‘बिरामीलाई समेत ट्युबमै तार्छौं’

महाकाली तर्ने भरपर्दा माध्यम नहुँदा बिरामीको उपचार गर्न समेत जोखिमपूर्ण ट्युबकै भरमा नदी वारपार गरिरहेको उनले बताए । ‘यो समस्या अहिलेको होइन,’ उनले भने, ‘वर्षौंदेखि यस्ता थुप्रै समस्या भोग्दै आएका छौं ।’ महाकाली तटीय क्षेत्रका हजारौ स्थानीयहरू बाह्रै महिना ट्युबकै सहायताले महाकाली नदीमा वारपार गर्छन् ।

स्थानीयस्तरमा भरपर्दा स्वास्थ्य सेवा छैन । ‘जिल्ला पुग्नलाई गाडीसम्म पुग्न १ घण्टाको पैदल हिंड्नुपर्छ, त्यहाँबाट डेढ घण्टाको कच्ची सडक कटाएपछि मात्रै राम्रो सडकमा पुगिन्छ,’ धामीले भने, ‘त्यसपछि एक घण्टा राम्रो सडकको यात्रा गरेपछि जिल्ला अस्पताल पुगिन्छ ।’ त्यो भन्दा पिथौरागढ नजिक हुने उनले बताए ।

महाकाली सीमा नदीमा विगत लामो समयदेखि झोलुङ्गे पुल निर्माण गर्ने भनिए पनि अहिलेसम्म निर्माण नहुँदा मालिकार्जुन र लेकम गाउँपालिकाका धेरै गाउँका मानिसहरू वर्षामा समेत महाकालीको भेल तर्न बाध्य भएको लेकम गाउँपालिका–२ लालीका खगेन्द्र जोशीले बताए । ‘अहिलेको सुक्खा समयमा नदीमा पानीको मात्रा कमै हुने हुँदा सहजै तर्न सक्छौं,’ उनले भने, ‘वर्षाको भेलमा साह्रै अप्ठ्यारो हुन्छ ।’ महाकालीमा झोलुंगे पुलसमेत नहुँदा लेकम र मालिकार्जुन गाउँपालिकाका आधा दर्जन गाउँका बासिन्दाहरू ट्युबबाटै जोखिमपूर्ण यात्रा गर्न बाध्य छन् ।

यो क्षेत्रका अधिकांश ठाउँहरूमा सडकको पहुँच नपुग्दा दैनिक उपभोग्य सामग्री र औषधिका लागि भारतकै भर पर्नुपर्छ,’ मालिकार्जुन ६ का धामीले भने, ‘स्वदेशबाट यो क्षेत्रसम्म सडक नपुग्दा वर्षौंदेखि ट्युबमै आवतजावत गर्न बाध्य छौं ।’ ट्युबकै सहायताले महाकाली नदीमा दैनिक उपभोग्य वस्तु ओसार्छन् । तीन वर्षअघि लालीघाटमा ट्युब पल्टिँदा ३ जनाले ज्यान गुमाएका थिए । महाकाली वारपार गर्ने अरू विकल्प नहुँदा ट्युबकै भर पर्नुपरेको लेकम–२ की नारा भण्डारीले गुनासो गरिन् ।

ट्युबबाट निकै जोखिम भए पनि नदी वारपार गर्न त्यसकै सहारा लिनुपर्ने बाध्यता रहेको तटीय क्षेत्रका स्थानीयको भनाइ छ । ‘ट्युबबाट यात्रा गर्दा कतिखेर पल्टिने हो भन्ने डर हामीलाई लाग्छ’ भण्डारीले भनिन्, ‘डर लागेर मात्र के गर्नु ? विकल्प पनि त छैन ।’ आफूहरूको समस्या समाधानका लागि सरोकारवालाले ध्यान चाँडो यहाँ पुग्नुपर्ने उनले बताइन् । सीमा क्षेत्रमा भारतीय सुरक्षाकर्मीको निगरानी हुने हुँदा कतिपय समयमा ट्युब प्रयोगमा रोक लगाउँछन् ।

पुल नहुँदा सीमा क्षेत्रका नेपालीलाई ज्यादै सकस छ । ‘खाद्यान्नलगायत सामग्री खरिदका लागि भारतीय बजार नजिक पर्छ । त्यसका लागि ट्युबमै जोखिमपूर्ण यात्रा गर्नुपर्ने बाध्यता रहेको स्थानीयको भनाई छ । ४ वर्षअघि लेकम गाउँपालिकाको लालीमा नेपाल–भारत जोड्ने झोलुंगे पुल तत्काल निर्माण गर्ने भनिए पनि अहिलेसम्म निर्माण हुन सकेको छैन । तीन वर्ष अगाडि उक्त पुल निर्माण सुरु गरे पनि अधुरै छ ।

निर्माण सामग्री ढुवानीको समस्या देखाएर धेरै समय पुल निर्माण कार्य रोकेको लेकम– २ का स्थानीय सुरेशसिंह थापाले जानकारी दिए । नेपाल–भारत जोड्न बाकुमा पनि झोलुङ्गे पुल निर्माण हुने चर्चा चलेको छ । नेपालबाट साइट र सर्भे लगायतको काम सकिएको र भारतको केन्द्रीय सरकारबाट अनुमति आउन नसक्दा पुल निर्माण हुने टुंगो नलागेको जिल्ला समन्वय समितिले जनाएको छ ।