‘कृषि विशेष क्षेत्र’ घोषणा तयारी

‘उत्पादन लागत कम गराउन विशेष अनुदानको कार्यक्रम ल्याइएको छ,’ तिनाउ गाउँपालिकाका अध्यक्ष ओमबहादुर घर्तीले भने, ‘पालिकाभित्र उत्पादित कृषिजन्य वस्तुको सही तथ्यांक यकिन गरेर आत्मनिर्भर बनाइनेछ ।’

तिनाउ गाउँपालिका रूपन्देहीसँग जोडिएको छ । यसको भूभाग चुरेमा पर्ने भए पनि उर्वर भूमि छ । कृषिबाट आत्मनिर्भर नभएसम्म दैनिक खाद्य पदार्थमा बाह्य निर्भरतामा रहनुपर्ने भएकाले पनि ‘कृषि विशेष क्षेत्र’ घोषणा गरेर कार्यक्रम अघि बढाउने योजना बनाएको अध्यक्ष घर्तीले बताए ।

बाह्य निर्भरतालाई प्रतिस्थापन गरी जनताको आर्थिक उन्नति गर्नका लागि कृषि उत्पादनमा विशेष जोड दिने योजना अघि बढाएको उनले बताए । पाँचौं गाउँसभाले पनि कृषि र पशुपालनका लागि एक करोड बजेट विनियोजन गरेको छ । अध्यक्ष घर्तीका अनुसार कृषिमा ६० लाख र पशु विकासमा ४० लाख बजेट विनियोजन गरेर अघि बढेको बताए । ‘अघिल्लो वर्ष सुरुआत भएको एक वडा एक उत्पादनलाई यस वर्ष पनि जोड दिइनेछ,’ उनले भने, ‘दूधलगायत पशुपालन र कृषि उत्पादनमा आधारित अनुदानको सुरुआत गर्नेछौं ।’

अन्डा, मासु, दूध, दालचिनी, अम्रिसोको तथ्यांकसमेत लिइनेछ । बजारमा प्रतिस्पर्धा गर्न सक्ने गरी उत्पादन र बजार व्यवस्थापनमा यस वर्ष जोड दिने उनले बताए । तिनाउ गाउँपालिकाका ६ वडामध्ये दोभान, मस्याम, झुम्सा, कोलडाँडा, ओखलढुंगालाई तरकारी उत्पादन क्षेत्रका रूपमा विकास गर्ने योजना रहेको उपाध्यक्ष दमयन्ती थापाले बताइन् ।

उनका अनुसार ओखलढुंगामा माहुरी पालन र अम्रिसोको पकेट क्षेत्र घोषणा गर्न मिल्छ । सत्यवती, चौकीभन्ज्याङ, कोलडाँडा क्षेत्रलाई तेजपात र केरा उत्पादनमा व्यावसायिक बनाउन सकिन्छ । यहाँको केरा तानसेन र बुटवल बजारमा लोकप्रिय छ । तेजपात भैरहवा, बुटवल, नेपालगन्ज, चितवनका साथै भारत निकासी हुँदै आएको छ ।

सत्यवतीको लगाड र मस्यामको उपल्लो क्षेत्र कफी खेतीका लागि सम्भावना रहेको गाउँपालिकाको निर्क्योल छ । बुढीकोट, काफलबारी, जन्तिलुङ, मरामकोट, सुकेताल, बडहरेलगायतका गाउँमा मौरीको कार्यक्रम लैजाने उपाध्यक्ष थापाले बताइन् । मस्याम क्षेत्रमा दुग्ध प्रशोधन केन्द्र स्थापना गर्ने र आवश्यक स्थानमा कृषि उपज संकलन केन्द्र निर्माण गर्ने योजना गाउँपालिकाको छ ।

‘कफीलाई प्रवर्द्धन गर्दै जाने योजना पनि छ,’ उपाध्यक्ष थापाले भनिन् । कचललाई अन्न भण्डारका रूपमा अघि बढाउने र फाँटमा गह्रा सुधारका कार्यक्रम ल्याउने योजना गाउँसभामा पेस भएको छ । गाउँपालिकाका प्रवक्ता राजेश श्रेष्ठका अनुसार दोभान क्षेत्रमा माछापालनको सम्भावना भएकाले सम्भाव्यता अध्ययन र परीक्षण परियोजना लागू गरिनेछ ।

झुम्साको लग्दुवा क्षेत्रलाई आलु, तरकारी र काँक्रो उत्पादन क्षेत्रका रूपमा विकास गर्ने योजना रहेको वडाध्यक्ष प्रेम पाण्डेयले बताए । दोभान र झुम्साको खोला किनारका बस्तीलाई पशुपालनको पकेट क्षेत्रका रूपमा विकास गर्ने योजना पनि अघि बढेको उनले बताए ।

प्रमुख प्रशासकीय अधिकृत ज्ञानुप्रसाद पनेरुले गाउँपालिकाले स्थानीय उत्पादनलाई जोड दिएर नजिकको बुटवल बजारमा बिक्री गर्न लैजाने योजना बनाएर काम अघि बढाइने बताए । ‘यस वर्ष सम्भाव्यता अध्ययन गरिनेछ,’ उनले भने, ‘सँगसँगै परीक्षण उत्पादन र अनुदानको पनि व्यवस्था हुनेछ ।’

गाउँपालिकाको झिँगामारा, ठुलीउदाङ, हरियाली गाउँ, कोलाडाँडा, गिजनचौर, पाटन, चौकीभन्ज्याङलगायत क्षेत्रमा बाख्रापालनको पनि उत्तिकै सम्भावना छ । सम्भाव्यता अध्ययन गरी समूहगत बाख्रापालन फार्म स्थापनाको पूर्वाधार तयार गरी कार्यक्रम लागू गर्न विशेष अनुदान दिने व्यवस्था नीतिमा आएको उनले बताए । मस्याल, दोभान र झुम्सा क्षेत्र पशुपालनका लागि उपर्युक्त छन । आँप, लिची, केरा, कागती पकेट क्षेत्रका रूपमा समेत अघि बढाउने योजना रहेको उनले बताए । धान र मकैको बीजवृद्धि कार्यक्रम पनि अगाडि सारेका छन् ।

साढे ४० करोड बजेट

तिनाउ गाउँपालिकाले चालु आर्थिक वर्षका लागि ४० करोड ४७ लाखको बजेट पाँचौं गाउँसभाबाट पारित गरेको छ । नीति तथा कार्यक्रम र बजेट पारित गरेपछि पत्रकार सम्मेलन गरी सार्वजनिक गरेको हो । उसले भौतिक पूर्वाधारको विकासको मेरुदण्डका रूपमा लिएर सडक निर्माण कार्यलाई यस वर्ष पनि प्राथमिकतामा राखेको छ ।

अन्य विकासको लगानीलाई कम गराउने र जनताको दैनिक जीवनयापनलाई सहज सुलभ बनाउने अध्यक्ष ओमबहादुर घर्तीले बताए । ‘एक ठाउँबाट अर्को ठाउँको सम्बन्ध स्थापित गर्न सहयोग मिल्छ,’ उनले भने, ‘त्यसैले पनि भौतिक पूर्वाधारलाई प्राथमिकतामा राख्ने पालिकाले नीति लिएको छ ।’

उनका अनुसार गाउँपालिकाभित्र अब नयाँ ट्र्याक खोल्नुपर्ने १६ किलोमिटर मात्रै छ । ट्र्याक खोली सकिएको र स्तरोन्नति गर्न बाँकी सडकको लम्बाइ तिनाउमा २ सय १० किलोमिटर रहेको छ ।