सी तेस्रोपटक राष्ट्रपति हुने
बेइजिङ — चिनियाँ राष्ट्रपति र उपराष्ट्रपति दुई कार्यकालमात्र रहने संवैधानिक व्यवस्थालाई संशोधन गरी वर्तमान राष्ट्रपति सी चिनफिङलाई तेस्रो कार्यकालको बाटो खुला गर्ने अन्तिम गृहकार्य सुरु भएको छ ।
गत अक्टोबरमा सम्पन्न चिनियाँ कम्युनिस्ट पार्टी सीपीसीको १९ औं महाधिवेशनले सी चिनफिङ विचारधारालाई पार्टीको विधानमा समेट्ने निर्णय गरेपछि उनी जनवादी गणतन्त्र चीनका संस्थापक नेता माओ चतुङपछि सर्वशक्तिशाली नेता भएका छन् । विगत दुई देशकदेखि चीनको संविधानमा राष्ट्रपति, उपराष्ट्रपति तथा प्रधानमन्त्री लगातार दुई कार्यकाल मात्र रहने व्यवस्था थियो । त्यसैगरी सीपीसीको महासचिव पनि दुई कार्यकाल मात्र रहन पाउने अभ्यास हुँदै आएको थियो ।
शनिबार सम्पन्न सीपीसीको पोलेटब्युरो बैठकले चीनको संविधानमा दुई कार्यकालको सीमा संशोधन गर्ने निर्णय गर्दै सोमबारदेखि सुरु हुने सीपीसीको तेस्रो पूर्णबैठकमा पेश गर्ने निर्णय गरेको सिन्ह्वा समाचार समितिले जनाएको छ । सीपीसीको तेस्रो पूर्ण बैठकबाट संविधान संशोधनको एजेन्डा पारित भएपछि आगामी मार्च ५ मा सुरु हुने १३ औं चिनियाँ राष्ट्रिय जनकंग्रेसको पहिलो अधिवेशनले वैधानिक रूपमा संविधान संशोधन गर्नेछ । चीनका प्रमुख सरकारी पदहरू राष्ट्रपति, उपराष्ट्रपति, प्रधानमन्त्री लगायतका उच्चस्तरमा नियुक्ति गर्ने काम पनि राष्ट्रिय जनकंग्रेसको हो । तर जनकंग्रेसलाई सीपीसीका निर्णय लागू गर्ने ‘रबर स्ट्याम्प’ मात्र मानिन्छ ।
एकै व्यक्ति लामो समयसम्म पदमा बसिरहँदा आन्तरिक प्रजातन्त्र सुदृढ नहुने र नेतृत्व हस्तान्तरण नहुने भन्दै आधुनिक चीनका नेता तङ स्यावोफिङले दुई कार्यकालको सिद्धान्त अगाडि सारेका थिए । तङ स्यावोफिङभन्दा अगाडि लामो समयसम्म माओ चतुङ राष्ट्रपति र चाउ एनलाई प्रधानमन्त्री बनेका थिए । सीपीसीको १९ औं महाधिवेशनकै बेला सीले आफ्नो उत्तराधिकारी नतोकेपछि उनी तेस्रो कार्यकालमा पनि नेतृत्वमा रहने अड्कल गरिएको थियो । संविधानमै लेखिएको दुई कार्यकालको सीमा संशोधन हुने भएपछि सन् २०२३ पछि पनि सीले तेस्रो कार्यालका लागि पनि नेतृत्व गर्ने कुरा अहिलेदेखि नै बहस सुरु भएको छ ।
१३ औं चिनियाँ राष्ट्रिय जनकंग्रेसको नेतृत्व चयन गर्न तथा महत्त्वपूर्ण विधेयकहरूको तर्जुमा गर्नका लागि चिनियाँ कम्युनिस्ट पार्टी (सीपीसी) १९ औं केन्द्रीय समितिको तेस्रो पूर्ण बैठक सोमबारदेखि बेइजिङमा सुरु हुँदै छ । शनिबार बेइजिङमा सम्पन्न १९ औं सीपीसीको केन्द्रीय पोलिटब्युरो बैठकले गरेको निर्णयअनुसार तेस्रो पूर्ण बैठक बुधबारसम्म चल्नेछ । सीपीसीका पूर्ण बैठकहरू निकै महत्त्वपूर्ण हुने गर्छन् । राष्ट्रिय नीति निर्धारण गर्न, नेतृत्व चयन गर्न, महत्त्वपूर्ण परिपाटी लागू गर्न तथा ठूला निर्णय गर्नका लागि पूर्ण बैठकको आयोजना हुने गर्दछ ।
‘प्लेनरी सेसन’ भनिने पूर्ण बैठक सीपीसीको महाधिवेशनपछिको सबैभन्दा शक्तिशाली अंग मानिन्छ । यसमा केन्द्रीय सदस्य, केन्द्रीय वैकल्पिक सदस्य, केन्द्रीय अनुशासन आयोगका सदस्यहरू र केन्द्रीय कार्य विभाग तथा संगठन विभागका पदाधिकारीहरू सहभागी हुने गर्दछन् । तेस्रो पूर्ण बैठकमा सीपीसीका २०३ केन्द्रीय सदस्य र १७२ वैकल्पिक सदस्यसँगै केन्द्रीय अनुशासन आयोगका लगायतका अन्य विभिन्न विभागका सदस्यहरू सहभागी हुनेछन् । यो बैठकले नेतृत्वदायी पदहरूमा नयाँ व्यक्तिहरू चयन गर्नेछ ।
चिनियाँ राष्ट्रपति र प्रधानमन्त्रीमा यस अगाडि नै सी चिनफिङ र ली खछ्याङलाई दोहोर्याउने निर्णय सीपीसीले गरिसकेको छ । बैठकले १३ औं चिनियाँ राष्ट्रिय जनकंग्रेसको अध्यक्ष, उपाध्यक्ष चयन गर्नेछ भने चिनियाँ जनराजनीतिक परामर्शदात्री सम्मेलन १३ औं राष्ट्रिय समितिको अध्यक्ष पनि तोक्नेछ । त्यसैगरी उपराष्ट्रपति र उपप्रधानमन्त्रीहरू पनि यही बैठकले निश्चित गर्नेछ । यी पदहरू औपचारिक रूपमा आगामी मार्च ५ तारिख सुरु हुने १३ औं चिनियाँ राष्ट्रिय जनकंग्रेसको पहिलो अधिवेशनले पारित गरेपछि लागू हुनेछन् । १९ औं सीपीसीको शनिबार सम्पन्न केन्द्रीय पोलेटब्युरो बैठकले सोमबार सुरु हुने तेस्रो पूर्ण बैठकको मुख्य एजेन्डा संविधान संशोधनसँगै संस्थागत पुन:संरचना हुने जनाएको छ । सीपीसीको १९ औं महाधिवेशनले संस्थागत पुन:संरचना गर्ने नीति पारित गरेको थियो, जसअनुसार वर्तमान महासचिव सी चिनफिङ अझ शक्तिशाली बन्दै आएका छन् । सीपीसीका अधिकार र निर्णयहरू वर्तमान महासचिव सीमाथि केन्द्रित बनाउने अभ्यास सुरु भएको छ ।
प्रकाशित : फाल्गुन १४, २०७४ ०८:१४