‘अधिकार खेर फाल्दैनौं’

पञ्चायतकालदेखि धेरै पटकका निर्वाचनमा मत हाल्दै आएका तामाङलाई गाउँमा के–कति काम भयो भन्नेतिर उति चिन्ता छैन। आफू पनि पटकपटक आन्दोलनमा सहभागी भएको स्मरण गर्ने उनी पहिलेभन्दा केही विकास भइरहेको सुनाउँछन्।

‘बाटो फराकिलो बन्दै छ, बिजुली पाइएको छ,’ गाउँलेमाझ चुनावी गफमा रमाइरहेका तामाङले भने, ‘नेताहरूबाट साह्रै धेरै आस पनि गर्नु हुँदैन, बिस्तारै गर्लान् नि।’ पुरानाले त्यति धेरै गर्न नसके पनि नयाँ पुस्ताका नेताले केही गर्लान् कि भन्ने आस उनको छ। यहाँका सबैजसो मतदाताको मुख्य माग गाउँमा व्यवस्थित सडक, भरपर्दो खानेपानी व्यवस्था, खेतीमा मनग्य सिँचाइ, बिरामी पर्दा सजिलै उपचार अनि पठनपाठन सुविधा हो।

गाउँले बुढापाकासित चुनावकै छलफलमा गफिइरहेका ललित विश्वासचाहिँ नेताहरू गाउँ विकास गर्न पछि परेको सुनाउँछन्। ‘जनताकै लागि काम गर्छौं भन्छन् सधैं,’ उनले भने, ‘तर जितेर गएपछि हामीलाई बिर्सन्छन् कि जस्तो लाग्छ।’ जे भए पनि मतदान गर्न भने नछाड्ने उनको भनाइ छ।

सुन्दर हरैंचा नगरपालिका–२ मृगौलियाका युवा खेम खवास मतदान गर्ने दिन पर्खेर बसेको बताउँछन्। ‘हामी गाउँमा कसैले भोज–भतेर चलाउला र भोट दिउँला भनेर बसेका छैनौं,’ उनले भने, ‘हातमुख जोर्न आफैंले पसिना बगाउनैपर्छ तर कम्तीमा गाउँमा आधारभूत सुविधाको व्यवस्था चाहिँ जसले जिते पनि गरिदिनुपर्छ।’ मतदान गर्नु आफ्नो अधिकार हो भनेर गाउँलेलाई बुझाउने गरेको उनी बताउँछन्।

मृगौलियाकै खवास बस्तीका अगुवा रामनारायण खवासलाई मुख्य पार्टीका राष्ट्रियस्तरका एक नेता गाउँमा आउँदा आफूलाई चिनेर हालखबर सोधेकामा प्रसन्न छन्। ‘सबै उस्तै हुँदैनन् नि,’ उनी भन्छन्, ‘कोही–कोही त आन्दोलनमा सहयोग गरेको भनेर हामीलाई सम्झिरहेका पनि हुँदारहेछन्।’

कहिलेकाहीँ टीभीमा अनुहार देख्ने गरेका नेता एक्कासि बस्तीमा आएर नमस्कार गर्दै हालखबर सोध्दा गाउँलेको मन गदगद हुने उनको अनुभव छ। ‘तर यतिले मात्र दु:ख त जाने होइन,’ खवास भन्छन्, ‘गाउँलेलाई केको दु:ख छ भन्ने ठम्याएर त्यो हटाउने नेतालाई नै सबैले माया गर्छन्।’ तत्काललाई बाढी नियन्त्रण र बस्तीदेखि पूर्वपश्चिम राजमार्गको सलकपुरसम्म जोडिने कच्ची सडकलाई पक्की बनाए पुग्ने गाउँलेको भनाइ छ।

विराटनगर महानगरपालिका–४ मा पर्ने इक्राहीकी उमा पासवान राम्रो काम गर्ने नेतालाई छान्ने बताउँछिन्। ‘को कुन पार्टीको हो भन्ने हामीलाई के वास्ता?,’ उनले भनिन्, ‘गाउँमा बाढी पस्नु भएन, केटाकेटीले राम्ररी पढ्न पाउनुपर्‍यो, बिरामी हुँदा इलाज नगरी मर्नु नपरोस्।’

इक्राहीकै हीरा सहनी आफू पनि भोट हाल्न तयार भएर बसेको बताउँछन्। ‘जे जस्तो भए पनि भोट त हालिन्छ,’ उनले भने, ‘वडाका मान्छे आउँछन्, नगरपालिकाका पनि आउँछन्, ठूला नेतालाई नभेटे पनि उनीहरूलाई समाएर किन विकास नगरेको भनेर सोध्छौं।’

धनपालथान ५ की शोभा यादवलाई चाहिँ सधैं गाउँको विकास गर्छु भन्दै आउने तर पछि बिर्सने नेता देख्दा झर्को लाग्दोरहेछ। ‘तैपनि भोट दिँदै आएका छौं,’ उनले भनिन्, ‘अब यही गाउँपालिका (बुढीगंगा) का मान्छेलाई पनि भोट दिएर जिताएकाले केही विकास हुन्छ कि भन्ने भरोसा छ।’