कान्तिपुर वेबसाईट
AdvertisementAdvertisement
२४.१२°C काठमाडौं
काठमाडौंमा वायुको गुणस्तर: १३४

१० वर्षमै महिनावारी

अतुल मिश्र

काठमाडौँ — नेपालमा बालिकाहरूमा १० वर्षको उमेरदेखि नै पहिलो महिनावारी सुुरु हुन थालेको पाइएको छ । यसले गर्दा स्वास्थ्यसम्बन्धी थप समस्यासमेत देखिन थालेका छन् । यसबारे बृहत् अनुसन्धान नभए पनि सामाजिक, आर्थिक स्थितिमा सुधार, पोषण वृद्धि, वातावरणीय र सञ्चारमाध्यम आदिको प्रभावले विगतको दाँजोमा कम उमेरमा महिनावारी हुन थालेको तर्क विशेषज्ञहरूको छ ।

१० वर्षमै महिनावारी

हाल छलफलमा रहेको ‘सुरक्षित मातृत्व तथा प्रजनन स्वास्थ्यको अधिकार सम्बन्धमा व्यवस्था गर्न बनेको विधेयक’ मा स्पष्ट रूपले उल्लेख छ, ‘किशोर–किशोरी भन्नाले १० देखि १९ वर्ष उमेर समूहको अवस्था सम्झनुपर्छ ।’ ‘पहिलो पटक रजस्वला अर्थात् रजोदर्शन हुने उमेर घटिरहेको छ,’ स्वास्थ्य तथा जनसंख्या मन्त्रालयकी सचिव एवं प्रसूति तथा स्त्रीरोग विशेषज्ञ प्रा.डा. पुष्पा चौधरी भन्छिन्, ‘पहिले १४ देखि १६ वर्षको बीचमा रजोदर्शन हुन्थ्यो भने हाल १० देखि १२ वर्षमा देखिन थालेको छ ।’

वातावरणीय प्रभाव, पोषणको स्थिति आदिले गर्दा मोटोपन, छिट्टै मानसिक विकास आदिले पनि रजोदर्शनको उमेर कम हुँदै गएको आकलन उनको छ ।

‘दुई दशकयता पहिलो महिनावारी हुने उमेर करिब ३ वर्ष अगाडि सरेको छ,’ परोपकार प्रसूति तथा स्त्रीरोग अस्पतालका निर्देशक एवं प्रसूति तथा स्त्रीरोग विशेषज्ञ प्रा.डा. जागेश्वर गौतम भन्छन्, ‘हाल महिनावारी हुने औसत उमेर १०–११ वर्ष भएको छ भने पहिले औसत उमेर १३–१४ वर्ष थियो ।’ महिलाको शरीरमा बोसोको एउटा खास मात्रा नपुगेसम्म महिनावारी सुरु हुँदैन । हाल पोषणको स्थिति राम्रो हुने भएकाले कम उमेरमै बोसोको मात्रा बढ्ने गरेको औंल्याउँदै डा. गौतम युवतीहरूको छिटो मानसिक विकास पनि महिनावारी छिटो हुने एउटा कारकका रूपमा रहेको औंल्याउँछन् ।

हाल फिल्म, टेलिभिजन, समाचार, सूचना आदिको सहज पहुँचले युवतीहरू कम उमेरमै यौन रूपले परिपक्व हुन्छन् । यसले गर्दा उनीहरूको शरीरमा हार्मोनसम्बन्धी विकास छिटो हुने भएकाले महिनावारी अगावै हुने गरेको डा.गौतम बताउँछन् ।

रजोदर्शनको उमेर स्वास्थ्यका लागि अत्यन्त महत्त्वपूर्ण प्रक्रिया रहे पनि मुलुकमा यसको उमेरबारे कुनै खास विशेष अध्ययन भएको छैन ।

काठमाडौं मेडिकल कलेजकी प्रसूति तथा स्त्रीरोग विभाग प्रमुख प्रा.डा. चन्दा कार्की भन्छिन्, ‘मेरो अनुभवमा ग्रामीण क्षेत्रमा १३ देखि १५ वर्ष र सहरी क्षेत्रमा ११ वर्षमा औसत रूपमा रजोदर्शन हुने गरेको हो ।’

मधेसलगायत ग्रामीण क्षेत्रमा अझै पोषणको स्थितिमा सुधार नआएकाले ती क्षेत्रमा रजोदर्शनको उमेर सहरी क्षेत्रको दाँजोमा बढी देखिएको छ ।

अन्य विभिन्न कारणसँगै मुलुकको सामाजिक, आर्थिक स्थितिमा सुधार भएर रजोदर्शनको उमेरमा कमी आएको प्रा.डा. कार्कीको ठम्याइ छ ।

मुलुकमा ९ वर्षको उमेरमा समेत रजोदर्शन देखिएको तथ्य औंल्याउँदै डा.कार्की १३ वर्षको उमेरमा रजोदर्शन हुनुलाई अत्यन्त उपयुक्त मान्छिन् । उनका अनुसार छिटो रजोदर्शन हुने महिलामा महिनावारीसम्बन्धी समस्यालगायत अन्य जटिलतासमेत देखिएका छन् ।

विशेषज्ञका अनुसार रजोदर्शनको उमेरमा कमी आउँदा यसले थप समस्या देखिन थालेको छ । पहिलेको दाँजोमा करिब ३ वर्षअघि नै यौन रूपले वयस्क हुँदा विभिन्न सामाजिक, शारीरिक र मानसिक समस्यासमेत देखिन थालेको हो । ‘मनुष्यलाई भोक लागेपछि खान्छ, रजोदर्शनको उमेरमा कमी आउँदा विवाहअगावै यौनसम्बन्ध राख्ने दरसमेत बढेको छ,’ डा.गौतम भन्छन् ।

कम उमेरका किशोरीलाई परिवार नियोजनका साधनलगायत बारेमा केही थाहा नहुनुका साथै यसबारे खासै मतलबसमेत नहुने भएकाले गर्दा किशोरीको गर्भधारण गर्ने दर पनि बढेको छ । करिब ४ वर्षअघि मुलुकमै गरिएको एउटा अध्ययनलाई औंल्याउँदै डा.गौतम भन्छन्, ‘अध्ययनले किशोरीको गर्भधारण गर्ने दर २५ प्रतिशत देखाएको थियो ।’

७ प्रतिशत किशोरीहरू अनिच्छित गर्भपतनका लागि सरकारी अस्पताल पुग्ने गरेका छन् । डा.गौतमका अनुसार अधिकांश किशोरीहरूको गर्भपतन निजी स्वास्थ्य संस्थामा हुन्छ । रजोदर्शनको उमेरमा कमी आउँदा केही स्वास्थ्य जटिलताको जोखिमसमेत देखिएको छ । सन् २०१३ को ‘डाइबिटिक केयर’मा प्रकाशित ८ युरोपेली राष्ट्रका १५ हजार महिलामा गरिएको एउटा अध्ययनको दाबीअनुसार समयभन्दा अगावै सुरु हुने यौवन (प्युवर्टी) ले टाइप–२ मधुमेह हुने जोखिम बढाउँछ ।

प्रकाशित : जेष्ठ २९, २०७५ ०७:१७
प्रतिक्रिया
पठाउनुहोस्
जनताको राय

बैंकमा लगानीयोग्य रकम थुप्रिएर साढे ६ खर्ब नाघेको छ। बैंकहरूले ब्याजदर घटाउँदासमेत कर्जा प्रवाह बढ्न नसक्नुको कारण के हो?