नहर सफाइमा श्रमदान, एकैपटक २ हजार किसान जुटे
बर्दिया — ठाकुरबाबा नगरपालिका ४ का अगुवा किसान बाँधुराम थारू फरुवा बोकेर बबई नदीको मूल नहरमा पुगे । केही बेरमै १८ मौजा (गाउँ) का करिब २ हजार बासिन्दा त्यहीं पुगे । नहरमा पसेर गिट्टी, ढुंगा, रूखका हाँगा सफा गरे ।
शनिबार बिहान गाउँगाउँबाट सयौं किसान पूर्व–पश्चिम राजमार्गअन्तर्गत बबई हेड बक्स (बाँध) हुँदै बगेको नहर सफा गर्न जुटेका थिए ।
हातमा फरुवा, हँसिया बोकेर आएका स्थानीय किसानले यसपालि पनि मूल नहर सफा गरेका हुन् । यहाँ वर्षा सुरु हुनअघि सिँचाइका लागि कुला सफा गर्न स्थानीयले श्रमदान गर्ने परम्परा छ । गत वर्ष नहरमा थुप्रिएको बालुवा र फोहोर उनीहरूले सफा गरेका हुन् ।
प्रत्येक वर्ष जेठ महिनाको पहिलो साता स्थानीय किसान यसरी श्रमदान गर्छन् । बबई पश्चिम मूल नहर उपभोक्ता समिति अध्यक्ष पदम काफ्लेले १८ मौजाका झन्डै २ हजार किसानले श्रमदान गरेको बताए । बबई सिँचाइको पक्की मूल नहर निर्माण हुनुभन्दा डेढ सय वर्षअघि नै यो ढोढरी, बरगदाहा, जम्तीका लागि कुलो थियो । अध्यक्ष काफ्लेले डेढ सय वर्षदेखि स्थानीय किसानले बर्सैनि यस्तो श्रमदान गर्दै आएको उनले जनाए । शनिबार ४२ डिग्री तापक्रममा उनीहरू खटिएका हुन् । खाना, खाजा र पानी बोकेर घरबाट आएका मधुवन १ का लखन थारूले यस कार्यलाई स्थानीयको पर्व भएको बताए । ‘काम सकेर साँझ घर पुगेर नाचगान गरिन्छ,’ उनले भने, ‘श्रम गरिन्छ, रमाइलो पनि गरिन्छ ।’
शनिबार सार्वजनिक बिदा भएकाले श्रमदानमा विद्यार्थीको संख्या उल्लेख्य थियो । ठाकुरबाबा ६ का विद्यार्थी रविप्रताप खत्रीले बुबा बिरामी भएकाले बिदाको उपभोग गर्दे नहर सफा गर्न आएको बताए । श्रमदान महादान भएकाले पनि रमाइलो लागेको उनको भनाइ छ । ०५१ सालमा राष्ट्रिय अभियानका रूपमा पूर्वीक्षेत्रमा मूल नहर निर्माण सुरु भएको थियो । बबई नदीको बाँधबाट करिब १ किमि मूल नहर सफा गर्न करिब १८ सय किसान जुटेर नहरको सेटलिङ बेसिन सफा गरेको आयोजना प्रमुख कुञ्जनभक्त श्रेष्ठले बताए । जेठको दोस्रो साता सिँचाइका लागि मूल नहरमा पानी छाड्ने लक्ष्य रहेकाले मूलबाँध परेवा ओडारबाट पूर्व–पश्च्चिम १ किमि मूल नहर सफा गरिएको हो । करिब १ किमि मूल नहरमा गिट्टी, ढुंगा, रूखका हाँगा जम्मा हुने गरेकाले यसलाई बर्सेनि सफा गर्नुपर्ने बाध्यता रहेको आयोजना प्रमुख श्रेष्ठले जनाए ।
स्थानीयका अनुसार २०४५ सालमा बबई सिँचाइको बाँधसहितको पुल पूर्व–पश्चिम राजमार्गको परेवा ओडारमा ६३ करोड ८५ लाख लागतमा निर्माण भएको थियो ।
२०५० मा साढे ५ किमि मूल नहरको सुरुको खण्ड निर्माण गरिएको थियो । त्यसले झेना, पदनाहा र राजकुलोमा पानीको सुविधा पुर्याउँदै आएको थियो । २०५१ चैतमा मूल नहरको काम सम्पन्न गर्न तत्कालीन सरकारले राष्ट्रिय अभियानका रूपमा काम सञ्चालन गरिएको थियो । त्यसपछि ९/१० महिना स्थानिय जनता, कर्मचारी, राजनीतिक दल, प्रहरी, शिक्षकलगायतले श्रमदान गरेका थिए । पूर्वी मूल नहर ३४ किमिमध्ये ३३ किमि पूरा भएको हो ।
प्रकाशित : जेष्ठ ६, २०७५ १०:४९