पहिरोको त्रास रातभर जागै

उनी मात्र होइन, रिघाका डेढ सय परिवार ठूलो वर्षा हुँदा रातभर जाग्राम बस्न बाध्य छन् । वर्षौंदेखि गाउँ पहिरोको जोखिममा रहे पनि नियन्त्रणका कुनै काम नहुँदा स्थानीयले सास्ती भोग्नु परेको हो । भूकम्पीय सुरक्षाको दृष्टिले पनि रिघा जोखिमयुक्त बस्ती हो ।

रिघासहित कम्फा, चराप, कालापाल्ता, रावलबाडा, भियालबाडा, माग्री, पूलु बजार, ढुमलगायत १२ गाउँ पहिरोको उच्च जोखिम रहेको जिल्ला दैवीप्रकोप उद्धार समितिले जनाएको छ । ‘वर्षाको समयमा राति घरभित्र सुत्नै डर लाग्छ,’ रिघा गाउँका मनोज गिरीले भने, ‘ठूलो पानी पर्दा पहिरोको डरले स्थानीय बासिन्दा चौतारीमा जम्मा भएर रात कटाउन बाध्य छौं ।’

छायाँनाथ नगरपालिकास्थित भियालबाडामा पनि पहिरोको उस्तै जोखिम छ । गाउँका २१ घरधुरीमा यस वर्ष पनि पहिरोको जोखिम रहेको जिल्ला दैवीप्रकोप उद्धार समितिले जनाएको छ । माथिबाट पहिरो आउने र तलबाट मुगु कर्णालीले कटान गर्ने क्रम बढदै गएकाले स्थानीयलाई त्रासमा बस्नुपर्ने बाध्यता रहेको स्थानीय नन्दबहादुर नेपाली बताउँछन् ।

उनका अनुसार वर्षेनि खेतीयोग्य जमिन पहिरोले पुर्दै आएको छ । जथाभावी डोजरले सडक खनिएपछि पहिरोको जोखिम बढेको हो । पानी पर्दा गाउँ माथिबाट ढुंगा र पहिरो खस्ने सम्भावना उत्तिकै छ । ४२ घरधुरी रहेको कम्फाका बासिन्दा पहिरोकै त्रासले लेकका बस्तीमा बसाइँ सर्न थालेको स्थानीय धनरुप बडुवालले बताए ।

गत वर्ष ताल्चा विमानस्थलबाट बगेको भलले दर्जन घर बगाएको कालापाल्ताका बासिन्दा पनि वर्षा सुरु सँगै रातभर जाग्राम बस्छन् । कर्णाली प्रदेश सरकारले गत वर्ष १५ लाख रुपैयाँ विनियोजन गरी लेतेखोलामा तटबन्ध गरेको थियो । करिव ३ सय परिवास बस्ने माग्रीगाउँ मुनिबाट पनि पहिरो खस्न सुरु भएको छ । पहिरोको जोखिम रोक्न मुगमकार्मारोङ गाउँपालिकालाई अनुरोध गरे पनि बेवास्ता भएको स्थानीयको गुनासो छ ।

विपत् व्यवस्थापन समितिको बैठकमार्फत उच्च सतर्कता बढाइएको प्रजिअ जयकुमार घिमिरेले बताए । उनका अनुसार वर्षा भएसँगै जोखिमयुक्त स्थानको पहिचान गरिएको छ । ‘हामीले समितिको बैठकमार्फत आवश्यक पूर्वतयारीको निर्णय गरिसकेका छौं,’ उनले भने, ‘अहिले स्थानीय तहसँगको सहकार्यमा योजना कार्यान्वयनको काम भइरहेको छ ।’ जोखिमयुक्त बस्ती पहिचान गरी जोखिम न्यूनीकरणका लागि बजेट विनियोजन गरिएको छायाँनाथरारा नगरपालिका प्रमुख हरिजंग शाहीले बताए ।