निकुञ्जमा एक किमि पाइप

पातलो झाडी रहेको एक किलोमिटरको रूटलाई १० दिनमा सफा गरी एक किलोमिटर दूरीमा खाल्डो खनी पाइपलाई वेल्डिङ गर्ने काम सकिएको मोतिहारी–अमलेखगन्ज परियोजना कार्यालय सिमराका इन्जिनियर शरद पौडेलले बताए । ‘जति सक्दो पाइपलाइन रूटको रूख पन्छाइन्छ, त्यति नै छिटो पाइप गाडने काम सकिन्छ,’ उनले भने, ‘समयमा निकुञ्ज क्षेत्रको रूख नकाटिदा पाइप गाड्ने काम ढिलो हुदै गएको छ ।’ चाँडोभन्दा चाँडो निकुञ्जको रूख काटेर पाइप गाडने कामलाई सहज बनाउन उनले सम्बन्धित निकायलाई आग्रह गरे ।

वन क्षेत्र भएकै कारण पथलैया–अमलेखगन्ज निकुञ्ज क्षेत्रमा पाइपलाइन गाडने ३ महिना ढिलो हुन गएको परियोजनाका अधिकारीले बताए ।

संघीय सरकारको मन्त्री परिषदले यही माघ ३ गते भएको बैठकको निर्णय अनुसार पर्सा राष्ट्रिय निकुञ्ज कार्यालय आधाभार बाराले निकुञ्ज क्षेत्रको रूख काटेर पेट्रोलियम पाइपलाइन गाडने अनुमति दिएको छ । अनुमति पाएपछि परियोजनाका अधिकारीले अमलेखगन्ज आयल निगमभन्दा दक्षिण क्षेत्रको झाडी सफा गरेर १० दिनदेखि पाइपलाइन गाडने काम सुरु गरेका थिए ।

आउदो बैशाखदेखि पाइपलाइनमार्फत अमेलगन्जमा तेल भित्र्याउने लक्ष्य लिइए पनि रूख काट्ने ढिलाइ भएका कारण पाइप गाड्ने काम ढिलो हुने देखिएको अधिकारीहरूको ठम्याइ छ ।

मोतिहारी–अमलेखगन्ज पाइपलाइनको कुल दूरी ६९ किलोमिटर रहेको नेपाल आयल निगम अमलेखगन्ज डिपोका प्रमुख प्रदीप यादवले बताए । तीमध्ये ३२ दशमलव २० किलोमिटर पाइपलाइन भारतीय क्षेत्रमा र ३६ दशमलव २० किलोमिटर पाइपलाइन नेपाल क्षेत्रमा पर्दछ । भारतको रक्सौल देखि पथलैयासम्म पर्ने २७ किलोमिटर दूरीमा पाइपलाइन गाड्ने काम सम्पन्न भएको छ । निकुञ्ज क्षेत्र बाहेकको ६० किलोमिटर दूरीमा पाइपलाइन गाड्ने काम सम्पन्न भइसकेको उनले जानकारी दिए ।

‘निकुञ्ज क्षेत्रको साढे ८ किलोमिटर क्षेत्रमा एक महिनाभित्र पाइप गाड्ने काम सकिन्छ,’ उनले भने, ‘त्यसपछि पाइपलाइन टेस्टिङको काम सुरु गर्छौं ।’ पाइपलाइन टेस्ट गर्न झन्डै १५ दिन समय लाग्ने अनुमान गरिएको उनले बताए । यसरी सबै प्रक्रिया पूरा गरी बैशाखको पहिलो सातासम्ममा पाइपलाइनबाट तेल भित्र्याउन सकिने तयारीमा आयल निगम जुटेको उनले जानकारी दिए ।

उनका अनुसार निकुञ्ज क्षेत्रको रूख कटान अनुमति दिइने काम ढिलो भएका कारण पाइपलाइनबाट तेल भित्र्याउने लक्ष्य निर्धारित समयमा भेटाउन नसकिएको उनले बताए ।

वन क्षेत्रकै कारण पाइपलाइनबाट तेल भित्र्याउन समयावधी ढिलो हुन गएको उनले जानकारी दिए । अबको डेढ महिनामा पाइपलाइन गाड्ने र टेस्ट गर्ने सबै काम सम्पन्न गरी सक्ने उनले दाबी गरे ।

निकुञ्ज क्षेत्रको रूख काट्न प्रक्रिया पुर्‍याएर अनुमति लिनमै ६ महिना समय लाग्यो । पथलैया देखि अमलेखगंन्जसम्मको निकुञ्ज क्षेत्रको पाइपलाइन गाडने रूटबाट ८ वटा ब्लकमार्फत ६ हजार ५ सय ६३ वटा रूख तथा पोल काटिन्छ । त्यस्तै उक्त रूटबाट ८१ हजार ६ सय लाथ्राहरूको कटान, मुछान, ढुवान, पाइलिङ, घाटगद्दी, जर्रा उखेल्ने लगायतका काम हुने उनले बताए ।

निकुञ्ज कार्यालयबाट खटिएका कर्मचारीको रोहवरमा टिम्बर कर्पोरेशन शाखा कार्यालय पथलैयाले रूख कटान मुछान गर्ने नेपाल आयल निगमले जनाएको छ ।

८ वटै ब्लकबाट काटिएको रूखबाट ५२ हजार १ सय २४ दशमलव २४ क्युफिट काठ र १ सय ८८ दशमलव ८६ चट्टा दाउरा संकलन हुने अनुमान टिम्बर कर्पोरेशनले गरेको छ । निकुञ्ज क्षेत्रमा पाइप गाडिएपछि बरौनी–पटना–कानपुर पाइपलाइनमध्ये पटनाबाट सिधै तेलका लागि यहाँको पाइपलाइन जडान गरिने मोतिहारी–अमलेखगन्ज पेट्रोलियम पाइपलाइन परियोजना कार्यालय सिमराले जनाएको छ ।

तेल भण्डारण गर्न यसअघि अमलेखगन्ज डिपोमा रहेको ४ वटा पुराना ट्यांकीलाई भारतीय ठेकेदार मार्फत मर्मत कार्य भइरहेको छ । जसमध्ये २ वटा ट्यांकीको मर्मत कार्य सम्पन्न भइसकेको परियोजना कार्यालयले जनाएको छ । पहिलो चरणमा १६ हजार किलोलिटर तेल भण्डारण गर्न सक्ने पूर्वाधार तयार गरिएको छ । तेल भण्डारण गर्न थप ६/७ वटा भर्टिकल ट्यांक बढाउने योजना नेपाल आयल निगमले बनाएको जनाइएको छ । अहिले दैनिक २ सय ट्यांकर रक्सौलस्थित डिपोबाट इन्धन भर्छन् । बैशाखदेखि ईन्धन भर्न रक्सौल पुग्नुपर्ने बाध्यता हट्ने जनाइएको छ ।

२ सय ७५ करोड भारू खर्चमा परियोजना सम्पन्न गर्ने लक्ष्य लिइए पनि पाइपलाई क्षेत्रमा पर्ने घर क्षेत्रमा पाइपलाइन व्यवस्थित पार्न खर्च बढेकाले परियोजनाको कुल खर्च अहिले ३ सय २४ करोड भारू पुगेको उनले परियोजना अधिकारीले जानकारी दिए । पाइपलाइनबाट तेल भित्रिने काम सुरु भएपछि नेपाल आयल निगमले इन्धन ढुवानीमा खर्च गर्दै आएको रकममध्ये झन्डै ३ देखि ५ अर्ब रूपैयाँ खर्च बचत हुने निगमको अनुमान छ ।