आर्थिक गतिविधिमा संकट

दक्षिणका १६ गाविसका बासिन्दा साना कामका लागि पनि दिनभरको यात्रा गरी सदरमुकाम आउन बाध्य थिए । दक्षिण–पूर्वका होस्राङी, भोक्सिङ, बालाकोट, पाखापानी, लुङखु, फलामखानी र कुर्घाको केही भाग समेटेर महाशीला गाउँपालिका कार्यान्वयनमा आएको छ ।

 दक्षिणका टकलाक, त्रिवेणी, बेउलीबास, हुवास, सरौंखोला र भोर्लेलाई समेटेर पयुँ गाउँपालिका बनेको छ । दक्षिणकै बाच्छा, बर्राचौर, उराम, शालिग्राम, रानीपानी र वाहाकीलाई बिहादी गाउँपालिका बनाइएको छ । सदरमुकामबाट उत्तरपूर्वका ८ गाविस समेटेर मोदी गाउँपालिका बनेको छ । त्यसैगरी उत्तरका ७ गाविसलाई जलजला गाउँपालिका बनाइएको छ । सदरमुकामसँग जोडिएका शंकरपोखरी, कार्कीनेटा, थापाठाना, मुडिकुवा, खानीगाउँ, देवीस्थान, लिमिठाना, ठानामौला, भंगरा, पाङ्राङ र कुर्घाका केही भागलाई फलेबास नगरपालिका बनाइएको छ ।

सदमुकामसहित १० गाविस समेटेर बनेको कुश्मा नगरपालिकाबाहेकका बासिन्दालाई अब स(साना कामका लागि सदरमुकाम आउनुपर्ने बाध्यता रहेन । गाउँगाउँमा आर्थिक केन्द्र बन्ने भएपछि सदरमुकामका थोक तथा खुद्रा व्यवसायीसमेत चिन्तामा छन् । ‘अब गाउँतिर माल पठाउन हराउने भयो,’ डेढ दशकदेखि दैनिक उपभोग्य सामानको थोक बिक्रीको कारोबार गर्दै आएका लोकनाथ अधिकारीले भने, ‘सम्पर्कै टुट्ने भएपछि कारोबार कसरी हुन्छ ?’ गाउँका साना व्यवसायी पनि सदरमुकामसितको सम्पर्कबाट टुट्ने अवस्था अनुमान गर्दै तनावमा छन् । नयाँ संरचना कार्यान्वयन भएसँगै सदरमुकामका सबै व्यवसाय अब साबिकका १० गाविसमा मात्रै केन्द्रित हुने पक्का छ ।

सानो कामकाज लिएर सदरमुकाम आउने सर्वसाधारण केही दिन बस्नुपर्दा सदरमुकामका होटल, वित्तीय संस्था र व्यवसायीसँग कारोबार गर्थे । ‘अब सदरमुकाम जानैपर्ने बाध्यता हुँदैन,’ हुवासका लालबहादुर प्रधानले भने । कामकाजका लागि सदमुकाम आउजाउ गर्दा ग्रामीण सडकमा चल्ने सवारीमा पनि यात्रुको चाप हुन्थ्यो । ‘सदरमुकामका सुविधा गाउँमै पाइने भएपछि गाडीमा चाप त्यसै घट्छ,’ जिप चालक लोकेश खत्रीले भने, ‘अब गाउँमा चल्ने जिप थन्क्याए हुन्छ ।’
पछिल्लो समय सदरमुकाम केन्द्रित भएर खुलेका दर्जनौं वित्तीय संस्थाहरूले पनि अब गाउँकेन्द्रित लगानीको विकल्प नभएको बताएका छन् ।