चुरे जंगल अतिक्रमण

फँडानी हुने क्रम छँदै थियो तर एक दशकदेखि जग्गा हुनेहरूले समेत सडक छेउमा घर बनाउन पाइने लोभले सुकुम्बासी बनेर चुरे जंगल अतिक्रमण गरेका हुन् । चुरे क्षेत्रको जंगल अतिक्रमण गरेर खेती लगाउन पनि थालिएको छ । अतिक्रमित जग्गामा पक्की घरहरूसमेत बनेका छन् ।

कतिपय पक्की घरहरू निर्माणाधीन अवस्थामा रहेका छन् । धरान, चतरा, सिन्धुली हँुदै हेटौंडा जोड्ने मदन भण्डारी राजमार्गले सारिएको सडकलाई नै कायम गरी कालोपत्रे गर्न सुरु भएपछि सुुकुम्बासीका नाममा अतिक्रमण गर्नेहरूमा उत्साहित भएका छन् । 'सुकुम्बासीका नाममा हुकुमबासी हाबी भए, धमाधम फँडानी भइरहेको छ,' स्थानीय बुधे दनुवारले भने ।

माओवादी लडाकुको शिविर सडकको माथितिर बनेपछि तत्कालीन समयमा सबैभन्दा धेरै फँडानी भएको थियो । लडाकु समायोजनपछि यतिखेर उक्त स्थानमा नेपाली सेनाको पर्यावरण गण बसेको छ । अतिक्रमणकारीहरूले सालको रूखलाई पहिलो वर्ष फेदमा बोक्रा काटेर घेरिदिने, रूख सुक्दै गएपछि ढाल्ने चलन भएको स्थानीयले बताएका छन् । बर्सेनि फँडानी भइरहे पनि कसैले वास्ता गरेको छैन । वर्षौदेखि सुकुम्बासी भई घर बनाएर बसेकाहरू भने जग्गाधनी पुर्जा नपाएको गुनासो गर्छन् ।

सुकुम्बासीको नाममा फँडानी गर्नेले पहुँचका आधारमा जग्गा ओगट्ने गरेका छन् । सक्ने ५ देखि १५ कठ्ठासमेत लिएका छन् । चार दशकभन्दा अघिदेखि छाप्रो हालेर बसेका भने त्यसमै सीमित देखिन्छन् । नव सुकुम्बासीको उक्त क्षेत्रमा बोलवाला रहेको छ । उनीहरूको खेत भने प्रशस्त रहेको छ । स्थानीयका अनुसार चन्दनपुर र झंुगामा सुकुम्बासीका नाममा बसेकाहरूमध्ये आधाभन्दा धेरैको जग्गा जमिन छ । सबै जना नदीले खेत बगाएको र पहिरोले घर बगाएको भन्दै सुकुम्बासी बनेका छन् ।

स्थानीय वसन्ती दुनुवारले भनिन् 'कुनै स्थानमा भर्खरै मात्र पनि फँडानी भएको छ । उजुरी गर्दा सबै उठ्नुपर्ला भन्ने भयले गर्दा सबैजना तैं चुप मै चुप भएका छन् ।' निर्माण भएका पक्की संरचना तीनतलेसम्मका छन् । सुकुम्बासीले करोडको हाराहारीमा खर्चेर पक्की संरचना बनाउन नसक्ने स्थानीय बताउँछन् ।

वास्तविक सुकुम्बासी पहिचान गरेर सरकारले जग्गाधनी पुर्जा उपलब्ध गराउनुपर्ने माग उनीहरूले गरेका छन् । वास्तविक सुकुम्बासी पहिचान नहुँदा र लालपुर्जा नभएर भूकम्पप्रतिरोधी घर निर्माण गर्न नसकेको कतिपयले गुनासो गरेका छन् ।

वन डिभिजन कार्यालयका प्रमुख नारायण श्रेष्ठ अतिक्रमण रोक्न अब स्पेसल टाक्सफोर्स परिचालन गरिने बताउँछन् । भन्छन्, 'चुरे अतिक्रमण गरी फँडानी धेरै पहिलादेखि हुँदै आएकाले सबै मिलेर रोक्नुपर्छ ।'