न्यायालयमा इमानको खोजी

केही न्यायमूर्तिले न्यायको वास्तविक मर्मलाई आत्मसात् गर्न नसकेको प्रतीत हुन्छ । यस्ता एकदुई उदाहरणको साक्षी म आफैं भएको छु । इमानदारी र नैतिकताको धरातललाई चटक्कै बिर्सिएर उनीहरूले पापको भारी आफैंलाई मात्र नभई आफ्ना सात पुस्तालाई बोकाउने नकाम गरेका छन् । पैसाको क्षणभंगुरतालाई भुलेर उनीहरू ‘पावर पोलिटिक्स’ मा रमाइरहेका छन् । झूटो किटानी जाहेरीका आधारमा कैयौं निर्दोष फसिरहेका छन् । त्यसैले त भुक्तभोगीहरू भन्ने गर्छन्– ‘नेपालको कानुन, दैवले नजानुन् ।’ हाम्रो मुलुकमा प्रायः मुद्दा किटानी जाहेरीका रूपमा पहिले प्रहरीकहाँ जान्छन् तर प्रहरीले दोषीको पहिचान गर्न निष्पक्ष छानबिन गरेको त्यति पाइँदैन ।

प्रहरी–प्रशासनमा कि राजनीतिक दबाब परेको हुन्छ, कि उनीहरू धनलक्ष्मीको खेलमा रमाएका हुन्छन् । जसले गर्दा दोषी निर्दोष साबित हुन्छ अनि निर्दोष व्यक्ति दोषी । यस्ता प्रकृतिका मुचुल्का अन्तमा सरकारी वकिलको कार्यालयमा जान्छन् । सरकारी वकिलको कार्यालयले पनि खासै चासो नदिई प्रहरीकै मुचुल्कामा टिप्पणी उठाएर सिधै श्रीमान्कामा लगिदिन्छ अनि निर्दोष व्यक्ति फस्नलाई केको आइतबार ? श्रीमान्कै नैतिकता र इमानदारीमा निर्दोष व्यक्तिको भविष्य अल्झेको हुन्छ । त्यहाँ चलखेल हुन्छ, लिटो र बिटोको । यो कटु सत्य हो— जसले बिटो दियो, न्याय प्रायः उसैका पक्षमा हुन्छ । वास्तविक पीडित भने कारागारमा लामखुट्टे र उपियाँसँग बस्न बाध्य हुन्छ । यस्तो परिपाटीबाट न्यायालय कहिले अगाडि बढ्ला ?
– खिमराज गिरी, मध्यनेपाल–२, लमजुङ, हाल ः काठमाण्डौ