शव भेटिन्छन्, पहिचान खुल्दैन

प्रहरीले जिल्ला अस्पतालमा पठाएर पोस्टमार्टम गर्न लगायो । सनाखतका लागि कोही आउँछन् कि भनेर केही दिन शव अस्पतालमै राखियो ।

कोही नआएपछि फलेवास नगरपालिकाले शवको अन्तिम संस्कार गरायो । उनको अझैसम्म पहिचान खुलेको छैन । गत जेठ २५ मा मोदी गाउँपालिका–६ गिज्यानमा पनि एउटा लास फेला परेको थियो । केही दिनदेखि गाउँ वरपर डुल्दै गरेको देखिएका राजकुमार बस्नेत नाम र ठेगाना सोलुखुम्बुको सल्लेरी बताउने अन्दाजी ४० वर्षीय उनको पनि शव लिन कोही आएनन् । मृतकको ठेगानाका आधारमा पर्वत प्रहरीले सोलुखुम्बुको सम्बन्धित ठेगानामा खबर गरे पनि लासको दाबी गर्न आफन्त नआएपछि करिब दुई सातापछि मोदी गाउँपालिकाले दाहसंस्कार गर्‍यो ।

यस्ता प्रकृतिका बेवारिसे लास फेला परे पनि लामो समयसम्म आफन्तले दाबी गर्न नआउँदा पर्वत प्रहरी र स्थानीय तहलाई टाउको दुखाइ बन्ने गरेको छ । भेटिएका लास व्यवस्थित गरी राख्ने प्रविधि र स्थानको अभाव, आफन्तको बेवास्तालगायतका कारणले प्रहरीलाई यस्ता लासका कारण हैरानी छ । प्रहरीका अनुसार गएको दुई वर्षमा विभिन्न प्रकृतिका बेवारिसे लासको संख्या ११ पुगेको छ । तीमध्ये ६ पुरुष र ३ महिला थिए । दुईवटा लिंग पहिचान हुनै नसक्ने अवस्थामा भेटिएका थिए ।

लासको सनाखत नहुँदा मृत्युको कारणबारे बुझ्न पनि प्रहरीलाई समस्या पर्ने गरेको छ । ‘सबै मृत्यु कालगतिले नहुन पनि सक्छ,’ प्रहरी नायब उपरीक्षक भुवनेश्वर तिवारीले भने, ‘सनाखत भए मृत्युको कारण खोज्न सकिन्थ्यो । दुर्घटना वा अन्य कारण पत्ता नलाग्दा बेवारिसे लास बढ्न सक्छन् ।’ कतिपय बेवारिसे फेला परेका लास अन्त्येष्टि गरिसकेपछि आफन्त आउँछन् ।

आफन्त दाबी गर्दै आउनेहरू प्रहरीको मुचुल्का बाहेक अरू केही लिन सक्ने अवस्था नभएको तिवारीले बताए । ‘अन्त्येष्टिपछि आउनेले लासको कुनै वस्तु नपाउने अवस्था छ,’ उनले भने, ‘त्यो समस्याबाट मुक्त हुन समाधिस्थल बनाएर सुरक्षित राख्ने योजनामा छौं । स्थानीय तहसँग समन्वय भइरहेको छ ।’ लासको दाबी गर्न आफन्त नआए मृतक फेला परेको सम्बन्धित स्थानीय तहले नै अन्त्येष्टि गर्नुपर्ने कानुनी प्रावधान छ । कालीगण्डकी र मोदी किनारमा धेरैजसो यस्ता लास फेला परेको प्रहरीले जनाएको छ ।

स्थानीय तहले भने समाधिस्थल बनाउन कानूनी प्रावधान भए पनि उचित स्थानको अभावले तत्काल सम्भव नभएको जनाएका छन् । ‘कानुनत: हाम्रो सीमाभित्रका बेवारिसे लासको जिम्मेवारी हामीले लिनुपर्छ,’ मोदी गाउँपालिकाका अध्यक्ष प्रेम पौडेलले भने, ‘समाधिस्थल बनाउनेबारे बहस चलाइएकै छैन । बनाउनैपर्ने भए ठाउँ खोज्नुपर्छ ।’

बेवारिसे धेरै लास भेटिने कुश्मा नगरपालिकाले पनि छुट्टै समाधिस्थलबारे सोच बनाएको छैन । कुश्मा–५ अन्तर्गत पर्ने मोदीवेणी र गोपाङघाट पुरानो समयदेखि अन्त्येष्टिका घाट भएकाले अरू विकल्प नखोजिएको कुश्माका नगरप्रमुख रामचन्द्र जोशीले बताए । प्रहरीले बेवारिसे फेला परेका लासबारे ठेगाना खुलेसम्म सोही ठेगानामा खबर गर्दै आएको छ ।