काठमाडौँ — नेपालमा चिया खेतीको इतिहास करिब डेढ सय वर्ष मानिन्छ । यो चिया उद्यमका आ–आफ्नै पीडा छन् । न्यूनतम ज्याला नपाएको पीडा श्रमिकसँग छ भने उद्यमीलाई अनावश्यक सेवा सुविधा दिनुपर्दाको समस्या पनि छँदैछ ।
सरकारले चिया श्रमिकका समस्यालाई श्रम ऐन मार्फत सम्बोधन गरेको छ । गत वर्ष नै ऐन पनि लागू भयो । तर, चिया उद्यमीले ऐन कार्यान्वयनमा आलटाल गरिरहेका छन् । श्रमिकहरू सरकारले तोकेको सेवा सुविधा पाउनुपर्ने अडानमा छन् । तर, उद्यमी सरकारले तोकेबमोजिम गर्दा उद्योग नै बन्द गर्नुपर्ने अवस्था आउने बताउँछन् । श्रमिक अभावका कारण प्लकिड मेसिनको प्रयोग पनि चिया बगानहरूमा बढ्दो छ । चारजनाले आठ घण्टामा गर्ने काम एक मेसिनले दुई तीन घण्टामै गर्छ । चिया क्षेत्रमा हाल करिब ३० देखि ४० हजार श्रमिकहरू आश्रित रहेको अनुमान गरिन्छ । तर, श्रमिकको यो संख्या बर्सेनि घट्दो छ । चियामा श्रमिक अभाव हुन थालेपछि भारतबाट श्रमिक मगाएर पनि उद्यमीहरूले काम लगाइरहेका छन् । त्यसो गर्दा उनीहरूलाई फाइदै छ । ‘भारतीय श्रमिकलाई न्यूनतम पारिश्रमिक या सरकारले तोकेको सेवा सुविधा दिनु पर्दैन,’ चिया उद्यमी कुमार गिरी भन्छन् ।
शब्द/ तस्बिर: पर्वत पोर्तेल
प्रकाशित : असार २३, २०७५ १०:२०
