आज महाशिवरात्रि

फाल्गुण कृष्ण चतुर्दशीको दिन शिवको ज्योर्तिलिंग उत्पत्ति भएको मानिन्छ । यही दिनमा शिवको पार्वतीसँग विवाह पनि भएको मानिन्छ । यस दिन निहार व्रत बसेर रातमा जाग्राम रहने चलन छ । यो दिन शिवको पूजा गरिन्छ । यो शिवलिंगको पूजा गर्नु हो । यो दिन नेपाल–भारतलगायत विभिन्न देशका हिन्दु साधुसन्त पशुपतिनाथमा आउने गर्छन् । उनीहरूलाई खाने, बस्ने, धुनी जगाउनेलगायत सबै बन्दोबस्त गुठी संस्थानले गर्दै आएको छ । संन्यासी सम्प्रदायका नागालगायत नानक, उदासी, कानफट्टा समुदायका साधुसन्तको पशुपतिमा भीड लागिसकेको छ । हरेक वर्ष लगभग ३५ सयको हाराहारीमा साधु आउने गरेको गुठीले जनाएको छ ।

शिवलिंग पूजा गर्दा प्रथम प्रहरमा दूधले, दोस्रो प्रहरमा घिउले र चौथो प्रहरमा महले स्नान गराउने प्रचलन छ । प्रत्येका प्रहरमा बेग्लाबेग्लै मन्त्रोचारण गरिन्छ ।

यही दिन सैनिक दिवस पनि पर्छ । सेनाले टुँडिखेलमा बढाइँ गर्छ । यो पर्व नेपालका अतिरिक्त भारतको बाराणासी, वैद्यानाथ धाम, उज्जेन र इन्डोनेसियाको बालीलगायत ठाउँमा मनाइन्छ । पशुपति क्षेत्र विकास कोषले पशुपतिमा शिवरात्रि महापर्वको तयारी पूरा भएको जानकारी दिएको छ ।

यस दिन नि:शुल्क आवास, भोजनको व्यवस्था वनकाली हंसमण्डपमा र तिलगंगा क्षेत्रमा गरिएको छ । कोर क्षेत्रमा डाक्टर, नर्स र एम्बुलेन्सको सुविधासहित नेपाली सेना स्वास्थ्य विज्ञान संस्थान र रामघाट स्वास्थ्य केन्द्रको सहभागितामा अलग–अलग स्वास्थ्य शिविर राखिने कोषले जनाएको छ । भण्डारखाल, अमालकोट, तिलगंगा, चार शिवालय दक्षिण, राम मन्दिर, उमाकुण्ड र मेला क्षेत्रको आवास क्षेत्रमा पनि शिविर राखिएको कोषले जनाएको छ । यस्तै विभिन्न संस्थाले नि:शुल्क भोजनको व्यवस्था गरेका छन् ।

प्रहरीले शिवरात्रिको अवसर पारेर पशुपति क्षेत्रमा सुरक्षा व्यवस्था कडा पारेको छ । पशुपति क्षेत्रमा गाँजा, चरेस र भाङ जस्ता लागूऔषधको बेचबिखनमा पनि प्रहरीले कडाइ गरेको छ । प्रहरीले तीन सिफ्टमा गरेर ४ हजार ३ सय ७५ जना सुरक्षाकर्मीलाई परिचालन गरेको छ ।

प्रहरीका अलवा स्काउट र विभिन्न सामाजिक संघसंस्थाका स्वयंसेवक भक्तजनलाई पशुपति मन्दिरसम्म दर्शनका लागि सहज व्यवस्था मिलाउन खटिनेछन् । थप सुरक्षका लागि भन्दै प्रहरीले पिकेट, मोबाइल, स्ट्राइकिङ र रिजर्भ फोर्सको समेत बन्दोबस्त गरेको छ । प्रहरीले लुटपाट र पाकेटमारी नहोस् भनेर पशुपति क्षेत्रलाई सीसीटीभी निगरानीमा समेत राखेको छ ।

पशुपतिनाथमा धर्मध्वजा

श्रीपशुपतिनाथको इताचोक टोलमा धर्मध्वजा स्थापना गर्न लागिएको ठाउँमा बनाइएको शिव–पार्वतीको पूर्णकदको प्रतिमा ।

काठमाडौं (कास) —पशुपतिनाथको दक्षिण–पश्चिमको इतापाखा टोलको चौताराको आडमै शिव–पार्वतीको पूर्णकदको प्रतिमा तयार भएको छ । यसको निर्माण गर्न रौतहटका कलाकार रामएकवाल साहको अगुवाइमा चारजना कलाकार सहभागी भए । यो प्रतिमा शिव र पार्वतीको ताण्डव मुडमा बनाइएको छ । महाशिवरात्रिको अवसर पारेर यही ठाउँमा धर्मध्वजा स्थापना गर्न लागिएको हो । पशुपति क्षेत्रका आदिवासीको संस्था गोलपुच:ले धर्मध्वजा स्थापना गर्न लागेको हो ।

यहाँ यज्ञकुण्ड खडा हुनेछ । महाशिवरात्रिको दिन शंकराचार्य पीठको शंकराचार्य नियुक्त हुन लागेकी महामण्डलेश्वर हेमानन्द गिरी महाराजश्रीले यसको सुरुवात गर्ने कार्यक्रम तय भएको गोलपुच: समाजका अध्यक्ष तथा श्रीपशुपतिनाथका भण्डारी केदारमान राजभण्डारीले जानकारी दिए । हिमानन्द शंकराचार्यको चार पीठमध्ये बद्री पीठमा नियुक्त हुन लागेकी पहिलो महिला हुन् । शंकराचार्य चार पीठमा जगन्नाथ, रामेश्वर, बद्रीनाथ र द्वारिका पीठ पर्छन् । यीलाई चारधाम भनेर पनि चिनिन्छ ।

धर्मध्वजामा नेपाली राष्ट्रिय झन्डा पनि फहराइनेछ । धर्मध्वजा भारतका प्रसिद्ध धार्मिकस्थलमा खडा गरिए पनि नेपालमा भने पहिलो भएको राजभण्डारीले जानकारी दिए । धर्म नासिँदै गएकाले धर्मध्वजा खडा गरिएको र यसलाई निरन्तरता दिइने उनले बताए । शिवरात्रिमा सातै दिन यहाँ आरती, शास्त्रीय तथा भक्ति संगीत आयोजना हुनेछ । त्यसपछि हरेक महिनामा एकपटक संगीत आयोजना हुनेछ । यसका लागि भारतबाट पनि गुरुहरू आउनेछन् र ६/६ महिनामा ध्वजा परिवर्तन गरिनेछ ।

अरू धार्मिकस्थलमा शिवको मात्र ताण्डव नृत्य हुन्छ । पाशुपत क्षेत्रमा भने शिव र पार्वतीकै ताण्डप हुने राजभण्डारीले जानकारी दिए । ‘पाशुपात क्षेत्रमा ३३ कोटि देवदेवता छन् । देवदेवताको नवशक्ति पीठ छन् र यो ८१ ग्रह संयोजन भएको क्षेत्र हो । श्रीयन्त्रकार क्षेत्रका रूपमा चिनिन्छ । यहाँ शिव र शक्ति दुवैको पूजा गरिन्छ । ‘शिव र पार्वती बीचमा छन् । वरिपरि देवदेवी, क्षेत्रपाल सबै रहेको श्रीयन्त्रकार रूपमा छ, यो क्षेत्र,’ उनी भन्छन्, ‘पाशुपात क्षेत्र तन्त्रभूमि हो । यहाँ हरेक मठमन्दिरमा तान्त्रिक विधिबाट पूजा हुन्छ ।’

शंकारचार्यको पालादेखि वैदिक विधिबाट पनि पूजा हुन थालेको हो । यन्त्रकार रहेकाले सबै तान्त्रिक विधिबाट पूजा हुने गरेको हो । श्रीयन्त्र यन्त्रको पनि राजाका रूपमा लिइन्छ । यसमा सबै साधना सिद्धि मानिन्छ ।’ धर्मध्वजा निर्माण गर्न त्रिवेणीधाम वाल्मीकि आश्रमका महन्थ गुरु वशिष्टले सहयोग गरिराखेका छन् । ‘धर्मध्वजा खडा गरिने ठाउँमा हुने आरतीमा सबै जातिलाई सहभागी गराइनेछ,’ गुरु वशिष्टले भने, ‘यहाँ कुनै जातजातिलाई छुवाछूत गरिने छैन ।’

गाँजा भित्रिने क्रम बढ्दो

काठमाडौं (कास)– उपत्यका भित्रिने नाकाबाट गाँजालगायतका लागूऔषध भित्रिने क्रम बढेको छ । माघ महिनामा मात्रै प्रहरीले उपत्यकाका तीन जिल्ला काठमाडौं, भक्तपुर र ललितपुरबाट २० फरक घटनामा २६ जनालाई लागूऔषध सेवन र बेचबिखनको अभियोगमा पक्राउ गरेको छ । शिवरात्रि नजिकिँदै गर्दा उपत्यका भित्रिने गाँजा र लागूऔषधको मात्रा बढेको प्रहरीको अनुभव छ । शिवरात्रिमा गाँजालगायतका लागूऔषध प्रयोगकर्ताको संख्या उपत्यकामा बढ्ने गरेका

कारण यसको अवैध ढुवानी हुने गरेको देखिन्छ ।

प्रहरीले माघ महिनामा मात्रै उपत्यका भित्रिने विभिन्न स्थानबाट ६ केजी ९ सय ग्राम गाँजा बरामद गरेको थियो । त्यसै अवधिमा प्रहरीले २८ केजी २ सय ग्राम चरेस बरामद गरेको थियो । काठमाडौं भित्रिने मुख्य नाका नागढुंगामा पछिल्लो एक साता प्रत्येक दिनजसो लागूऔषध बरामद हुन थालेको छ । प्रहरीले २० माघमा मात्रै नागढुंगा चेक प्वाइन्टबाट चितवनबाट काठमाडौं आउँदै गरेको बा२ख १९७१ नम्बरको माइक्रोबसमा सवार धादिङ गलडाँडाका उत्तम बराललाई पक्राउ गरेको थियो ।

प्रहरीले उनको साथबाट ३ केजी गाँजा बरामद गरेको थियो । प्रहरीका अनुसार बरालले शिवरात्रिमा गाँजाको किनबेच बढी हुने र त्यही मौकाको सुदपयोग गर्न खोजेका थिए । महानगरीय प्रहरी प्रभाग नागढुंगाले आइतबार मात्रै वीरगन्जबाट काठमाडौं आउँदै गरेको बा४ख ६५६९ नम्बरको यात्रुवाहक बसबाट पर्सा घर भएका नृपकुमार साहलाई पक्राउ गर्‍यो । प्रहरीले साहको साथबाट लागूऔषध फेर्नागन २ सय ९९ एम्पुल, डाइजेपाम २३ सय ९८ एम्पुल र नर्फिन २ सय ९८ एम्पुल बरामद गर्‍यो ।

प्रहरीले शिवरात्रिमा लागूऔषधको मात्र बढ्ने अनुमान गरेर नै काठमाडौं भित्रिने मुख्य नाका जगाती, टोखा, फर्पिङ, जहरसिंहपौवा, टोखा, मुडखु र भैंसेपाटीमा नियमित चेकजाँच र खानतलासी बढाएको छ । महानगरीय प्रहरी कार्यालयका प्रमुख एआईजी जयबहादुर चन्दले शिवरात्रिमा लागूऔषध प्रयोगकर्ता सलबलाउने गरेको अनुभव सुनाए । उनले भने, ‘चेकजाँच र खानतलासीलाई व्यापक रूपमा अघि बढाएका छौं ।’