कान्तिपुर वेबसाईट
AdvertisementAdvertisement
२५.१२°C काठमाडौं
काठमाडौंमा वायुको गुणस्तर: १३४

ताल संरक्षणमा नगरपालिका

गणेश चौधरी

टीकापुर — घोडाघोडी नगरपालिकाले आफ्नो क्षेत्रमा पर्ने तालहरूको संरक्षण र व्यवस्थापन गरी पर्यटन प्रवद्र्धनको योजना बनाएको छ । घोडाघोडी ताललाई केन्द्रमा राखेर वरिपरि रहेका अन्य तालहरूको उपयोगमा जोड दिएको हो ।

ताल संरक्षणमा नगरपालिका

घोडाघोडी तालसँगै जोडिएको ओजहुवा तालमा बोटिङको व्यवस्था गर्ने, हात्ती प्रजनन केन्द्र स्थापना र पर्यटकका लागि फिसिङ सेन्टर खोल्ने प्रक्रिया अगाडि बढाएको छ ।


तालको संरक्षण, विकास र व्यवस्थापनका लागि गुरुयोजनाको आवश्यकता महसुुस गरी नगर प्रमुख ममताप्रसाद चौधरीको अध्यक्षतामा बृहत् घोडाघोडी ताल तथा पर्यटन विकास बोर्ड गठन गरिएको छ । ‘प्राकृतिक सम्पदालाई असर नपर्ने गरी योजना बनाएर पर्यटन पूर्वाधारका काम गरिरहेका छौं,’ नगर प्रमुख चौधरीले भने, ‘रामसारका कारणले घोडाघोडीमा पर्यटकका लागि डुंगा सञ्चालन गर्न पाइँदैन । त्यसैले डुंगा सयरका लागि ओजहुवा ताल छनोट गरेका छौं ।’


प्राकृतिक सम्पदामा असर नपरोस् र पर्यटन प्रवद्र्धनमा सहयोग पुगोस् भनेर विभिन्न क्षेत्रका विशेषज्ञको सहायतामा पर्यटन पूर्वाधार निर्माण थालेको नगर प्रमुख चौधरीले बताए । उनले भने, ‘ओजहुवा तालमा सयरका लागि डुंगा चढन जैविक खुट्किला बनाएका छौं । केही दिनमा डुंगा आउँछ र पर्यटकका लागि खुला गरिनेछ ।’


घोडाघोडी तालमा पाइने जंगली धानको प्रवद्र्धन, गोही र हात्ती प्रजनन केन्द्र तथा हरिहाँसलगायतका विभिन्न चराको संरक्षित क्षेत्र बनाइने नगरप्रमुख चौधरीले बताए । घोडाघोडीमा अहिले पर्यटक मुस्किलले ३० मिनेट जति अडिने गरेकामा आउँदा दिनमा एक सातासम्म पर्यटक रोकिने सम्भावनाको खोजी गरिरहेको उनको भनाइ छ ।


‘स्थानीयसित हस्पिटालिटी मेनेजमेन्ट र विद्यालयस्तरमा पाठ्यक्रममा संरक्षणका कुरा राख्ने पनि सोच छ,’ उनले भने । घोडाघोडी नगरपालिकास्थित घोडाघोडी तालको पानी निकास द्वार तथा बाँध जीर्ण भएकाले यसलाई यो वर्ष मर्मत गर्ने योजना छ । करिब ३५ वर्षअघि जिल्ला विकास समिति कैलालीले निर्माण गरेको निकास द्वार जीर्ण हुनुका साथै आउट लेटसहितको बाँध भाँचिएर तालको पानी निरन्तर बग्दै गएको छ ।


तालको पानी नरोकिँदा पानी सुक्दै गएको र झार बढी उम्रिएका छन् । ताल सुक्दै जान थालेपछि सिमसारको अस्तित्व नै संकटमा पर्न सक्ने संरक्षणकर्मीहरूले बताए । स्थानीय संरक्षणकर्मी विजयराज श्रेष्ठले भने, ‘बाँध धेरै पुरानो भई जीर्ण हुँदा जोखिम बढेको छ । बाँध जतिबेला पनि भत्केर तालको पानी सुकेर सिमसार नै उच्च जोखिममा पर्न सक्छ ।’


पन्छी संरक्षण संघ नेपालमा कार्यरत हिरुलाल डंगौराले ताल सुकेमा गोही, रैथानेलगायत विभिन्न प्रजातिका माछा, जल पन्छीलगायत विस्थापित भएर जलीय जैविक विविधतामा ठूलो असर पर्ने बताए । उनका अनुसार सिमसार क्षेत्र २ सय ९९ प्रजातिका पन्छी, ६४ वटा मगर गोही, ११ किसिमका शंखेकिरा, घस्रने जीवलगायतको प्रमुख आश्रयस्थल तथा प्रजनन केन्द्र हो ।


त्यतिमात्रै होइन सो सिमसार क्षेत्रमा ४ सय ५० प्रजातिको वनस्पति समेत पाइन्छ । संरक्षणकर्मी डंगौराले बेलैमा नयाँ संरचना निर्माणमा ध्यान नदिए त्यहाँको जैविक विविधता मात्रै होइन, मानव बस्तीसमेत जोखिममा पर्ने बताए ।


औसत ४ मिटरभन्दा बढी गहिराइ र २ हजार ७ सय २६ हेक्टर क्षेत्रफलमा फैलिएको घोडाघोडी सिमसार क्षेत्र तराईको सबैभन्दा ठूलो सिमसार क्षेत्र हो । सन् २००३ अगस्त १३ मा विश्व रामसार सूचीमा सूचीकृत भएको थियो ।

प्रकाशित : माघ २८, २०७५ ०९:२७
प्रतिक्रिया
पठाउनुहोस्
जनताको राय

बैंकमा लगानीयोग्य रकम थुप्रिएर साढे ६ खर्ब नाघेको छ। बैंकहरूले ब्याजदर घटाउँदासमेत कर्जा प्रवाह बढ्न नसक्नुको कारण के हो?