निजगढ विमानस्थल निर्माणः मन्त्रालयले माग्यो रूख काट्ने अनुमति
काठमाडौँ — संस्कृति, पर्यटन तथा नागरिक उड्डयन मन्त्रालयले निजगढमा दोस्रो अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल निर्माणका लागि वन तथा वातावरण मन्त्रालयसँग रुख काट्न अनुमति मागेको छ ।
विमानस्थल निर्माणका लागि वातावरणीय प्रभाव मूल्यांकन (ईआईए) प्रतिवेदन स्वीकृत भई प्रारम्भिक काम सुरु भइसकेकाले पहिलो चरणको निर्माणका लागि रुख काट्ने प्रस्ताव अघि बढाइदिन पर्यटन मन्त्रालयले आग्रह गरेको हो ।
हवाई सुरक्षा तथा प्राधिकरण सुपरीक्षण महाशाखा प्रमुख सहसचिव बुद्धिसागर लामिछानेले पहिलो चरणको निर्माणबारे विस्तृत परियोजना प्रतिवेदन (डीपीआर) तयार भइनसकेकाले नक्सा (मोडल)सहित रूख काट्न अनुमति मागिएको बताए । विमानस्थलको कामलाई गति दिन पर्यटनमन्त्री रवीन्द्र अधिकारीले पनि जोड दिएका छन् ।
कुनै आयोजना वा परियोजना क्षेत्रका रुख काट्ने प्रस्ताव वन मन्त्रालयबाट मन्त्रिपरिषदमा पेस हुन्छ । मन्त्रिपरिषदबाट स्वीकृत भएपछि मात्र रुख काट्ने प्रक्रिया अघि बढ्छ । पर्यटनले पहिलो चरणमा १३ किलोमिटर लम्बाई र करिब साढे दुई किलोमिटर चौडाइ क्षेत्रको २ हजार ५ सय ५३ दशमलव ९७ हेक्टर जमिन प्रयोगमा आउने भएकाले त्यसभित्रका रूख काट्ने प्रक्रिया अघि बढाइदिन वनसँग आग्रह गरेको हो । निर्माण सम्पन्न हुँदा विमानस्थल ८ हजार ४५.७९ हेक्टर क्षेत्रमा फैलिनेछ ।
त्यसमध्ये ६७.४२ हेक्टर बसोबास क्षेत्र हो भने ९ हेक्टर निजी जग्गा हो । अरु सबै सरकारको स्वामित्वमा छ । १ हजार ९ सय हेक्टरमा विमानस्थलको आधारभूत संरचना निर्माण हुनेछन् । सहसचिव लामिछानेका अनुसार अहिले जग्गा अधिग्रहण गर्ने र मुआब्जा बाँड्ने काम चलिरहेको छ ।
पहिलो चरणमा अन्तर्राष्ट्रिय नागरिक उड्डयन प्राधिकरण (आइकाओ) को मापदण्डअनुसार रनवे, ट्याक्सी–वे, टर्मिनल भवन र एप्रोनलगायत आवश्यक परिवहन तथा सञ्चार सुविधायुक्त विमानस्थल निर्माण हुनेछ ।
पहिलो चरणको विमानस्थल सन् २०३० सम्म सम्पन्न गरी वार्षिक ९२ लाख यात्रुलाई सुविधा दिने लक्ष्य राखिएको छ । विमानस्थल सरकारकै लगानी वा अरु कुन ‘मोडालिटी’ मा बनाउने भन्ने टुंगो लागिसकेको छैन ।
दोस्रो अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल आयोजनाको कार्यालय स्थापनाका लागि पूर्व–पश्चिम राजमार्गनजिक करिब २.२५ हेक्टर जमिनसमेत आवश्यक पर्ने देखिएकाले पहिलो चरणको निर्माण र साइट अफिस निर्माणका लागि रुख काटनुपर्ने हुन्छ । ईआईए प्रतिवेदनअनुसार पहिलो चरणको निर्माणका लागि एक लाख ९५ हजार ५ ठूला र ५ लाख ७५ हजार २ सय ८६ साना रुख (पोल आकारका) काट्नुपर्ने छ ।
विमानस्थल निर्माणक्रममा सानाठूला गरी साढे २४ लाखभन्दा बढी रूख काटिने छन् । काटिएको एक रुखबापत २५ बिरुवा रोप्नु पर्नेछ । त्यसरी हेर्दा ६ करोड १२ लाख ७० हजार ५ सय २५ बिरुवा रोपेर हुर्काउन ३८ हजार २ सय ९४ हेक्टर जमिन आवश्यक पर्छ । तर, त्यतिधेरै जमिन कहाँ छ र कसरी रोपिन्छ भन्ने प्रतिवेदनमा उल्लेख छैन ।
प्रस्तावित विमानस्थल बाराको कोहल्बी नगरपालिका–८ र जितपुर–सिमरा उपमहानगरपालिका–१ मा पर्छ । तत्कालीन जिल्ला वन कार्यालय बाराका (डिभिजन वन कार्यालय) का प्रमुख ज्ञानेन्द्र मिश्रका अनुसार मन्त्रिपरिषदले अनुमति दिएपछि फिल्डमा काम सुरु हुनेछ । रुख काट्नुअघि नम्बरिङ गरिनेछ । त्यसपछि वन कार्यालयले रुखको छपान गर्नेछ । रुख सेनाले काट्ने निश्चित भइसकको छ । निजगढ–काठमाडौं द्रुतमार्गमा पर्ने रुख पनि सेनाले नै काटिरहेको छ ।
प्रकाशित : भाद्र ५, २०७५ १७:४५