माघीमा छोरीको प्रतीक्षा

छोरी आसरानीलाई सम्झेर आमा बेला–बेला भक्कानो छाड्छिन् । ‘मेरी छोरी कहाँ होलिन् । धेरै माघी बिते, तर खबर पत्तो केही आएन,’ भर्थनीले भनिन् । छोरी लाने मालिकसँग पटक–पटक सम्पर्क गर्दा ‘तिम्रो छोरीले विवाह गरिन्, अहिले कहँ छिन् हामीलाई पनि थाहा छैन,’ भन्ने जवाफ पाउँछिन् । छोरीलाई गाउँकै विजय शाहले आफ्नी दिदीको घरमा काम लगाउन मासिक ५ सय रुपैयाँ तलब दिने सर्तमा लगेको उनले बताइन् ।

यसरी लैजाँदा आसरानी ६ वर्षकी मात्र थिइन् । छोरीको खोजी गर्न काठमाडौंसम्मै पुगिन्, आमा भर्थनी । प्रहरी कार्यालयमा उजुरी दिइन् । तर प्रहरीले पनि पत्ता लगाउन सकेन । ‘माघी आउँदा छोरीको सम्झना आउँछ,’ उनले भनिन्, ‘छोरी जिउँदै भए जस्तो लाग्छ, सरकारले खोजी गरिदिनुपर्‍यो ।’

करिब ११ वर्षअघि बारबर्दिया—१० शोभानगरकी तुलारानी थारूलाई पनि आफन्तले घरेलु कामदारका रूपमा गुलरियास्थित सम्झना होटलमा राखिदिएका थिए । उनको अवस्था पनि अज्ञात छ । आमा गुलियाले काठमाडौं पुगेको आशंकामा त्यता धेरै धाइन् । ‘अहिले त छोरी खोज्न काठमाडौं जान सक्दिनँ, उमेर ढल्कँदै गयो,’ उनले दु:खेसो पोखिन् । होटल धनीले सर्पले डसेर तुलारानीको मृत्यु भएको जानकारी गराएका थिए । ‘मरेको भए लास त दिनुपर्ने थियो,’ आमा गुलियाले भनिन्, ‘तर दिएनन् ।’

यस्तै ०५९ को माघी सकिएलगत्तै कैलालीको चौमाला ४ राजीपुरकी आशा चौधरीलाई आफन्त सीता थारूले धनगढीका एकजना साहूको जिम्मा लगाएकी थिइन् । आशा सम्पर्कविहीन भएको पनि १५ वर्ष पुग्यो । आमा बजारी छोरीको प्रतीक्षा गर्दागर्दै दृष्टिविहीन भइसकिन् ।

‘छोरी कहाँ छिन् भन्दा साहूले घरबाट भागेर गएको बताउँछन्,’ उनले भनिन्, ‘गरिब र असहाय भएका कारण प्रहरी प्रशासनमा गएर मुद्दा दिन पनि सकेकी छैन ।’ बर्दियामा दुई र कैलालीमा एक गरी तीनजना कमलरीको खोजी गरिदिन उनीहरूका आफन्तले मानव अधिकारकर्मी र विभिन्न संघसंस्थासँग आग्रह गरेका छन् ।

विगतमा माघी (संक्रान्ति) मान्न घर आउँदा अरूको झैं आफ्नी छोरीले पनि वर्षभरिको कमाइ ल्याउली र परिवारका सबैसँग वर्षको सबैभन्दा ठूलो पर्व मनाउ‘ला भन्ने आशा गर्ने धेरै थिए । तर ०७० असार १३ गते कमलरी मुक्त घोषणा भएपछि यो प्रथा बन्द भएको छ । कमलरी क्षेत्रमा लामो समयदेखि काम गर्दै आएका नायफ संस्थाका क्षेत्रीय प्रबन्धक एवं कानुन व्यवसायी फक्ला थारूले बेपत्ताको खोजीका लागि नि:शुल्क कानुनी सेवा दिने बताए ।