आत्मनिर्भर बन्दै महिला
अछाम — चौरपाटी गाउँपालिका ५ दुनीकी १९ वर्षीया बृहस्पति परियार सामान्य सिलाइकटाइको सीप सिकेर आत्मनिर्भर हुन सकिँदो रहेछ भन्ने उदाहरण बनेकी छन् ।
केही वर्षको अन्तरालमा आमाबुवाको मृत्यु भएपछि उनी बेसहारा जस्तै थिइन् । नियमित स्कुल जान पाइनन् । घरको सबै काम उनकै थाप्लोमा आयो । तर पनि दाजु–भाउजूले वास्ता गरेनन् । मन बुझाउने कुनै उपाय नभएपछि बाध्य भएर काकाको घरमा बस्न थालिन् ।
उनलाई आफैं आत्मनिर्भर कसरी हुने भन्ने चिन्ता थियो । एकजना आफन्तले जिल्लामा कार्यरत गैरसरकारी संस्थामा पुर्याएर सिलाइकटाइको तालिम लिने व्यवस्था मिलाइदिए । उनले करिब ३ महिना साँफेबगरमा सिलाइकटाइ तालिम लिइन् । तालिमपछि आत्मनिर्भर हुने ढोका खुल्यो ।
केही समय साँफेबगरमै काम सिकेपछि उनले चौखुट्टेमा सिलाइ पसल खोलिन् । उनी अचेल सिलाइकटाइमै व्यस्त भएकी छन् । त्यसैबाट मासिक ३० हजार आम्दानी भइरहेको बताउँछिन् । ‘त्यही कमाइबाट उच्च शिक्षा पढ्ने धोको समेत पूरा हुन थालेको छ,’ बृहस्पतिले भनिन् । कमाउन थालेपछि घरमा बस्न नदिने दाइभाउजू समेत बेलाबेला भेट्न आउँछन् । ‘पहिला उमेर भइसक्यो । अब बिहे गर भनेर कुरा सुनाउँथे । अहिले कमाउन थालेपछि केही भन्दैनन्,’ उनले कुरा खोलिन् ।
श्रीमान् पैसा कमाउन भारत गएपछि आफू पनि स्वरोजगार हुने विचारले चौरपाटी–७ की उमा बोगटी सिलाइकटाइ तालिम लिन मंगलसेन गइन् । ६० हजार खर्च गरेर ६ महिना सीप सिकेपछि उनी पुन: मार्कु फर्किइन् ।
गाउँमै सिलाइ पसल सञ्चालन गरेर बसेकी उनी अचेल मासिक २५ देखि ३० हजारसम्म आम्दानी गर्दै आएकी छन् । श्रीमान्–श्रीमती दुवै कमाउने हुँदा जीविकोपार्जनमा सहज भएको छ । दुई छोरा निजी विद्यालयमा पढाउँदै आएकी उनले भविष्यमा छोराहरूलाई ठूलो मान्छे बनाउने संकल्प लिएकी छन् ।
त्यसैगरी तीन वर्षदेखि निरन्तर सिलाइकटाइ गर्दै आएकी दुनीकी कमला विकले पनि यो व्यवसायबाट मासिक ३० हजारभन्दा बढी कमाइ गर्दै आएकी छन् । घरको दैनिक काम सकेर बाँकी समय उनी सिलाइ पसलमा काम गर्छिन् । सानो बच्चासँगै कामकाज गर्नुपर्ने धेरै महिलाको बाध्यता जस्तै छ, कमलाको पनि । उनी बच्चा स्याहार्दै सिलाइकटाइ गर्छिन् । ‘आफैंले कमाइ गर्न थालेपछि कसैबाट हेपिनुपरेको छैन,’ उनले भनिन् ।
अछाममा यसरी सिलाइकटाइ गरेर स्वरोजगार हुने महिलाको संख्या बढ्दै गएको छ । थोरै लगानीमा धेरै आम्दानी हुने तथा जोखिम पनि नहुने भएकाले जिल्लामा यो पेसाप्रति महिलाको आकर्षण बढ्दै गएको हो । पुरुष वैदेशिक रोजगारीमा जाने प्रवृत्ति बढिरहेको बेला महिला स्वरोजगार हुने गरी सीप सिक्न थालेपछि धेरैले यो पेसाको प्रशंसा गरेका छन् ।
सधैं घरायसी काम धन्दामा मात्र सीमित रहने महिला सीप सिकेर आत्मनिर्भर बन्दै गएका छन् । दुई चार पैसाका लागि पनि परनिर्भर रहँदै आएका महिला हिजोआज विभिन्न सीप सिकेर स्वावलम्बी बन्दै गएका हुन् ।
सिलाइकटाइ बाहेक ब्युटिपार्लर र गुडिया बनाउनेलगायत सीपले आत्मनिर्भर बनाएको छ । मंगलसेन, साँफेबगर र चौखुट्टे क्षेत्रमा मात्रै डेढसय बढी महिला सिलाइकटाइ र २५ जना ब्युटिपार्लर व्यवसायमा संलग्न छन् ।
प्रकाशित : मंसिर २१, २०७५ ११:२५