शैक्षिक मेलामा पहिलो दिनै ३५ हजार सहभागी

‘शिक्षामा राज्यको लगानी बढाउनुपर्छ, यसो भन्दै गर्दा निजी क्षेत्रलाई लगानी गर्न दिनु हुन्न भन्ने छैन,’ उनले भने, ‘सार्वजनिक शिक्षा क्षेत्रको सुधार भएपछि निजी आफैं पाखा लाग्नेछन् ।’

शिक्षा, स्वास्थ्य र विकासको अगुवाइ निजी क्षेत्रले गर्नुपर्ने भन्दै उनले प्रशंसासमेत गरे । ‘शिक्षाका विकासका लागि सार्वजनिक र निजी क्षेत्र सँगसँगै अघि बढ्नुपर्छ,’ प्रधानमन्त्री ओलीले भने, ‘यो कसैलाई अलमलाउन भनेको कुरा होइन, सरकारले यहीअनुसार नीति बनाउँदै छ ।’ शिक्षा क्षेत्रमा निजी क्षेत्रको लगानी बढाएर स्वदेशमै अन्तर्राष्ट्रियस्तरको पढाइ हुने वातावरण बनाउन आवश्यक रहेको उनले औंल्याए । प्रधानमन्त्री ओलीले निजी क्षेत्रलाई भने, ‘गुणस्तरीय शिक्षाका लागि ढुक्क भएर लगानी गर्नुस् । यस्तो लगानी सरकारबाट संरक्षित हुन्छ, प्रोत्साहन गर्छौं ।’

निजी क्षेत्रको लगानी बढे शिक्षा राज्यलाई धेरै भार नपर्ने प्रधानमन्त्रीको तर्क थियो । ‘अहिले राज्यले सबभन्दा बढी लगानी शिक्षामा गरेको छ, जहाँ निजी क्षेत्रले लगानी गर्छ, त्यहाँ राज्यलाई खुकुलो र सजिलो हुन्छ,’ उनले थपे, ‘संघीय सरकारले छुट्याएको बजेटलाई मात्र हिसाब गरिन्छ, लगानी पुगेन भनिन्छ । प्रदेश, स्थानीय सरकार, निजी क्षेत्र र अभिभावकले गरेको लगानी जोड्दा सबभन्दा बढी खर्च शिक्षामा भएको छ ।’ सक्ने अभिभावकबाट पैसा लिने र नसक्नेलाई निःशुल्क पढ्ने वातावरण बनाउनुपर्ने प्रधानमन्त्रीको भनाइ थियो ।

राज्यको लगानी मात्रै शिक्षा सुधारका लागि पर्याप्त नहुने उनको जिकिर थियो । ‘सक्नुहुन्छ भने निजी क्षेत्रले सामुदायिक विद्यालयहरू पनि लिएर चलाउनुहोस्,’ उनले भने, ‘तपाईंहरूलाई नियन्त्रण गर्ने नीति कहिल्यै लिँदैनौं, बन्द गर्न आउँदैनौं, तर एक दिन आफैं बन्द गर्नुपर्ने वातावरण बनाउँछौं ।’ सरकारले सार्वजनिक शिक्षालाई स्तरवृद्धि गरेर निजी क्षेत्रका शैक्षिक संस्थालाई अप्ठ्यारोमा पार्ने उनले ठोकुवा गरे ।

‘अहिले मिलेर काम गरौं, कोही विद्यार्थी पढ्नका लागि बाहिर जान नपर्ने वातावरण बनाऔं,’ प्रधानमन्त्री ओलीले भने, ‘विद्यार्थीले स्वदेशमै पढ्दा तराई, पहाड, हिमाल बुझ्छ । उसले चिम्सा आँखा, चुच्चो नाक, कालो वर्ण, गोरो वर्णका साथी भेट्छ । देश बुझ्छ । त्यसैले यही अवसर उपलब्ध गराउनुपर्छ ।’

नेपाली विद्यार्थीले चाहेको विषयमा स्वदेशमै पढ्न पाउने प्रबन्ध मिलाउन उनले निजी क्षेत्रका शैक्षिक संस्था सञ्चालकहरूलाई आग्रह गरे । ‘म विद्यार्थीलाई बाहिर पढ्न पठाउने मेलाको विपक्षमा छु,’ उनले भने, ‘यहाँ शिक्षा दिने शैक्षिक माफिया हुने र बाहिर पठाउने बडो पवित्र हुन सक्दैन, नेपाललाई नै शिक्षा र स्वास्थ्यको आकर्षणको केन्द्र बनाउन सक्ने सम्भावना छ, सबै मिलेर बनाऔं ।’

आफ्नै देशलाई माया गर्ने शिक्षा दिन आवश्यक रहेको उनले औंल्याए । सोहीअनुसार शिक्षा, नीति, नियम र पाठ्यक्रममा परिवर्तन गरिने उनले जनाए । ‘आफ्नो भूमि र आवश्यकताको शिक्षा चाहिन्छ,’ प्रधानमन्त्री ओलीले भने, ‘दुनियाँमा प्रतिस्पर्धा गर्न सक्ने प्रतिस्पर्धी र उत्कृष्ट विद्यार्थी तयार गर्नुपर्छ ।’ गुणस्तरीय शिक्षा गुणवान नागरिक तयार पार्न सरकारले जोड दिने उनले प्रस्ट्याए ।

‘सरकारले सिंगो देशलाई समृद्ध र सबै जनतालाई खुसी बनाउन खोजेको हो,’ प्रधानमन्त्री ओलीले शिक्षा प्रतिस्पर्धी, रोजगारमूलक र राष्ट्रिय भावना जगाउन सक्ने हुनुपर्ने उल्लेख गर्दै भने, ‘हामीले कुनै विषयका पीएचडी उत्पादन गरेर मात्र हुँदैन । उनीहरूलाई देशभक्त र निष्ठावान नागरिक हुने शिक्षा पनि दिनुपर्दछ ।’ शिक्षा, विज्ञान तथा प्रविधि मन्त्री गिरिराजमणि पोखरेलले विद्यार्थी, अभिभावकको विश्वास आर्जन गर्न यसरी स्वदेशमै गुणस्तरीय शिक्षा भन्ने नारा समय सान्दर्भिक रहेको बताए ।

‘गुणात्मक शिक्षाका लागि कुनै समय विदेश जानुपर्थ्यो अब त्यो बाध्यता हटेको छ,’ शिक्षा पूर्वाधारको पनि पूर्वाधार भएको उल्लेख गर्दै उनले भने, ‘पुराना बेन्चमार्कले अब धान्ने छैन । नयाँ चुनौती थपिएका छन् । कक्षा ११ र १२ विद्यालय तह भइसकेकाले हिसानले अब विश्वविद्यालय शिक्षासँग जोडिनुपर्छ । व्यापारभन्दा सेवाको भावनाले अघि बढ्न जरुरी छ ।’

उनले विद्यालय शिक्षा औपचारिक, प्राविधिक, गुणात्मक, युगीन, वैज्ञानिक र आर्थिकले धान्न सक्ने हुनुपर्ने बताए । हिसानका वरिष्ठ उपाध्यक्ष तथा मेलाका संयोजक युवराज शर्माले माध्यमिक विद्यालयदेखि विश्वविद्यालयस्तरको शिक्षा हासिल गर्ने विद्यार्थीलाई लक्षित गरी मेलाको आयोजना गरिएको उल्लेख गरे ।

‘विद्यार्थी तथा अभिभावकहरूलाई नेपालमै पनि उत्कृष्ट शिक्षा पाइन्छ भन्ने विषयमा विविध परामर्श दिने उद्देश्यले शैक्षिक मेलाको आयोजना गरिएको हो,’ गुणस्तरीय शिक्षाको अभियान जारी रहेको उल्लेख गर्दै उनले भने, ‘नेपालमै सञ्चालित शिक्षालयहरूले दिने गुणस्तरीय तथा उत्कृष्ट शिक्षाका बारेमा सत्य, तथ्य र यथार्थ जानकारी गराउँछौं । यसरी मेलाको आयोजना गरेपछि शैक्षिक संस्थाका हामी सञ्चालकबीच स्वस्थ प्रतिस्पर्धाको विकास भएको छ ।’

मेला उद्घाटन सत्रको सभाध्यक्षसमेत रहेका शर्माले संघीय शिक्षा ऐन र स्थानीय शिक्षा ऐन निर्माणमा निजी क्षेत्रको विषयमा सरकारले गम्भीरता अपनाउनुपर्नेमा जोड दिए । ‘सरकारले निजी क्षेत्रलाई प्रवर्द्धन गर्न नीतिगत आधार सहज बनाउन जरुरी छ,’ उनले भने, ‘हिसानले अब अन्तर्राष्ट्रिय शिक्षा सम्मेलनको आयोजना गर्नेछ । यसले सबै शैक्षिक निकायलाई एक ठाउँमा ल्याउनेछ ।’

मेला उद्घाटन सत्रमा कान्तिपुर पब्लिकेसन्सका अध्यक्ष तथा प्रबन्ध निर्देशक कैलाश सिरोहिया, मध्यमाञ्चल विश्वविद्यालयका उपकुलपति उपेन्द्र कोइराला, हिसानका पूर्वअध्यक्ष तथा सांसद उमेश श्रेष्ठ, राष्ट्रिय परीक्षा बोर्डका अध्यक्ष चन्द्रमणि पौडेल, निजी तथा आवासीय विद्यालय संघ नेपाल (प्याब्सन) का राष्ट्रिय अध्यक्ष टीकाराम पुरीलगायतको उपस्थिति थियो ।

परामर्श लिनेको भीड

भर्खरै कक्षा १२ को परीक्षा दिएर फुर्सदमा रहेका अञ्जन श्रेष्ठ शैक्षिक मेलामा उत्साहित मुडमा भेटिए । ‘साँच्चै जान्न चाहेको जानकारी पाएँ,’ साथीसँग शैक्षिक मेलामा भेटिएका उनले भने, ‘तर, पहिलो दिन सबै स्टल घुम्नै भ्याइनँ । चाहेको विषयबारे अझै धेरै बुझ्ने इच्छा छ । अब अभिभावकसँग फेरि आउने सोचेको छु ।’ म्यानेजमेन्ट पढेका उनले अब ब्याचलर्समा बीबीएस, बीबीए, बीआईटीमध्ये कुनै एक छान्ने सुनाए ।

यसैगरी, एसईई परीक्षा दिएर बसेकी अल्का शर्मा विज्ञान विषय लिएर कक्षा ११ पढ्ने तयारीमा रहेको सुनाइन् । ‘साइन्स पढ्ने निर्णय गरेकी छु,’ साथीको हूलमाझ शैक्षिक मेलामा भेटिएकी उनले भनिन्, ‘तर कस्तो कलेज, कुन कलेज, कहाँ पढ्ने भन्नेचाहिँ टुंगो लागेको छैन । त्यसैले एडुफेयरमा बुझ्न जान्न आएँ ।’ उनी हातभरि कलेजका शैक्षिक कार्यक्रमबारे ब्रोसरका झोला सम्हाल्दै थिइन् ।

‘उत्कृष्ट शिक्षा नेपालमै’ नारासहित बिहीबार काठमाडौंको भृकुटीमण्डपमा सुरु भएको शैक्षिक मेलाको दृश्य हो । शैक्षिक मेलामा परामर्श लिने विद्यार्थी र अभिभावकको भीड लागेको छ । बिहीबार दिउँसो प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीबाट औपचारिक उद्घाटन हुने मेलामा बिहानैदेखि परामर्श स्टलहरू खुला गरिएको थियो ।

हिसानका महासचिव लोकबहादुर भण्डारीले दिनुभएको जानकारीअनुसार पहिलो दिन साँझसम्ममा ३५ हजार जनाभन्दा बढीले शैक्षिक मेलाको अवलोकन गरेका छन् । प्रवेश निःशुल्क रहेको मेलामा विद्यार्थी र अभिभावकले कुन विषय किन पढ्ने, विषय छनोटजस्ता विषयमा जानकारी लिएका थिए । परामर्श लिन आउनेमा एसईई तथा कक्षा ११ र १२ परीक्षा दिएर बसेका विद्यार्थी रहेका छन् ।

शैक्षिक मेलामा १ सय ५० भन्दा बढी शैक्षिक संस्थाको सहभागिता रहेको छ । मेलामा विभिन्न कलेजले निःशुल्क छात्रवृत्तिसमेत उपलब्ध गराउने स्किम अघि बढाएका छन् । शैक्षिक मेला चार दिनसम्म जारी रहनेछ ।