नागरिकताबारे गृहको परिपत्र कार्यान्वयन नगर्न सर्वोच्चको आदेश
काठमाडौँ — सर्वोच्च अदालतले गृह मन्त्रालयबाट गत चैत १९ गते जारी परिपत्रका आधारमा नागरिकता वितरण नगर्न सरकारका नाममा अन्तरिम आदेश दिएको छ ।
यसअघि अदालतको दुईथरी आदेशले अन्योल भएको भन्दै सर्वोच्चले २०५४ सालमा विवादित प्रक्रियाबाट जारी नागरिकता खारेज हुनुपर्नेमा नभएकाले तिनका सन्तानले नागरिकता पाउने सम्भावना रहेको भनी परिपत्र कार्यान्वयन नगर्न आदेश दिएको हो ।
न्यायाधीशहरू ईश्वरप्रसाद खतिवडा र सुष्मलता माथेमाको इजलासले मुद्दा पूर्ण इजलासमा पेस गर्नसमेत आदेश दिएको छ । २०५४ सालमा जिल्ला प्रशासन कार्यालयबाहिरको टोलीले बाँडेको नागरिकता वाहकका सन्तानलाई नागरिकता नबाँड्न सरकारका नाममा अन्तरिम आदेश जारी भएको थियो । प्रधानन्यायाधीश चोलेन्द्रशमशेर जबरा र न्यायाधीश पुरुषोत्तम भण्डारीको इजलासले त्यति बेला वितरित नागरिकता खारेज गर्न आदेश दिएको अवस्थामा त्यसको कार्यान्वयन नभएको भन्दै खारेज हुनुपर्ने नागरिकता वाहकका सन्तानलाई नागरिकता नबाँड्न आदेश दिएको हो ।
सर्वोच्चले विगतका विवादास्पद नागरिकता खारेजीका सम्बन्धमा गृह प्रशासनले गरेको कामकारबाहीको विवरण पेस गर्न सरकारको नाममा आदेश जारी गरेको थियो । न्यायाधीश प्रकाशमानसिंह राउतको एकल इजलासले महान्यायाधिवक्ता कार्यालयमार्फत कारबाहीको विवरणसहित उपस्थित हुन आदेश दिएको थियो ।
संविधान र कानुनविपरीत निर्देशिकाका भरमा नागरिकता जारी गर्न खोजिएको भन्दै अधिवक्ता बालकृष्ण न्यौपानेले दायर गरेको रिट निवेदनका आधारमा सर्वोच्च अदालतले त्यसलाई अमान्य घोषित गरेको थियो । ती नागरिकता रद्द नगरी उनीहरूकै अभिलेखका आधारमा सन्तानले समेत नागरिकता पाएकाले त्यस्ताका सन्तानलाई नागरिकता नदिलाउन माग गरी वरिष्ठ अधिवक्ता बोर्णबहादुर कार्कीले सर्वोच्चमा रिट निवेदन दर्ता गराएका हुन् ।
२०५८ साउन ८ गते सर्वोच्चको विशेष इजलासले दिएको आदेशअनुसार के–कति संख्यामा नागरिकता रद्द वा बदर घोषित गरियो भनी सर्वोच्च अदालतले गृह मन्त्रालयसँग विवरण माग गरेको थियो । त्यस्ता नागरिक रद्द वा बदर भएको भए अभिलेख सच्चिएको वा नसच्चिएको यकिन गर्न आदेश दिइएको थियो । त्यस्ता नागरिकता पाउनेका सन्तानलाई पछि नागरिकता दिइएको छ कि छैन भनी जवाफसमेत माग गरेको थियो । कार्कीले निवेदनमा ती नागरिकता खारेजीको निर्क्योल गर्न अनि त्यस्ता नागरिकताका आधारमा थप नागरिकता दिएको भए प्रचलनमा नल्याउन माग गरेका थिए ।
प्रकाशित : वैशाख २५, २०७६ ०९:३८