टापुगाउँ गोबरगाढा सारिने

सप्तकोसी नदीको मध्यभागमा रहेको गोबरगाढामा बसोबास गर्नेहरूलाई वर्षातमा बाढीले ज्यान जोगाउन समेत मुस्किल पर्छ । वर्षौंदेखि नदीको मध्यभागमा बसिरहे पनि पुनर्वासको व्यवस्था नहुँदा कोसी नदीको मध्यभागमा पानीको बहावमै बसोबास गर्नुपरेको छ । टापु गाउँमा सरकारको उपस्थिति पनि छैन ।

स्थानीय तहमा जनप्रतिनिधि आएपछि कोसीको भंगालोमा रहेको बस्तीलाई सुरक्षित ठाउँमा स्थानान्तरण गर्ने निर्णय गरेको हो । हनुमाननगर–कंकालिनी नगरपालिकाका मेयर शैलेशकुमार साहले गोबरगाढा बस्ती स्थानान्तरण गर्ने तयारी भइरहेको जानकारी दिए । बर्सेनिको बाढीको समस्याले गोबरगाढामा बसोबास गर्नेहरूमध्ये धेरैजना सुनसरीको कोसी ब्यारेज, सप्तरीको योगिनिया, हनुमाननगर र भारदहमा बसाइँ सरिसकेका छन् । मेयर साहका अनुसार अहिले गोबरगाढा टापुमा ७० परिवारका करिब ३ सय जना बसोबास गरिरहेका छन् ।

गोबरगाढामै रहेका परिवारलाई स्थानान्तरण गर्न चार बिघा जग्गा आवश्यक रहेको र त्यसका लागि नगरपालिकाको वडा नम्बर–४ को मधवापुर र ११ को इनर्वामा रहेको नगरपालिकाको स्वामित्वको जग्गासहित अरू जग्गा खोजिरहेको मेयर साहले बताए । ‘नगरपालिकाको जग्गा अपुग हुँदा खरिद गरेर पनि गोबरगाढाको बस्ती स्थानान्तरण गार्छाै‌ं मेयर साहले भने, ‘वर्षेनी डुब्ने गोरगाढावासीलाई सुरक्षित स्थानमा यसैवर्ष सार्छौं ।

बर्खाका बेला गोबरगाढामा बस्नै नसकिने स्थिति छ । चैतको सुख्खामा पनि यहाँ बसोबास गर्नेलाई कष्टै छ । सामान्य आवश्यकता समेत पूर्ति गर्न नसकिरहेका गोबरगाढावासी सरकारका तर्फबाट पाउने सेवा–सुविधाबाट पनि वञ्चित नै छन् । वर्षातका महिनामा धेरै परिवार हनुमाननगर, योगिनिया, भारदह, कोसी ब्यारेज लगायतका क्षेत्रमा जान बाध्य हुन्छन् । चारैतिरबाट कोसी नदीले घेरिएको छ, गोबरगाढा ।

नेपालकै सानो गाविस रहेको गोबरगाढाका चारैतिर कोसी नदीको भंगालो छ । २ वर्षअघि हनुमाननगर–योगिनीमाई नगरपालिकाको एउटा वडाको बनेको गोबरगाढा हनुमाननगर–कंकालिनी नगरपालिकाको वडामा परेको छ । कष्टैकष्टले भरिएको यहाँको दैनिकी छोडेर धेरैजना अन्यत्र सरिसकेका छन् । वर्षातमा हनुमाननगरवाट यहाँ पुग्न ७ वटा भंंगालो जोखिमपूर्ण यात्रा गर्नुपर्छ । अहिले हनुमाननगरबाट बालुवा–बालुवैको बाटो भएर गोबरगाढा पुग्न सकिन्छ । वर्षामा सधैं समस्या र उठिबास झेल्ने गोबरगाढावासीका हिउँद र चैतको सुख्खाका दिन कष्ठकर छ । यहाँ स्वास्थ्य र शिक्षा दुबै गुणस्तरीय छैन । महिला स्वास्थ्य स्वयंसेविका तेतरीदेवी यादवले गोठमा स्वास्थ्य चौकी खोलेकी छन् । गोबरगाढाका बालबालिकालाई अध्ययनका लागि २०२३ सालमै स्थापना भएको शारदा आधारभूत विद्यालयमा एक सय ४ जना विद्यार्थी अध्ययनरत छन् ।

कोसी नदीको भंगालोमा दाउरा निकाल्न जानुबाट यहाँको दैनिकी सुरु हुनछ । खेतीकिसानी, गाई र भैंसी पालन गरेर दूध बिक्रीबाट आउने आम्दानीले दुई छाक टार्नु यहाँका बासिन्दाको आम्दानीको स्रोत हो । ‘एक किलो नुन किन्न पनि पैदल यात्रा गरेर हनुमाननगर बजार नै पुग्नुपर्छ,’ स्थानीय प्रमिलादेवी यादवले भनिन्, ‘हाम्रो जीवन नर्कजस्तै छ ।’ उनले राज्यले या त पुनर्वासको व्यवस्था गर्नुपर्छ, नभए हामीलाई पनि अन्य नागरिकसरह सेवासुविधा दिनुपर्छ ।’ ‘हामी यो टापुमा बस्ने रहर छैन,’ स्थानीय संजु मुखियाले भनिन्, ‘यो थातथलो छोडेर कहाँ जाउँ राज्यले भन्नुपर्‍यो नि ?’