कान्तिपुर वेबसाईट
AdvertisementAdvertisement
२४.१२°C काठमाडौं
काठमाडौंमा वायुको गुणस्तर: १३४

दु:ख गरेर संकलन गरेको यार्चा झोलामै थन्कियो

राजबहादुर शाही

(मुगु) — मुगमकार्मारोङ गाउँपालिकाको मह गाउँका छिरिङछोर्मे तामाङले पाँचसय गोटा यार्चागुम्बु संकलन गरे । ज्यानको बाजी थापेर कष्टले टिपेको यार्चा अहिलेसम्म बिक्री नहुँदा भने उनी समस्यामा छन् । 

दु:ख गरेर संकलन गरेको यार्चा झोलामै थन्कियो

मुगु गाउँका पासाङ तामाङले संकलन गरेका ६५ गोटा यार्चा पनि बिकेको छैन । उनीहरू मात्र होइन, मुगु गाउँका करिब डेढ सय परिवारले संकलन गरेको करोडौं मूल्यको यार्चा झोलामै थन्किएको छ । एक महिनासम्म पाटनमा दुःख गरेर टिपेको यार्चाले बजार नपाउँदा संकलक निराश बनेका हुन् ।

मुगमकार्मारोङ गाउँपालिकाका करिब ४ हजार स्थानीय यार्चा संकलन गर्न पाटन पुगेका थिए । विगत वर्षमा व्यापारी यार्चा किन्न पाटनमा जाने गरेको भए पनि यस वर्ष नजाँदा समस्या भएको हो । लुटपाट र चोरीको डरले यो वर्ष यार्चा व्यापारी पाटन पुगेनन् । अघिल्लो वर्ष ७ सयवटा यार्चा टिपेर पाटनमै बिक्री गरेको छिरिङछोर्मेको भनाइ छ । कुहिने र किराले खाने डरले दिनदिनै यार्चा सुकाउनुपरेको उनी बताउँछन् । ‘यार्चा बेचेर कमाएको रकमले ऋण तिर्ने सोचाइ थियो,’ उनले भने, ‘यस वर्ष त यार्चा नै बिकेन ।’

मुगमकार्मारोङ गाउँपालिका अध्यक्ष छिरिङक्याप्ने लामाले यार्चा बिक्री नहुँदा स्थानीय समस्यामा परेको बताए । तिब्बतका व्यापारीले मूल्य निर्धारण नगर्दा व्यापारीले संकलकबाट यार्चार् किन्ने आँट नगरेको उनी बताउँछन् । ‘सबैको यार्चा झोलामै थन्किएको छ,’ उनले भने, ‘विकासको काम, खेती र पठनपाठन छोडी पाटनमा पुगेका स्थानीय समस्यामा परेका छन् ।’ उनका अनुसार अधिकांश स्थानीय ऋण काडेरै यार्चा टिप्न पाटन पुगेका थिए ।

२० हजार ऋण गरेर यार्चा टिप्न पाटन गए पनि बिक्री नहुँदा सास्ती भएको रिउस गाउँका टाँसी तामाङले बताए । उनले यस वर्ष डेढ सय गोटा यार्चा टिपेका छन् । ३ वर्षयता क्रमिक रूपले यार्चाको मूल्यमा गिरावट आउँदा संकलकले घाटा ब्योहोरेको उनी बताउँछन् । तिब्बतबाट यार्चाको मूल्यसूची पाएपछि व्यापारीले आफूलाई फाइदा हुने गरी यार्चा खरिद गर्ने गरेको उनले जानकारी दिए । पहिल्यै यार्चा खरिद गरेपछि घाटा लाग्ने भएकाले खरिदमा समस्या भएको यार्चा व्यापारी प्रवीण तामाङको भनाइ छ । उनका अनुसार यार्चाको मूल्य वर्षेनि घट्दै गइरहेको छ ।

२०७० सालदेखि यार्चा संकलकको संख्यासमेत घट्दै गएको गाउँपालिका अध्यक्ष लामाले बताए । उनका अनुसार त्यसअघि पाटनमा ८ हजार बढीले यार्चा संकलन गर्ने गरेका थिए । २०७१ सालयता संकलको संख्या घटेको उनको भनाइ छ । मुगमकार्मारोङ गाउँपालिकाको पाटन क्षेत्रमा उत्पादन हुने मध्यम खालको यार्चा गत वर्ष प्रतिगोटा ३ सयदेखि ५ सय र ठूलो यार्चा प्रतिगोटा ८ सयदेखि १ हजार रुपैयाँमा बिक्री भएको थियो । व्यापारीले जिल्लाको यार्चा प्रतिकिलो ८ लाखदेखि १२ लाख रुपैयाँमा बिक्री गर्ने गरेका छन् ।

माथिमाथि सर्दै यार्चा

विगतका वर्षमा समुद्र सतहदेखि करिब ४ हजार ५ सय मिटर उचाइमा यार्चा पाइन्थ्यो । केही वर्षयता माथि माथि सर्दै गएको छ । अहिले ५ हजार ५ सयदेखि ५ हजार ६ सय मिटर उचाइमा सरेको डिभिजन वन कार्यालयले जनाएको छ ।

जलवायु परिर्वतन र संकलन क्षेत्रमा फोहर बढ्दै गएपछि यस्तो भएको हुन सक्ने अनुमान गरिएको छ । यार्चा हरेक वर्ष माथिल्लो क्षेत्रमा सर्दै गएको किम्री गाउँका गुरुछिरिङ तामाङले बताए । उनका अनुसार केही वर्षअघि मुगु गाउँको वरपर यार्चा संकलन हुन्थ्यो । अहिले सानो कोइकी, ठूलो कोइकी, रिमार, टाँकेलगायत क्षेत्रमा यार्चा पाइन्छ । डिभिजन वन कार्यालयका अनुसार पाँच वर्षअघिसम्म करिब ३५ देखि ४० किलो यार्चा पाइने यहाँका पाटनमा उत्पादन पनि घटेको छ ।

कार्यालयका अनुसार अहिले १५ देखि २० किलोसम्म यार्चा संकलन हुने गरेको छ । यस्तै यस वर्ष डिभिजन वन कार्यालयबाट यार्चा खरिद पुर्जी लिने घटेका छन् । यसले सरकारी राजस्वमा समेत गिरावट आएको छ । असार अन्तिम सातासम्म छजनाले मात्र यार्चा खरिद पुर्जी लिएको कार्यालयका सूचना अधिकारी वसन्तकुमारी शाहीले बताइन् । प्रतिखरिद पुर्जी ३० हजारका दरले राजस्व लिइएको उनले जानकारी दिए ।

प्रकाशित : असार २८, २०७६ १०:३४
प्रतिक्रिया
पठाउनुहोस्
जनताको राय

बैंकमा लगानीयोग्य रकम थुप्रिएर साढे ६ खर्ब नाघेको छ। बैंकहरूले ब्याजदर घटाउँदासमेत कर्जा प्रवाह बढ्न नसक्नुको कारण के हो?