मिहिनेतले उद्यमी

बिहान –बेलुकी घरधन्दा, छोराछोरीलाई विद्यालय पठाउने काम त छँदैछ । त्यसपछिको समयमा मिहिनेत गरेर सदरमुकाममा सटरको भाडा तिर्दै बचत गरिरहेकी छन् ।

विद्यालयहरूले अहिलेदेखि ड्रेसको स्विटर अर्डर गरिसकेका छन् । उनले हातैले बुनेर पनि चार वर्षसम्म स्विटर, पच्छ्यौरा, गलबन्दी र अन्य जाडोका पोसाक बनाइन् । सजावटका सामान पनि बनाएर बेचिन् । निरन्तर उद्यमी बन्ने लक्ष्य बनाएपछि पुनले धेरै दु:ख गरेर बचाएको कमाइलाई एकैपटक लगानी गरिन् ।

विद्युतीय मेसिन किनेर उनले हिउँदका लागि कपडा बुन्न थालेकी छन् । मेसिन ल्याएपछि पहिलेभन्दा तीन गुणा उत्पादन सुरु भएको छ । यति कामका लागि सदरमुकामको आबा रोडमा भाडामा लिएको दुई कोठा उनको बस्ने–खाने र व्यावसायिक केन्द्र पनि हो ।

घरभित्रै गरेको काम भए पनि केही निजी तथा सामुदायिक विद्यालयले विभिन्न रंगका स्वीटर अर्डर गरेका छन् । धागोबाटै आकर्षक सजावटका सामान बनाउन पनि छाडेकी छैनन् । निरन्तर खटिने बानीले उनी सफल उद्यमीको रूपमा गनिन् थालेकी छन् । ‘कच्चा सामान ल्याएर तयारी बनाउने भएकाले धेरै नाफा हुँदैन,’ उनले भनिन्, ‘धेरै बनाउन सके मात्र नाफा कमाइने हो ।’ धेरै उत्पादनका लागि बिहानदेखि रातिसम्म खटिनुपर्ने उनले सुनाइन् । गुणस्तरको सामान तयार गर्न सक्दा फेन्सी सामान भन्दा धेरैले रुचाउने उनको अनुभव छ ।

उनले ४ लाख रुपैयाँमा खरिद गरेर ल्याएको ‘एलेकस ल्फेट मेसिन’ लाई नियमित सञ्चालनमा ल्याउन थालेपछि उनको कमाइ बढेको हो । उनको कमाइबाट गाउँमा बसेका बाबुआमा, छोराछोरी पाल्नु पर्छ । कमाइले छोराछोरीलाई निजी विद्यालयमा पढाउन सकेको उनले बताइन् । ‘अब दुई छाक खान समस्या हुँदैन तर मिहिनेत गरिएन भने हाम्रा सामानलाई फेरि फेन्सीले खाइदिन्छ’ उनले भनिन्, ‘मेसिनमा उत्पादन गरिएको कपडालाई आकर्षक देखिनेगरी सिलाउन सक्नुपर्छ ।’

मेसिन पूर्ण रूपमा चलाउन सकेमा सबै खर्च कटाएर वार्षिक ५ लाख रुपैयाँसम्म कमाउन सकिने उनले बताइन् । धेरै व्यवसायी मिलेर यस्ता कपडा उत्पादन गर्न सकेमा फेन्सी सामानलाई विस्थापित गर्न सकिने उनको दाबी छ ।

उनको मिहिनेतकै कारण केही स्थानमा तालिमका लागि सहजकर्ता बनाएर बोलाउन थालेका छन् । उनले बागलुङ र म्याग्दीका ग्रामीण बस्तीमा पुगेर स्वीटर र सजावटका सामान बनाउने तालिम दिएको बताइन् । ‘गाउँगाउँमा फेन्सीका कपडा प्रयोग बढेको छ, दिदीबहिनीहरू बेरोजगार छन्’ उनले भनिन्, ‘आफ्ना लागि किन्न नपरेपछि धेरै पैसा जोगिन्छ भनेर सिकाएर आएँ ।’

सजावटका लागि घरायसी सामानमै डोरी र धागो प्रयोग गर्ने विधि पनि उनले जानेकी छन् । धेरै रंग प्रयोग गरेर बनाइएका सामानको मूल्य पनि महँगो पर्छ । उनले बनाएका केही सामान ३ हजार रुपैयाँसम्म पर्ने छन् । गाउँमा हातैले स्वीटर बुन्नेहरूले पनि पुनलाई भेटेर धागो लैजाने गर्छन् ।

उनको यो कामलाई श्रीमान् शेरबहादुरले पनि साथ दिएका छन् । बजारमा पठाउने, धागो ल्याउने र मेसिन चलाउनका लागि शेरबहादुरले साथ दिएपछि डिलकुमारीको व्यवसाय सहज भएको छ । निरन्तर खटेका उद्यमीलाई थप सीप र प्रविधि सहयोग गर्ने तथा सीपका लागि परीक्षणको प्रमाणपत्र दिनेगरी काम हुनुपर्ने पुन चाहन्छिन् ।

घरेलु तथा साना उद्योग विकास समितिले यस्ता उद्यमीको तथ्यांक नराख्दा सरकारी सेवा सुविधाबाट भने वञ्चित भएका छन् । ‘उद्यम गरे बापतको कर भने तिरेका छौं,’ उनले भनिन्, ‘तालिमलगायतका सरकारी सेवामा भने बोलाउने गरिएको छैन ।’