प्रतिस्पर्धामा महिला

प्रतिनिधिसभाका १८ सिटमा वाम गठबन्धनले स्याङ्जाबाट एमाले केन्द्रीय सदस्य तथा पूर्वसांसद पद्मा अर्याल र कांग्रेसले बागलुङमा सहकारी तथा गरिबी निवारण राज्यमन्त्री चम्पादेवी खडकालाई उठाएका हुन् । प्रदेशसभाका ३६ सिटमध्ये कांग्रेसले कास्कीको क्षेत्र ३ ‘क’ मा शारदा पौडेललाई उठाएको छ । एमालेले मनाङको प्रदेश ‘ख’ मा खाण्डा लामा गुरुङलाई उम्मेदवार बनाए पनि उनले स्वतन्त्र उम्मेदवार दीपक मनाङेलाई समर्थन गर्दै मनोनयन फिर्ता लिएकी थिइन् । वाम गठबन्धनबाट प्रदेशसभातर्फ महिला उम्मेदवार छैनन् ।

२०७० को संविधानसभा निर्वाचनमा कास्की क्षेत्र २ बाट जितेकी पौडेलको प्रतिस्पर्धा यसपटक प्रदेशसभामा माओवादीका रामजी बरालसँग छ । लामो समय जिल्लाको महिला संघ नेतृत्व गरेकी उनले संविधानसभामा एमालेका कृष्ण थापालाई पछि पारेकी थिइन् । स्याङ्जामा अर्यालको प्रतिस्पर्धा कांग्रेस उम्मेदवार शिक्षामन्त्री गोपालमान श्रेष्ठ र बागलुङमा खडकाको प्रतिस्पर्धा वाम गठबन्धन उम्मेदवार एमाले जिल्ला अध्यक्ष सूर्य पाठकसँग छ ।

वालिङ–१ त्रियासीकी ४९ वर्षीया अर्याल पूर्वसांसद एवं एमाले पूर्वजिल्ला अध्यक्ष पनि हुन् । महिला र बालबालिका क्षेत्रमा आवाज उठाउँदै आएकी उनको नाम जिल्लाबाट उम्मेदवारी सिफारिसमा निर्विरोध परेको थियो । उनी यसपटकको निर्वाचनमा वाम घटक एक हुनुले उत्साह बढेको बताउँछिन् । ‘पहिलेदेखि नै अन्यायको विरुद्ध बोल्थें,’ उनले भनिन्, ‘महिला, उत्पीडित समुदाय र श्रमजीवी जनताको पक्षमा बोल्दै आएँ । जनताले माया गर्नुहुन्छ भन्ने विश्वास छ,’ अर्यालले भनिन् । दोस्रो संविधानसभा निर्वाचनमा बागलुङ–१ बाट कांग्रेसका हरि खड्का विजयी भएका थिए । २०७१ मंसिरमा दुर्घटनामा परेर उनी दिवंगत भएपछि पार्टीले उपनिर्वाचनमा उनकी पत्नी चम्पालाई उम्मेदवार बनायो । त्यसै बेलादेखि राजनीतिमा सक्रिय उनी अहिले जिल्लाका २७ प्रतिस्पर्धीमध्ये एक्ली महिला उम्मेदवार हुन् । कांग्रेसले निवर्तमान सांसद प्रकाश शर्मा पौडेललाई प्रदेशसभामा पठाएर खड्कालाई प्रतिनिधिसभामा उठाएको हो । व्यवस्थापिका संसद्को सदस्य रहँदा विकासनिर्माणलाई प्राथमिकतामा राखे पनि कार्यकर्तालाई समान व्यवहार गर्न नसकेको आरोप उनीमाथि छ । टिकट ल्याउन सफल भए पनि सबै नेता र कार्यकर्ता मिलाएर जान उनलाई सजिलो छैन । उपनिर्वाचनमा खड्काले बागलुङ–१ बाट १७ हजार १ सय ५४ मत ल्याएर एमाले उम्मेदवार मना केसीलाई हराएकी थिइन् ।

नयाँ संरचनाअनुसार बागलुङको पुरानो क्षेत्र २ को धेरै भाग अहिलेको १ मा गाभिएको छ । उक्त क्षेत्र पनि कांग्रेसले जितेको थियो । अघिल्ला निर्वाचनको हिसाब गर्दा अहिले वाम गठबन्धनको मत कांग्रेसभन्दा झन्डै ५ हजार बढी हुने आकलन छ । तर, खड्काले आफ्नो काम र प्रतिबद्धता बुझेर जनताले मत दिने विश्वास गरेकी छन् । ‘तीन वर्षमा जेजस्तो काम गर्न सकेँ, त्यो हेरेर जनताले मत दिनेछन्,’ उनले भनिन्, ‘यो क्षेत्रको विकासका लागि अझै धेरै काम गर्ने प्रतिबद्धता र वाचा लिएर आएकी छु ।’ यो क्षेत्रमा राष्ट्रिय जनमोर्चा निर्णायक मानिन्छ । राजमोले वाम गठबन्धनलाई सघाएकाले खड्काको जित सहज भने छैन । जिल्लाकै एक्ली महिला उम्मेदवार भएकाले ५० प्रतिशत महिलाको सहानुभूति आफूलाई हुने खड्काको बुझाइ छ । वाम गठबन्धनले भने सबै सदस्य जितेपछि समानुपातिकमा महिलालाई लैजाने दाबी गरेको छ । ‘प्रत्यक्षमा महिलाहरू जित्ने गरी जान नसक्ने देखेर समानुपातिकलाई सुरक्षित बनायौं,’ माओवादी प्रचार विभाग सदस्य कृष्ण केसीले भने, ‘समाजको पुरुषवादी चिन्तन नहटेकाले महिलालाई हार्ने गरी नल्याएका हौं ।’