कान्तिपुर वेबसाईट
AdvertisementAdvertisement
२१.१२°C काठमाडौं
काठमाडौंमा वायुको गुणस्तर: १६१

चुरेमा पानीका मुहान सुक्दै

पानी अभावमा मानव बस्ती र वन्यजन्तुसमेत प्रभावित
डिल्लीराम खतिवडा

उदयपुर — पछिल्लो समय चुरे पहाडी क्षेत्रमा पानीको मुहान सुक्दै गएको छ । मुहान सुक्दा चुरे तलका वस्ती प्रभावित भएका छन् । खोला खहरेका मुहान सुक्दै गएपछि बस्तीमा भएका इनार, कुवा तथा ट्युवेलमा वर्षेनी पानीको अभाव देखिन थालेका छन् ।

चुरेमा पानीका मुहान सुक्दै

खासगरी तल्लो क्षेत्रमा खेतीयोग्य जमिन प्रभावित भएका छन् । यही कारण खेती गर्ने जमिनको क्षेत्रफल समेत घटेको छ । पर्याप्त सिंचाइ चाहिने धानबाली घट्दै गएको हो । पानीको अभावमा समस्या भएपछि गाउँबस्तीका बासिन्दा अन्यत्र सर्न थालेका छन् ।


पानी स्रोत सुक्दा वन्यजन्तु समेत प्रभावित छन् । चुरे वन क्षेत्रमा लोपउन्मुख निल गाई उति देखिन छाडेको स्थानीयले बताएका छन् । पानी खोज्दै कहिलेकाहीं निल गाई, झारल, घोरल र मयुर जस्ता जंगली जनावर मानव बस्ती प्रवेश गर्ने गरेको गाउँलेले बताए ।


‘पानीको स्रोत सुकेपछि जनावरमात्रै होइन, मानवलाई समेत असर गरेको छ,’ चौदण्डीगढी नगरपालिका ५ सुन्दरपुरका नरेन्द्र कार्कीले भने, ‘चुरे वन विनाससँगै जंगली जनवारको बस्तीसँगै पानीको मुहान सुक्दै जाँदा चुरे तलका बस्तीमा पानी पाउन छाडियो ।’


बस्तीको उत्तर भएर बग्ने त्रियुगा नदीमा पानीको सतह घट्दै गएको र चुरेमा पानी नहुँदा समस्या भएको उनले बताए । बर्सेनि इनार र ट्युवेलमा पानीको सतह घटदै गएको छ । कतिपय स्थानमा इनार सुकिसकेका छन् । पानी नआउने भएकाले यस क्षेत्रका लागि वैकल्पिक व्यवस्था खोज्नुपर्ने स्थानीयले बताए । चौदण्डीगढी, त्रियुगा र कटारी नगरपालिकका विभिन्न बस्तीमा पिउने पानीको संकट पर्दै गएको छ ।


‘चुरे पहाडबाट बग्ने खोलामा पानी बग्दैन, त्यसैले पहिलेको जस्तो जताजतै पानीको स्रोत अब छैन,’ त्रियुगा नगरपालिका १३ का राम कट्टेलले भने, ‘यस्तै अवस्था रह्यो भने ५/७ वर्षमा चुरे तलका गाउँ पानीको संकटकै कारण पूर्णरूपमा विस्थापित हुनुपर्ने अवस्था आउँछ ।’


चुरे पहाडमा मुहान भएका सिरहा, सप्तरी र उदयपुरतर्फ बग्ने सानारठूला गरी ३ दर्जनभन्दा बढी खोलामा जलाधार क्षेत्र मासिंदै गएको छ । जसमध्ये एक दर्जनभन्दा बढी खोला सिरहा र सप्तरीतर्फ तथा करिब २ दर्जन खोला उदयपुरतर्फ बग्ने गरेका छन् । सिरहाको बलान र सप्तरीको महुली, खाडो लगायतका खोलामा वर्षातको समयमा पानीभन्दा बढी बालुवा र माटोको लेदो बग्ने गरेको छ । जमिनमुनिको पानीको स्रोत भास्सिँदै गएको र बालुवा थुप्रिँदै गएको स्थानीयले बताए ।


उदयपुरका रिस्कु, भलायडाँडा, जोगीदह, हाडिया, सुन्दरपुर, मैनामैनी, लेखानी, मंयखु, डुम्रे, बर्रे लगायतका क्षेत्र खानेपानीको समस्यामा छन् । पानी अभावमा पहाडी क्षेत्रका दर्जनौं परिवार त्रियुगा नदीको तल्लो तटीय क्षेत्रमा सरेका छन्। तर, अहिले त्यहाँ पनि स्रोत सुकेकाले समस्या भएको स्थानीयले बताए ।


पानी नहुँदा पशुपालन र कृषि व्यवसाय मात्र नभई मानिसले समेत संकट भोग्नुपरेपछि गुजारा गर्न गाह्रो हुन थालेको कटारी नगरपालिका प्रमुख ज्ञानेन्द्र श्रेष्ठले बताए । ‘वर्षौंदेखि पानी खाएको कुवा सुकेपछि सर्वसाधारणलाई पानीको व्यवस्थापन गर्न नगरपालिकाले ठूलै रकम खर्चनुपर्ने अवस्था सृजना भएको छ,’ प्रमुख श्रेष्ठले भने, ‘स्रोत नै नहुँदा पानी व्यवस्थापनमा पनि समस्या हुन्छ ।’

प्रकाशित : कार्तिक १२, २०७५ १९:५१
प्रतिक्रिया
पठाउनुहोस्
जनताको राय

बैंकमा लगानीयोग्य रकम थुप्रिएर साढे ६ खर्ब नाघेको छ। बैंकहरूले ब्याजदर घटाउँदासमेत कर्जा प्रवाह बढ्न नसक्नुको कारण के हो?