१७.१२°C काठमाडौं
काठमाडौंमा वायुको गुणस्तर: १६१

भारतले नयाँ हवाई रुट थप्न मानेन

सुरज कुँवर

काठमाडौँ — नेपाललाई चारवटा हवाई रुट थप्न असार पहिलो साता काठमाडौंमा सहमति जनाएको भारत त्यसबाट पछि हटेको छ  । प्रस्तावित रुट सञ्चालनको विषय टुंग्याउन बुधबार नयाँदिल्ली पुगेका पाँच नेपाली प्राविधिक सकारात्मक निर्णय नभएपछि स्वदेश फर्केका छन्  ।

भारतले नयाँ हवाई रुट थप्न मानेन


‘भारतीय प्राविधिकले डिफेन्स (सैन्य) कारण देखाउँदै यसपटक निर्णय नै गरेनन्,’ बैठकमा सहभागी एक अधिकारीले भने, ‘यो विषय फेरि प्रधानमन्त्री तहकै वार्तामा फर्केको छ । प्राविधिकको वार्ताबाट टुंगिएन ।’ उनका अनुसार नेपालले मागेका हवाई रुटमुनि आफ्ना सैनिक क्याम्प र बढ्दो हवाई चाप रहेको भन्दै भारतले अनुमति दिन नसकिने जनाएको छ ।
प्राविधिक तहको उक्त एकदिने बैठक बिहीबार दिल्लीस्थित राजीव गान्धी भवनमा भएको हो । ‘ढोका बन्दै भइसकेको छैन,’ नागरिक उड्डयन प्राधिकरणका एक अधिकारीले भने, ‘नेपालमा पछिल्लो पटक बढ्दो हवाई चापमा उनीहरू पनि सघाउन चाहन्छन् । तर यस पटक टुंग्याउन सकिएन ।’


दुई देशका प्रधानमन्त्रीबीच काठमाडौंमा भएको भेटघाटपछि वैशाख २९ गते जारी संयुक्त वक्तव्यमा हवाई रुट थप्ने विषय समेटिएको थियो । असार २ गते भारतीय विमानपत्तन प्राधिकरणका प्राविधिक वार्ता गर्न काठमाडौं आएका थिए । नेपालको नागरिक उड्डयन प्राधिकरणको टोलीसँग वार्तापछि उनीहरूले थप चार अन्तर्राष्ट्रिय रुट उपलब्ध गराउन सम्झौतापत्रमा हस्ताक्षरसमेत गरेका थिए । त्यसैलाई पूर्णता दिन प्राधिकरणले बुधबार प्राविधिक निर्देशक दीपक बरालको संयोजकत्वमा ५ सदस्यीय टोली भारत पठाएको थियो । काठमाडौंमा सम्पन्न बैठकमा दुवै मुलुकका प्राविधिक टोलीमार्फत सेम्टेबरमा उडान सुरक्षा मूल्यांकन गरी टुंगो लगाउने सहमति थियो ।


‘अहिले हामीसँग सहमति जनाएका हवाई प्रवेशविन्दुको एजेन्डामा हुँदैन मात्रै भनेछन्,’ स्रोतले भन्यो, ‘हाम्रा साथीहरू ‘तपाईंहरू रुटका विषयमा सकारात्मक नहुने भए इमेलमै खबर पठाए भइहाल्थ्यो, किन बोलाएको’ भन्दै शुक्रबार स्वदेश फर्केका छन् ।’


असारमा भएको सम्झौतामा भारतले हाल एकतर्फी रहेको काठमाडौं–महेन्द्रनगर–दिल्ली रुटलाई दुईतर्फी बनाउने तर दिल्लीबाट फर्किने विमानलाई उडान सुरक्षा मूल्यांकनका आधारमा कम उचाइमा सञ्चालन गर्न दिने जनाएको थियो । यो विषयले पूर्णता पाए मझौला विमान सञ्चालन गर्दै आएका नेपाली वायुयान कम्पनी बुद्ध, श्री एयरलाइन्सलगायतले दिल्लीलगायत भारतका अन्य क्षेत्रीय सहरमा उडान गर्न सक्छन् ।


युरोप, मध्यपूर्वी मुलुकलगायतबाट आउने विमान काठमाडौं आउन भारतीय आकाश हुँदै सिमराबाट मात्रै छिर्नपर्ने बाध्यता छ । प्रस्तावित रुटमा भारतले सहमति दिए काठमाडौंका लागि विराटनगर, जनकपुरको आकाश पनि दुईतर्फी खुला हुने थियो । अहिले काठमाडौंबाट भारतका पटना र कोलकाता जाने विमान जनकपुर तथा ढाका जाने विमान विराटनगरको आकाशबाट बाहिरिन्छन् । तर, यी सहरमाथिको हवाई मार्ग दुईतर्फी नभएकाले काठमाडौं छिर्न सिमराबाट मात्रै प्रवेश गर्नुपर्छ । असारमा भारतले जनकपुरबाट पटनाका लागि क्रसबोर्डर क्षेत्रीय उडानमा पनि सहमति जनाएको थियो ।


अहिले भारत हुँदै नेपाल आउने विदेशी एयरलाइन्सले दुइटा मात्रै विन्दुबाट नेपाल छिर्न पाउँछन् । कोरिया, मलेसिया, हङकङ, बंगलादेशबाट आउने विमान सिमरा हुँदै प्रवेश गर्छन् । भुटानबाट आउने विमान तुम्लिङटारमाथिको हवाई विन्दुबाट पस्छन् । नेपालबाट बाहिरिँदा महेन्द्रनगरबाट दिल्ली, भैरहवाबाट लखनउ, जनकपुरबाट पटना र कोलकाता, विराटनगरबाट ढाका रुट मात्र प्रयोग गर्न पाइन्छ । यी रुट दुईतर्फी छैनन् । भुटानका लागि बनाइएको मेची/तुम्लिङटारको हवाई विन्दु भने दुईतर्फी हो । यो रुट भुटानका हवाई कम्पनीले मात्रै प्रयोग गर्छन् । उत्तर ल्हासातर्फको रुट पनि दुईतर्फी छ । यो रुट ल्हासाबाट नेपाल आउने विमानले मात्रै प्रयोग गर्छन् । चीनका अन्य सहरबाट आउने विमान भने भारतबाट सिमरा हुँदै पस्नुपर्छ ।


नेपालले भारततर्फका रुटलाई दुईतर्फी बनाउन वर्षौंदेखि पहल गर्दै आएको छ । गत वर्ष पुस ५ गते पर्यटन मन्त्रालयका सहसचिव नेतृत्वको ८ सदस्यीय टोली वार्ता गर्न दिल्ली गएको थियो । तर, भारतीय अधिकारीले जेट एयरको विमानमा आउने हवाई मार्सललाई काठमाडौंमा बास दिनुपर्ने सर्त राखेपछि निष्कर्षमा पुग्न सकेन । सरकारले सन् २००९ मा भारतसँग वार्षिक १५ लाख ६० हजार हवाई सिटको सम्झौता गरेको थियो । दुवै मुलुकले दिल्ली, मुम्बई, बैंग्लोर, चेन्नई, हैदरबाद र कोलकातामा प्रतिसाता ३० हजार सिट यात्रु उडान पाउँछन् । नेपालबाट भारतका देहरादून, बागडौरा, गोरखपुरलगायत २१ वटा पर्यटकीय सहरमा भने जति पनि यात्रु आउजाउ गर्न पाउँछन् ।

प्रकाशित : आश्विन २९, २०७५ ०७:२५
प्रतिक्रिया
पठाउनुहोस्
जनताको राय

बैंकमा लगानीयोग्य रकम थुप्रिएर साढे ६ खर्ब नाघेको छ। बैंकहरूले ब्याजदर घटाउँदासमेत कर्जा प्रवाह बढ्न नसक्नुको कारण के हो?