काँचो सुनको बाला बनाएर ल्याउँछन् कामदार

खाडी र मलेशियाबाट फर्किने नेपाली कामदारले नेपाली बजारमा भन्दा सस्तोमा सुन पाईने भएकाले घर फर्किंदा सुन लिएर आउने आम चलन छ । 

भन्सार विभागको निर्णय अघि कामदारहरुले विस्कुट आकारको काँचो सुन नै ल्याउथे र आवश्यकता अनुसार नेपालमै गहना बनाउथे वा बेच्ने गर्थे । तर परिवर्तित नियमअनुसार काँचो सुन ल्याउन नपाईने भएपछि काम गर्ने मुलुकमै सुनका गहना बनाएर ल्याउने चलन सुरु भएको छ । साउदी अरबबाट कान्तिपुरको सम्पर्कमा आएका एक नेपाली कामदारले भने, ‘काँचो सुन किन्ने र पगालेर गहना बनाईदिने ठाउँ खोज्दै हिडने नेपालीको ठुलो संख्या देखिन्छ ।’ 

ति कामदारका अनुसार यस्ता घर फर्किने कामदारले काँचो सुन किनेर गहना बनाउँदा औसतमा एक सय रियाल अर्थात करिब तीन हजार रुपैयाँ खर्चिन्छन् । ५ तोला सुन नेपाल ल्याउन सकियो भने औसतमा पचास हजार रुपैयाँ नाफा गर्न सकिन्छ । यसैको लोभमा नेपाली कामदारहरु काँचो सुन बोकेर गहना बनाउने पसलको खोजीमा हुन्छन् ।

एक नेपाली कामदारले भने, ‘गहना बनाउने ठाउँ खोज्दै हिड्नुपर्ने र प्रतिगहना तीन हजार रुपैयाँ खर्चिनु सरकारले थोपरेको झन्झट हो ।’ परिवर्तित नियम अघि नेपाली कामदारले नेपालकै गहना पसलमा आफु अनुकुलको गहना बनाउँथे । अक्सर नेपाली कामदारले यसरी किनेको काँचो सुनको बाला बनाएर नेपाल ल्याउँछन् । नेपाल ल्याएको यस्तो सुनबाट फेरी आफु अनुकूलको गहना बनाउँदा थप खर्च लाग्छ । ति कामदारले भने, ‘सरकारी नीतिले दोहोरो झन्झट र खर्च बढ्यो ।’ 

सरकारी नियमअनुसार दुई बर्षको श्रम अनुमतीमा विदेश गएका बैध कामदारले फर्किदा पचास ग्रामसम्मको सुनका गहना ल्याउन पाउँछ । प्रवासी नेपालीको साझा संस्था नेपाली साझा मंचले त प्रधामन्त्री पुष्पकमल दाहाल प्रचण्डलाई खुला पत्र नै लेखेर यस्तो निर्णय खारेज हुनुपर्ने माग राखेका थिए।