नाम सम्झनासाथै फिल्म ‘क्याराभान’ (हिमालय) छुट्दैन । नुन र खाद्यान्नका लागि तिब्बत आवतजावत गर्ने हिमाली बासिन्दाको व्यथाकथा उतारेको ‘क्याराभान’ मा सहायक निर्देशक छन्— जाम्पा काल्साङ तामाङ । क्याराभानमा जाम्पाको छोटो भूमिकासमेत छ । जाम्पा यस्ता नेपाली कलाकार हुन् जसले डेढ दर्जन हाराहारी विदेशी फिल्म खेलेका छन् । कुनैमा मुख्य चरित्र त कुनैमा सहायक । अमेरिकी, फ्रेन्च, स्पेनिस, जर्मन फिल्ममा उनको अभिनय देख्न सकिन्छ । फिल्मी चरित्रमा समेत उनको नाम जाम्पा नै छ । तर, नेपाली फिल्म क्षेत्र भने जाम्पाबारे अनविज्ञ छ । ‘फिल्म मेरो प्यासन होइन । म झुक्किएर बनेको कलाकार,’ उनी धक नमानी भन्छन् ।

परिवारका सबै सोखिन थिए । जाम्पा पनि अमेरिका, बेलायत जाओस् भन्ने परिवारमा रहर थियो । जाम्पा निस्के बेग्लै । उनी बाटा ब्रान्ड चप्पल लगाएर ठमेलतिर डुलिहिंड्थे । बरालिंदै गर्दा एक जना अमेरिकी साथीले जाम्पालाई समात्यो र भन्यो, ‘नेपालमा फिल्म खिच्नुपर्ने । साउन्डमा काम गर्ने मानिस चाहिएको छ, तैँ हिँड् ।’ त्यो माइक्रोफोन समात्ने काम थियो । फिल्म निर्देशक बौद्धमा बसेको रहेछ । केही दिनमा सोही साथीले ठमेलेको पब जाँदा अर्को खबर चुहायो, ‘निर्देशकले जति अडिसन लिए पनि कुनै कलाकारप्रति चित्त बुझाएको छैन । एकचोटि तँपनि अडिसन दे न ।’ निकै कर गरेपछि अडिसनमा उपस्थितिसम्म हुन तयार भए जाम्पा । अडिसनमा एक जना अमेरिकीसँग बसेर गफ गर्नुपर्ने सिन थियो । उनले गरे । केही दिनमैं खबर आयो, फिल्ममा जाम्पा मुख्य कलाकार छानिएछन् । यसरी जाम्पा अकस्मात अभिनेता बने । फिल्म थियो— विन्डहर्स ।


तीन तिब्बती युवाको कथा समेटिएको विन्डहर्स जाम्पाको ऐतिहासिक फिल्म बन्यो । किनभने डिजिटल प्रविधिमा खिचिएको र सम्पादित विश्वकै पहिलो थिएट्रिकल फिचर फिल्म हो, यो । पावल वाग्नर निदेशित फिल्म तिब्बती शरणार्थीको विषयमा केन्द्रित छ । जोमसोम, नेपालमा पनि यसको केही भाग खिचिएको छ । दोस्रो फिल्म हो, हिमालय । त्यसपछि जाम्पाले संसारा, ड्रिमिङ ल्हासा, मिस्टिक माउन्टेन, भ्याली अफ फ्लावर्स, लापेल डु यति, स्विट रिक्विमजस्ता फिल्ममा अभिनय गरे । संसारा र भ्याली अफ फ्लावर्समा जाम्पा दोस्रो तहका सहायक निर्देशकसमेत हुन् । लापेल डु यती फ्रान्सेली फिल्म जाम्पा अभिनीत अर्को चर्चित फिल्म हो । नेपालको घात्लाङ, क्यान्जिन र फ्रान्समा यसको सुटिङ भएको छ । हिममानव यतिलाई तस्करहरूले समातेर बेच्न खोजेको र बुद्धिस्ट लामाले यतिलाई बचाउन खोज्ने परिधिमा फिल्म घुमेको छ । एनजीओ खोलेर नेपालमा बसोबास गरेको एक स्पेनिसको जीवनमा आधारित फिल्म काठमाडौंमा पनि जाम्पा देखिन्छन् ।


फ्रेन्च र जर्मन फिल्म कम्पनी मिलेर बनाएको भ्याली अफ फ्लार्स फ्रेन्च एलेक्जेन्डरले लेखेको कहानीमा आधारित छ । हिमालयका डाकु र देवताको कुरा यसमा छ । जाम्पा डाकु समूहका एक सदस्य हुन् । फिल्मको अन्तिम भाग जापानमा सुटिङ गरिएको छ ।
संसारा, ड्रिमिङ ल्हासा, स्विट रिक्विम फिल्ममा राजनीतिक एजेन्डासमेत सुषुप्त रूपमा भेटिन्छ । उनी अभिनीत फिल्म विभिन्न फिल्म महोत्सवमा छनोट भएका हुन्छन् । टोरन्टो फेस्टिबलमा उनी अभिनीत सबै फिल्म छनोट भएका छन् । उनलाई निम्ता आउँछ । तर, कहिल्यै जाँदैनन् । ‘म काम गर्छु । पब्लिकमा आउँदिन,’ उनी भन्छन्, ‘फिल्म बनाइसकेपछि संलग्न हुँदिन ।’ डेमोग्राफी । शारीरिक बनावट । जाम्पामा निहित यी दुई चीज नै हिमालसँग सम्बन्धित फिल्ममा आफूलाई खोज्ने कारण भएको जाम्पाको ठम्याइ छ । ‘मेरा यी कुरा फिल्मले खोजेको कहानीसँग मिलेर होला,’ उनी भन्छन्, ‘यी कुरा मिलेपछि मात्रै अभिनय क्षमता हेरिन्छ । लुक्स पनि हो एक्टिङ भनेको ।’


हुन पनि उनका सबै फिल्म उनको लुक्ससँग जोडिएका छन् । उच्च भेगको जीवन, समाज देखाउन फिल्ममा हिमाली भाषामै बोल्छन् । शैक्षिक योग्यता हासिल गरेको अभिनेता होइनन्, जाम्पा । तर, कलाकारको रूपमा उनी एकोहोरो हिंडे । साधनारत भेषमा । भित्र जे सोचिन्छ अनुहारमा त्यसको झल्को आउँछ । यतिबिघ्न चर्चित फिल्म खेलेर पनि उनी घरेलु फिल्मी क्षेत्रमा पाइला चालेका छैनन् । छिरिङ रितार शेर्पाको एउटा फिल्ममा केटी बेच्ने दलालको छोटो भूमिकामा छन् । जाम्पाको विचारमा नेपाली फिल्मले हिमाली लुक्सलाई कहिल्यै मूलधार मान्दैन । कलिउड मात्र होइन, बलिउडले समेत हिमाली लुक्सलाई स्विकार्दैन । भारतमा डेनी डेन्जोङपा आए । डेनी बौद्धमार्गी हुन् तर तिब्बती लुक्स छैन । ‘लुक्स ठ्याक्कै नमिलेर मात्र हो डेनी बलिउडमा टिकेको,’ जाम्पाको मूल्यांकन छ । सायद त्यसैले जाम्पालाई नेपाली फिल्म खेल्छु र यहाँ जम्छु भन्ने सोच छैन । फेरि फिल्म आएन भनेर खोजेर हिंड्ने जाँगर पनि छैन, उनमा । ‘खोजेर हिंड्दिनँ । त्यो प्यासन छैन ।’


जाम्पा सम्बद्ध फिल्म
भ्याली अफ फ्लावर्स (२००६) : पान नालिन (फ्रान्स र जर्मनी)
संसरा (२००२) : पान नालिन (फ्रान्स)
ड्रिमिङ ल्हासा (२००५) : रितु सारिन तेन्जिङ सोनाम (भारत)
हिमालय (१९९९) : एरिक भ्याली (फ्रान्स)
काठमान्डु (२०११) : इकार बोलिन (स्पेन)
विन्डहर्स (१९९६) : पाउल वाग्नस (अमेरिका)
लापेल डु यती (२०००) : जेरोम सेसिल अफ्रेट (अमेरिका)
स्विट रिक्वम (२०१७) : राइट सारिन र तेन्जिङ सोनाम (भारत)
मिस्टिक माउन्टेन (२०१५) : छिरिङ डोन्लुप (अमेरिका)

प्रकाशित : फाल्गुन २५, २०७५ १२:१४
प्रतिक्रिया
पठाउनुहोस्
जनताको राय

बैंकमा लगानीयोग्य रकम थुप्रिएर साढे ६ खर्ब नाघेको छ। बैंकहरूले ब्याजदर घटाउँदासमेत कर्जा प्रवाह बढ्न नसक्नुको कारण के हो?