क्यान्सर अस्पतालमा जनशक्ति अभाव

भौतिक पूर्वाधार सुविधासम्पन्न भए पनि अस्पतालका विभाग अझै पूर्णरूपमा सञ्चालनमा आइसकेका छैनन् । ‘पर्याप्त जनशक्ति नभएकाले अपेक्षित सेवा दिन सकेका छैनौं,’ अस्पताल प्रमुख डा. विश्वराम पौडेलले भने, ‘रोग पत्ता लगाउनेदेखि सम्भव भएसम्मका उपचारका विभिन्न फ्रक्रिया छन् । जनशत्ति नै नहुँदा सामान्य प्रकारको सेवा दिनुबाहेक अरू हामीले गर्न सकेका छैनौं ।’

अस्पताले सामान्य बिरामीको मात्र हेरचाह गर्दै आएको छ । रोग पत्ता लगाउन नसक्ने भएपछि यहाँ आएका बिरामी काठमाडौं र चितवनको भरतपुर जान बाध्य छन् । ‘क्यान्सर रोग पत्ता लगाउने प्रविधि छ,’ उनले भने, ‘तर जनशक्ति छैन । जसले पूर्णरूपमा सेवा दिन सकिएको छैन ।’ अस्पतालमा दैनिक २० देखि २५ जनासम्म बिरामी आउँछन् । अन्तै परीक्षणपछि नियमित औषधि सेवन गर्ने बिरामी यहाँ आउने अस्पतालले जनाएको छ ।

राप्तीसोनारी गाउँपालिकाकी लालुमाया मगर ज्वरोसँगै खोकी र पिसाबमा रगत देखिएपछि आत्तिइन् । चेकजाँचका लागि अस्पताल पुगिन् तर रोग पत्ता लागेन । उनलाई यहाँका चिकित्सकले काठमाडौं वा चितवन जान सुझाए । ‘अस्पताल खुल्यो भनेर उपचार लिन आएका थियौं,’ उनले भनिन्, ‘यहाँ त रोग नै पत्ता लाग्न सकेन ।’ उनीजस्तै पश्चिम नेपालका बासिन्दा क्यान्सर परीक्षणका लागि उक्त अस्पताल आए पनि सेवा नलिई फर्कनुपर्ने अवस्था छ । घाँटीको समस्या लिएर अस्पताल आएकी स्थानीय तुलसा सुनार पनि सामान्य चिकित्सकको सल्लाह लिएर फर्किइन् ।

यहाँ पूर्ण सेवा दिन दुई सयजना स्वास्थ्यकर्मी हुनुपर्ने अस्पतालका निर्देशक पौडेलले बताए । क्यान्सर रोग पत्ता लगाउन ३० जना विशेषज्ञ चिकित्सक चाहिन्छन् । अहिले एकजना विशेषज्ञ चिकित्सक छन्, ती पौडेल आफैं हुन् । ‘एफएलएसी र बायोप्सी विधिबाट क्यान्सर रोग पत्ता लगाउन सकिन्छ,’ उनले भने, ‘यसका लागि पर्याप्त जनशक्ति चाहिन्छ ।’

क्यान्सर रोगको उपचार पाइने आशामा रहेका यस क्षेत्रका सर्वसाधारण अस्पतालमा रोग पत्ता लाग्न नसक्दा चिन्तित छन् । करिब ४० करोड रुपैयाँ लगानीमा सञ्चालनमा आएको अस्पतालबाट प्रदेश ५, कर्णाली र सुदूरपश्चिम प्रदेशका जिल्लाका बिरामीलाई सेवा मिल्ने विश्वास थियो ।

यस क्षेत्रमा स्तन, पाठेघर र फोक्सोको क्यान्सरका बिरामी बढी भेटिएको अस्पतालले जनाएको छ । अस्पताल प्रस्तावित सय शय्याको हो । अहिले ६० जनासम्म बिरामी भर्ना गर्न सक्ने अवस्था छ । एक दशकअघि प्रखर परोपकार मिसनले धनधान्यञ्चल ज्ञान महायज्ञबाट संकलित ५ करोड २६ लाख र संस्थाको ३ करोड २६ लाख रुपैयाँमा नेपाल क्यान्सर अस्पतालका नाममा पूर्वाधार निर्माणको काम थालेको थियो ।