पौडेल र सिटौलाबीच फाटो

अनुपम फुडल्यान्ड पार्टी प्यालेसमा बुधबार आफ्नो पक्षका नेता–कार्यकर्तालाई सहभागी गराएर सिटौलाले यस्तो संकेत दिएका हुन् ।

जीपी कोइराला लोकतन्त्र संवद्र्धन केन्द्रद्वारा आयोजित ‘वर्तमान राजनीतिक परिस्थिति र लोकतन्त्रमाथिका चुनौती’ विषयक कार्यक्रममा सिटौला पक्षीय नेता–कार्यकर्ताको मात्रै उपस्थिति थियो । केन्द्रीय सदस्य गगन थापा, प्रदीप पौडेल, शिव हुमागाईंसहित आफू पक्षीय सांसद, जिल्ला कार्यसमिति सभापतिसहितका नेता–कार्यकर्तामाझ सिटौलाले तेस्रो समूह अब पार्टी सुधारका लागि केन्द्रित हुने उद्घोष गरे ।

केही महिनाअघि त्यही पार्टी प्यालेसमा पौडेल र सिटौलासहित दुवै पक्षका नेताले हात मिलाएर एक भएको सन्देश दिएका थिए । कार्यक्रममा दुवै पक्षका नेता उपस्थित हुन्थे । यी दुई नेताबीच अविश्वास बढ्न थालेपछि सिटौला अलग अस्तित्वका लागि आफ्नै समूहलाई अघि बढाउने अभियानमा क्रियाशील भएका हुन् ।

‘कोइरालाहरूले आफ्नै समूह बनाउन थाले, पूर्वमहामन्त्री प्रकाशमान सिंह आफ्नै ढंगले अघि बढेका छन्,’ सिटौलानिकट एक केन्द्रीय सदस्यले कान्तिपुरसँग भने, ‘यसबीच पौडेलसँगै मिलेरै अघि बढ्न धेरैपटक उठबस पनि भयो तर अविश्वास मेटिएन । पौडेलजीको हेराइ र बुझाइ फेरिएन । यस्तो अवस्थामा आफ्नै ढंगले मुभ गर्नुपर्छ भन्नेमा सिटौला पुग्नुभएको हो ।’

केही दिनअघि कान्तिपुरको फायरसाइड अन्तर्वार्तामा पौडेलले ‘सिटौलाजी अहिले पश्चाताप गरिरहेका छन्, मसँगै हिँडिरहेका छन्’ भन्ने अभिव्यक्ति दिएपछि सिटौला चिढिएका छन् । ‘अगुल्टोले हानेको कुकुर बिजुलीदेखि तर्सिन्छ’ भन्दै १३ औं महाधिवेशनको प्रसंगलाई कोट्याएर पौडेलले बेलाबखत सिटौलाप्रति अविश्वास कायमै रहेको संकेत दिँदै आएका थिए । हालै सम्पन्न कांग्रेसनिकट डेमोक्र्याटिक लयर्स एसोसियसनको अधिवेशनमा दुवै नेताले छुट्टाछुट्टै प्यानल खडा गरेपछि दुई पक्षबीच अविश्वास झांगिँदै गएको थियो ।

यी दुई नेताबीचको अविश्वास १३ औं महाधिवेशनदेखिकै हो । त्यतिबेला देउवा, पौडेल र सिटौला चुनावी मैदानमा थिए । पहिलो चरणमा ५१ प्रतिशत नआएपछि दोस्रोपटक सबैभन्दा बढी मत ल्याउने देउवा र पौडेलबीचको प्रतिस्पर्धामा सिटौलाले देउवालाई सघाए ।

त्यही समयदेखि गहिरिएको अविश्वास संसदीय निर्वाचनमा पार्टीले नराम्रो हार ब्यहोरेपछि सभापति देउवाको पार्टी सञ्चालन र भूमिकाको विरोध गर्न एउटै कित्तामा जोडिएका थिए । १४ औं महाधिवेशनसम्म संस्थापन इतरपक्ष गोलबन्द हुने अभियान सुरु भएको थियो । सँगै अघि बढ्ने विश्वासिलो वातावरण नभएपछि सिटौला आफ्नै समूहलाई अघि बढाउन पुगेका हुन् ।

सिटौलाले आफ्नै समूहलाई क्रियाशील बनाउने अभियानमा अघि बढे पनि पार्टी सभापति देउवालाई साथ दिने पक्षमा छैनन् । बरु संस्थापन इतरपक्षमै कोइरालाहरूसँग उनको निकटता बढ्न थालेको छ ।

सिटौलाले पार्टी नेतृत्वदेखि नीति, कार्यक्रम र योजनामा आमूल परिवर्तन गर्नुपर्ने भन्दै त्यसका लागि आफू क्रियाशील भएको कार्यक्रममा बताए । पार्टी एकताका लागि संरचना, नीति र कार्यक्रममा सम्झौता गरेर अघि बढ्न सकिएला तर घरमूलीले नराम्रो गरे कसरी सहेर बस्ने भन्दै सिटौलाले सभापति देउवाको कार्यशैलीप्रति असन्तुष्टि जनाए ।

कांग्रेस केन्द्रीय सदस्य गगन थापा पार्टीभित्रका यस्ता समूह बन्ने, भत्कने र फेरि बन्ने क्रम निरन्तर जारी रहने बताए । ‘मुख्य कुरा समूह होइन, पार्टीलाई परिवर्तन गर्ने विषय हो,’ थापाले भने, ‘नेतृत्वको आचरण, व्यवहार र क्षमताप्रति आमनागरिकको विश्वास जाग्ने पार्टी बनाउन सकिएन भने कांग्रेस माथि आउन सक्दैन ।’

सरकारको नेतृत्व गरिरहेको दल अलोकप्रिय भएर उसको ग्राफ घट्दा आफ्नो ग्राफ बढिहाल्छ भन्ने सोचमा नेतृत्व रहेको बताउँदै थापाले भने, ‘पार्टीलाई बलियो र मजबुत बनाउनकै लागि सिटौलासँगको सामीप्यतामा लागेका हौं । पार्टी बदल्नका लागि यो आन्दोलनको सुरुवात हो । कांग्रेस बदलियो भने मात्रै अहिलेका सबै चुनौती सामना गर्न सक्छ ।’

अर्का केन्द्रीय सदस्य प्रदीप पौडेलले पनि तेस्रो धारको अभियानलाई कांग्रेस बदल्ने बहसका रूपमा लिए । पार्टी सुधारका लागि अनगिन्ती प्रश्न उठ्ने तर नेतृत्वले कहिल्यै जवाफ नदिने परम्परावादी शैलीबाट कांग्रेस अघि बढ्न नसक्ने उनको तर्क थियो । ‘पुरानो सोच, कार्यशैली र सामन्ती संस्कार अन्त्यका लागि हामी अघि बढ्न चाहेका हौं,’ उनले भने, ‘कांग्रेसलाई बदल्ने यो बहसमा अब सबै अघि बढ्न सक्नुपर्छ ।’