संस्कार सुधारका पक्षमा
काठमाडौँ — भदौ १ गतेदेखि नयाँ मुलुकी देवानी संहिता र मुलुकी अपराध संहिता ऐन प्रारम्भ भएका छन् । मुलुकी ऐनमा समय–समयमा गरिएका संशोधन तथा अन्य कानुनमा भएका व्यवस्थालाई एकीकरण तथा परिमार्जनसहित समयानुकूल बनाउन यी संहिता निर्माण गरिएका हुन् । संहिताका प्रावधानहरू विगतको तुलनामा निकै सुधारिएका देखिन्छन् ।
यिनको सफल कार्यान्वयनबाट अपराध नियन्त्रण भई समाजमा नैतिकता तथा सदाचार कायम गर्न सहयोग पुग्ने अपेक्षा छ । देवानी संहितामा ‘कुनै पनि व्यक्तिले जीवित छँंदै आफ्नो मृत्युपछि गरिने दाहसंस्कार, किरिया वा सद्गतको विधि निर्धारण गर्न सक्नेछ’ भन्ने व्यवस्था लिपिबद्ध छ ।
सद्गतको विधि लिखित वा मौखिक रूपमा घरपरिवार या हकवालालाई जानकारी गराएकोमा सोही अनुसार गर्न कानुनले नै मार्गप्रशस्त गर्नु सराहनीय कदम हो । मृत्यु संस्कार गर्दा परम्पराको नाममा रूढिवादी लोकाचारको अन्धानुकरणबाट लाग्ने गरेको बढी समय र अधिक खर्चबाट अधिकांश किरियापुत्री मर्माहत एवं पीडित छन् । पुरातन संस्कार पद्धतिमा समय–सापेक्ष सुधार गरी यथासम्भव सरल, छोटो र मितव्ययी बनाउन जरुरी भएको आवाज उठिरहेको सन्दर्भमा संहिताले बल पुर्याएको छ ।
– विदुर केसी
नागार्जुन नपा–१०, स्युचाटार, काठमाडौं
