मदरसामा अमेरिकी राजदूत

त्यहाँ उनले नमस्कार गरे । मुस्लिम बालबालिकालाई एक ठाउँमा भेला पारे र आफ्ना कुरा भन्न सुरु गरे । उनले अमेरिकामा काला जातिमाथि भएको विभेद घटनाबारे सुनाए । ‘सबै मानिस समान हुन्छन् । कसैले कसैलाई विभेद गर्न हुन्न,’ उनको भनाइको सार थियो, ‘प्रेमले शान्तिसँगै आपसी भाइचाराको सम्बन्ध बढाउँछ ।’ मुस्लिम बालबालिकाले उनका कुरामा समर्थन जनाए ।

राजदूत बेरीका अनुसार कुनै समय अमेरिकामा काला समुदायमाथि तीव्र विभेद थियो । काला जातिका बालबालिका गोरा समुदायकासँग बसेर पढ्न पाउँदैनथे । एउटै रेस्टुराँमा खान निषेध थियो । काला समुदायका व्यक्तिलाई दासका रूपमा हेरिन्थ्यो । उनीहरूलाई बिक्री गर्ने चलन थियो । सन् १९६० ताका रुबी ब्रिजेस नामक काला समुदायकी बालिका विद्यालय भर्ना हुन खोजिन् । विद्यालयले उनलाई भर्ना लिएन । किन भने, उक्त विद्यालयमा गोरा समुदायका बालबालिका पढ्थे । विद्यालय जाने प्रयास उनले निरन्तर गरिरहिन् ।

विद्यालयकी शिक्षिका मिसेज हेन्ड्रीले रुबीको पढाइप्रतिको मोह बुझिन् । उनले विद्यालय भर्ना गर्न सहयोग गरिन् । ‘शिक्षिकाको सहयोगमा रुबी भर्ना हुन त सफल भइन् तर भइदियो उल्टो,’ राजदूत बेरीले कथाको फोटो देखाउँदै भने, ‘काला जातिकी बालिका भर्ना भएको भन्दै गोरा समुदायका बालबालिका आउनै छाडे । एक दिन विद्यालयमा उनी एक्लै भइन् ।’ तर पनि रुबीले हरेस खाइनन् । त्यसैले उनलाई साहसी बालिकाको उपमा उनले दिए । ‘यो हाम्रो देशमा घटेको सत्य घटना हो । यसले विभेदविरुद्धको आवाज बुलन्द गरेको छ,’ उनले भने, ‘ती साहसी बालिकाले अमेरिकाका विभिन्न विद्यालय पुगेर आफ्नो संघर्षको कथाबारे जानकारी दिने गरेकी छन् ।’

कथा कस्तो लाग्यो ? कक्षा ९ मा अध्ययनरत आयास राईको जवाफ थियो, ‘राजदूतज्यूले साहसिक बालिकाको कथा सुनाएर हामीलाई ठूलो प्रेरणा दिनुभयो । कुनै पनि जातजातिलाई विभेद गर्नु गलत हो ।’ राजदूत बेरी अमेरिकाका जनताको सहयोगमा बाँकेमा सञ्चालन गरिएका विभिन्न परियोजना हेर्न नेपालगन्ज आएका हुन् । बारकतिया मदरसामा भने कुनै परियोजना लागू नभए पनि उनी स्वस्फूर्त पुगेका थिए । नेपाली सञ्चार माध्यमबाट उनले उक्त मदरसाबारे जानकारी पाएको बताए ।

‘हामी धन्य भयौं । महामहिमज्यू आफैं विद्यालय आएर यहाँको अवस्थाबारे जानकारी लिनुभयो । यहाँका बालबालिकालाई उत्प्रेरणा दिएर जानुभयो,’ मदरसाका संस्थापक मौलाना अब्दुल जब्बर मन्जरीले भने, ‘मदरसा शिक्षामा सरकारको ध्यान नपुगिरहेका बेला अमेरिकी राजदूत आएर अवलोकन गरेर जानुभएको छ ।’ त्यसअघि राजदूत बेरीले बाँकेका नागरिक समाजका अगुवासँग छलफल गरेका थिए । उनले नागरिक समाज र सञ्चारमाध्यमले सर्वसाधारणको अधिकारका लागि पहरेदारको भूमिका निर्वाह गरिरहेको जनाए । उनले सुशासन, पारदर्शिताले लोकतन्त्र बलियो हुने धारणा राखे ।