तरकारी खेतीलाई सिँचाइ पोखरी

नगरपालिकाको ८ लाख ५० हजार रुपैयाँ र स्थानीयको १ लाख ३० हजार बराबरको श्रमदान गरी पोखरी निर्माण भएको हो । स्थानीय किसानले व्यावसायिक तरकारीमा सिँचाइको समस्या भएपछि पोखरीको माग गरेका थिए । ‘जुठेल्नाको पानीका भरमा तरकारी लगाउँथ्यौं,’ होमनाथ सुवेदीले भने, ‘उब्जनी राम्रो हुन्छ । पानीकै समस्या भयो ।’

पानीको समस्या नभए प्रत्येक परिवारले टनेलभित्र तरकारी खेती गर्नेगरी समूह गठन गरेको उनले बताए । समूह गठनपछि व्यावसायिक तरकारी खेतीमा लागेका किसानले अघिल्लो वर्ष नगरपालिकामा सामूहिक योजना माग गरेका थिए ।

मुख्य उर्वरभूमि भएर पनि यहाँ सिँचाइ अभावमा हिउँदे खेती गर्न समस्या थियो । कुश्मा नगरपालिकाको वडा नम्बर १ मा पर्ने पाङको टारस्थित १४ हेक्टर खेतमा हिउँदे सिजनमा बेमौसमी तरकारी खेती गर्न पोखरीको पानीले सहज हुने स्थानीयको अपेक्षा छ । पोखरीको पानीले आसपासका १ सय ४० किसानले प्रत्यक्ष लाभ लिनेछन् । १९ मिटर लम्बाइ, १४ मिटर चौडाइ र ३ मिटर गहिराइको पोखरीमा करिब आठ लाख लिटर पानी भर्न मिल्छ ।

पोखरीको चारैतिर घेरिएको फाँटमा वर्षाको एक सिजनमा आकाशे पानीको भरमा धान खेती हुन्छ । हिउँदको समयमा चाहिने सिँचाइ नहुँदा धेरै जमिन बाँझिएको छ । ‘हामीले व्यववसायिक रूपमै तरकारी खेतीको अवधारणा बनाएर समूह गठन गर्‍यौं,’ स्थानीय शंकर सुवेदीले भने, ‘टनेलभित्र लगाएको तरकारी सुक्यो ।’ हिउँदमा लामो समय खडेरी पर्दा पानीको अभाव भएपछि दीर्घकालीन विकल्प खोज्न समूहका सबै सदस्य लागिपरेका हौं ।’

पोखरी निर्माण सम्पन्न भएपछि उपभोक्ताहरूले हर्षबढाइँ गरेका थिए । हरेकले टनेलभित्र लगाउने तरकारीमा आलोपालो व्यवस्थित सिँचाइ गर्दा हिउँदे खेतीलाई सहज हुने किसानले बताए । पोखरीमा वर्षाको आकाशे पानी संकलन हुन्छ । हिउँदका लागि स्थानीय मूलमा खेर जाने पानी जम्मा गर्न कुलो बनाइएको छ । मूलबाट निस्किएको पानी स्थानीयले नुहाउन र खानेपानीका लागि प्रयोग गर्छन् । प्रयोग गरेर खेर गएको पानी पोखरीमा जम्मा गरेपछि सिँचाइ गर्न मिल्छ ।

पोखरीमा जम्मा हुने पानी ल्याउन र सिँचाइ गर्न कुलो पनि निर्माण गरिएको छ । कुश्माका नगरप्रमुख रामचन्द्र जोशीले नवनिर्मित पोखरीको उद्घाटन गरे । कार्यक्रममा बोल्दै जोशीले नगरपालिकाकै उर्वरभूमि पाङमा सिँचाइ अभावले अब समस्या नहुने बताए । ‘तराईमा राम्रो दाङ र पहाडमा राम्रो पाङ भन्ने उखानै छ,’ जोशीले भने, ‘उखानअनुसार अब साँच्चिकै राम्रो बनाउन नगरपालिकाको भूमिका बढाउँछौं ।’ कुश्माका उपप्रमुख सीता काफ्ले लामिछानेले नगरवासीहरूको समृद्धिका लागि पूर्वाधार विकासमा जोड दिनुपर्ने बताइन् ।