१६ वर्षदेखि श्रीमान्‌काे पर्खाइमा (भिडियाेसहित)

उनी जोरपाटी चोकको सडकमा तरकारी बेच्दै बस्छिन् । गरिखाने एउटा ठेला थियो । नगरपालिकाले खोसेर लगिदियो । अहिले सडकमै बोरा ओछ्याएर तरकारी बेच्दै आएकी छिन् । मलेसियामा काम गरी फर्केर आउनेलाई भेट्नासाथ आफ्ना श्रीमान् वीरबहादुरको तस्बिर देखाउँदै सोध्छिन्, ‘तपाईले यो मान्छेलाई कतै देख्नु भएको छ ? चिन्नुहुन्छ ?’

वीरबहादुर २०५९ चैत २० मा मलेसिया उडेका थिए । त्यतिखेर वीरबहादुरको छोरो ७ वर्षको थियो । छोरालाई साह्रै माया गर्थे । बोर्डिङमा पढाउथे । मलेसिया गएपछि यी सवै भुले । उनी के गर्छन् ? कहाँ छन् ? कोसँग बस्छन् ? फुलमाया बेखबर छिन् ।

‘धन कमाएर एउटा टेक्ने थलो बनाउला भनेर जानुभएको थियो । मलेसियामा के भयो ? के को हावाले छोयो । थाहा छैन’ फुलमायाले भनिन्, ‘गएदेखि फर्केर आउनु त भएन । हामीलाई सम्पर्क पनि गर्नुभएन । हामी आमाछोरालाई सडकमा ल्याएर छाडिदिनुभयो ।’

फूलमायाको वीरबहादुरसँग दोहोरो सम्पर्क नै नभएको ठ्याक्कै १४ बर्ष वित्यो । दुई वर्षसम्म नियमित सम्पर्क हुन्थ्यो । त्यतिखेर मोवाइल थिएन । डेरामा सबैको घरमा ल्याण्डलाइन फोन थियो । ‘कहिलेकाँही त्यहीँ फोन आउथ्यो । दुखसुखको वातचित हुन्थ्यो । बेला बेला मलेसियामा खिचेका तस्बिरहरु पठाइदिनुहुन्थ्यो । त्यो तस्बिर हेरेर नै बुढाको हालखवर थाहा पाउँथे । माटाएको र दुब्लाएको थाहा पाउँथे । सुख छ कि दुख छ भनेर अनुमान गर्थे,’ उनले भनिन् ।

उनका अनुसार मलेसिया जाँदा दुई बर्षपछि आउछु भन्थे, आएनन् । तीन वर्ष बितेपछि आउँछु भन्थे, आएनन् । त्यसपछि त फोन नै आउन छाड्यो । ‘सुरुमा त पैसा पनि पठाएका थिए । दुई लाख ७० हजार रुपैयाँ पठाए । यो पैसाले मलेसिया जाँदा लागेको ऋण पनि तिर्न पुगेन,’ उनले भनिन्, ‘एक लाख ५० हजार रुपैयाँ ऋण लिएर गएका हुन् । तीन वर्षसम्म ब्याजसहित ३ लाख रुपैया पुग्यो । बाँकी ऋण पनि म आफैंले तरकारी बेचेर तिरेँ ।’

वीरबहादुर भन्दा ८ वर्षले फूलमाया कान्छी हुन् । अहिले फुलमाया ३७ वर्षकी भइन् । उनी २०५२ को मंसिरतिर काठमाडौं शहर हेर्न पहिलोपटक काठमाडौं आएकी थिइन् । त्यतिखेर उनी १४ वर्षकी थिइन् । नेत्रकाली, सिन्धुलीका साथीभाइ कीर्तिपुरमा गलैचा वुन्न आउथे । उनी घरबाट भागेर गलैचा बुन्न आएकी थिइन् ।

‘वीरबहादुरसँग गलैंचा कारखानामै भेट भएको थियो । मलाई गलैचा बुन्न आउँदैन्थ्यो । उहाँले मलाई खाना मात्रै पकाएर दिए हुन्छ । काम गर्नुपर्दैन भनेपछि बिहे गरें’ उनले विगत सम्झिंदै भनिन्,‘बिहे गरेको एक वर्षमै छोरो जन्मियो ।’

जेनतेन जिन्दगी चलिरहेको थियो । वीरबहादुर साथमै हुँदा फुलमायाले जिन्दगीमा दु:ख महसुस गर्नुपरेको थिएन । जव विरबहादुर मलेसिया छिरे । त्यसपछि दुखमाथि दुख थुप्रिदै गयो । ‘यो जिन्दगी कसरी जाने हो ? थाहा नपाउँदै म भन्दा ८ बर्ष जेठासँग विवाह भयो । परिवारसँग बस्नै मन थिएन भने बरु एक्लै बसेको भए हुन्थ्यो । हामीलाई लिएर सडकमा छाडेर किन गयो ?,’ उनी भन्छिन,‘उनले गर्दा धेरै दुख पाएँ । तनावले दिमाग ठीक ठाँउमा भएन । मानसिक रोगको शिकार भएँ । ‘मसँग कति रोग छन् । मुटुको रोग भएन कि, मृगौलामा पत्थरी भएन कि । फोक्सोको रोग भएन कि’ उनी भन्छिन्,‘बाटाको धुलोमा वसेर काम गरेर खाइरहेको छु । महिनाको १० हजारको औषधी खान्छु ।’ छोरोको पढाइ पनि बिग्रियो । ‘बालक छोरोले कति दु:ख झेल्यो’ उनले भनिन् ।

उनका अनुसार काटेश्वर जोरपाटीमा तरकारी किन्न आउनेलाई वीरबहादुरको फोटो देखाउँदा कसैले देखेको छु भनिदिन्छन् । कसैले छैन भनिदिन्छन् । अलि अगाडि खोज्नका लागि एक जनालाई फोटो दिएर पठाएका थिए ।

‘त्यो मान्छेले भेटेको खबर सुनाए । सोधखोज गरेपछि कम्पनी नै छाडेर अर्कोतिर हिडिदिए भन्छन्’ उनले भनिन,‘हामीसँग पैसा छैन । सम्पत्ति छैन । हामीलाई खाना त धौधौ छ । खोज्न कहाँ जाने ?’

सरकारी निकायमा कहाँ गएर कसलाई भन्ने उनलाई थाहा थिएन । दुई महिना अगाडिमात्रै खोजीको लागि परराष्ट्र मन्त्रालयमा निवदेन दिएकी छिन् । मलेसियामा रहेको नेपाली दूतावासले खोजी भइरहेको जवाफ दिएको छ ।

फूलमाया वीरबहादुरबारे बुझ्न धर्म गुरुलाई फोटो देखाउन गइरहन्छिन् । ‘यो मान्छेको जिउँदाे छ कि छैन ? आउदै आएन ।’ ‘जिम्दो छ कि छैन भनेर भन्दैन । तिम्रो भाग्यमा कर्म गरी खाने लेखेको छ । कर्म गर । बुढोको कमाई खाने भाग्य नै छैन,’ गुरुले ५ चोटीसम्म यही जवाफ दिइसके । उनले सपनामा पनि वीरबहादुर बाँचेकै देखिरहेको बताउँछिन् ।

फूलमायाको वीरबहादुरसँग हिसावकिताव गरेरमात्रै मर्ने इच्छा छ । ‘दुखले कति पटक मर्न हिडे । छोरो भएर मर्न सकिन । बालकमा मैले आमा गुमाउँदाको पीडाको अनुभव छ । छोरोलाई त्यो पीडा दिन चाँहिन,’ उनले भनिन् ।

उनको श्रीमान् मलेसिया जाँदा जहाँ छोडेर गएका थिए, उनी त्यही बसिरहेकी छिन् । ‘मेरो दुख र मिहेनत देखेर कन्या केटाले समेत विबाह गर्न प्रस्ताव गरेका थिए । मलाई कति मान्छेले फकाए होलान् ? कतिले आश्वासन दिए होलान् । म मेरो बुढो पर्खेर नै बसिरहेको छु । उनको पनि कोही छैन । आमाबुवाको मृत्यु भइसक्यो । एउटा बहिनी थिइन् । उनको पनि मृत्यु भयो । उनलाई सम्झेर माया लाग्थ्यो,’ उनले भनिन्,‘म जहाँ बसेको छु । इमान्दार भएर बसेको छु । उनको इज्जतमा दाग लाग्ने गरी हिडेको छैन । त्यो मलाई कि भगवानलाई मात्रै थाहा छ ।’

फूलमायाको छोरो २२ वर्षका भएका छन् । कक्षा ११ भन्दा माथि पढ्न सकेनन् । उनले ऋण खोजेर छोरोलाई कतार पठाएकी थिइन् । कतारको यात्रा त्यति सफल भएन । जानु मात्रैको भयो ।

उनलाई छोराले बारम्बार दुइटा प्रश्न गरिराख्छ, ‘बावु आमाले गर्दा पढ्न पाइनँ । जन्म दिएपछि कर्म किन नदिएको ? सम्पत्ति किन नजोडेको ?’

‘छोरोको प्रश्नको उत्तर मसँग छैन । मैले सकेको गरे,’ उनी भन्छिन्, ‘छोरोको प्रश्नको उत्तर दिन भने पनि एकपल्ट आऊ । बाँकी जीवन तिम्रै हातमा छ ।’