१४ वर्ष जेल बसेका ओली मुलुकको ३८* औं प्रधानमन्त्री

मुलुकको नयाँ संविधान जारी भएपछि पहिलो पटक २०७२ असोज २४ मा प्रधानमन्त्री बनेका ओली त्यही संविधान कार्यान्वयन गर्ने क्रममा भएको प्रथम चुनावपछि पुन: शासकीय सत्ताको बागडोर सम्हाल्न दोस्रो पटक सिंहदरबार छिन लागेका हुन् ।

अब उनले संघीयताको कुशलतापूर्वक व्यवहारिक कार्यन्यवन गर्नुपर्ने जिम्मेवारी आएको छ । माओवादी केन्द्रको समर्थनमा प्रधानमन्त्री बनेका ओली विगतको भन्दा शक्तिशाली हैसियतमा छन् । उनी अहिले संसदमा सबै भन्दा ठूलो दलको नेता हुन् । बामगठवन्धन छिट्टै एउटै पार्टीमा रुपान्तरण समेत हुदैछ ।

को हुन् ओली ?

ओली २००८ साल फागुन ११ गते तेह्रथुमको इवामा सामान्य किसान परिवारमा जन्मेका हुन् । पिता मोहननाथ ओली र मधु ओलीका सन्तान उनकाे बाक्यकाल निकै दु:ख साथ बित्यो ।

ओली सानै हुँदा उनकी आमाको निधन भयो । पहाडको गरिबीका कारण तेर्‍हथुमबाट ओली बालक हुँदै उनका बाबु झापा झरे । झापमा बाढीले भएको खेत पनि बगाएपछि ओली परिवारलाई खान लाउनै निकै ठूलो समस्या पर्‍यो । त्यही समयमा ओली रामनाथ दाहालको घरमा बस्न थाले ।

दाहाल पञ्चायतकालमा सुखानीमा मारिएका नेता हुन् । स्वर्गीय दाहालको संगतमा हुर्केका ओलीले उनीबाटै विद्यालय अध्ययनमा सहयोग पाए । दाहाल भूमिगत रुपमा पञ्चायतविरुद्धको आन्दोलनमा लागि सकेका थिए । त्यही क्रममा ओली पनि राजनीतिमा आकर्षित भए । २०२३ बाट मार्क्सवादी अध्ययन दलमा संगठित भइ प्रशिक्षण पाएका ओली २०२८ सालमा पञ्चायतविरुद्ध सुरु भएको झापा विद्रोहका नेता हुन् । त्यही विद्रोहमा लागेवापत् तत्कालिन पञ्चायती प्रशासनबाट पक्राउ परे । २०३० सालबाट लगातार १४ वर्ष जेल जीवन बिताए । जेलमध्ये पनि कठोर यातना दिने काठमाडौको ‘गोलघर’मा उनलाई धेरै समय राखियो ।

ओली २०४८ सालबाटै संसदमा निर्वाचित हुँदै आएका ओली हाल झापा ६ का सांसद हुन् । उनले २०६४ सालको संविधान सभा चुनाव बाहेक अन्य सबै जित्दै आएका छन् । ओली पहिलोपटक ०५१ मा मनमोहन अधिकारी नेतृत्वको नौ महिने सरकारमा गृहमन्त्री भएका थिए भने दोस्रो जनआन्दोलनपछि गिरिजाप्रसाद कोइराला नेतृत्वको सरकारमा उपप्रधान तथा परराष्ट्रमन्त्री भए ।

त्यसपछि उनी २०७२ साल असोज २४ मा पहिलो पटक प्रधानमन्त्री बने । पार्टी भित्र उनी साढे २ बर्ष अघि पार्टीको अध्यक्षमा निर्वाचित भएका थिए । प्रधानमन्त्रीको पहिलो कार्यकाल नौ महिना मात्र सम्हाल पाएका ओलीले त्यही समयमा गरेका कामले पछिल्लो चुनावमा पार्टीलाई पहिलो हैसियतमा मात्र उकासेनन् माओवादीसंग मिलेर मुलुककै ठूलो कम्यूनिष्ट पार्टी निर्माण गर्ने रुपरेखा समेत कोरेका छन् ।

पहिलो कार्याकालमा भारतीय नाकाबन्दीको डटेर समाना गरेका ओलीले एक देशमा मात्र रहेको परिनिर्भरता हटाउने गरी चीनसंग पारवाहन लगायतका सम्झौता गरे । विकासका योजनाहरुको सपनाको बाढी नै ल्याएका ओलीलाई अब दोस्रो कार्याकालमा तीनै सपनालाई व्यवहारमा कार्यान्वयन गर्ने चुनौति छ ।

*सच्याइएकाे ।