आत्महत्या गर्न उक्साउनेलाई जेल

मुलुकी ऐनलाई विस्थापित गर्दै कार्यान्वयनमा आएको अपराध संहितामा व्यवस्था भएको कानुनको प्रयोग गर्दै अदालतले आरोपित कलैया उपमहानगरपालिका–१ निवासी मुन्ना दास बनिया र परवानीपुर गाउँपालिका ५ बहुअरी बस्ने सन्तोष राउत कुर्मीलाई पुर्पक्षका लागि जेल चलान गरेको हो ।

आत्महत्या गर्न प्रोत्साहन दिने व्यक्तिलाई कानुनी कारबाहीको दायरामा ल्याउन पक्रिया अगाडि बढाइएको जिल्ला प्रहरी कार्यालय बाराका प्रवक्ता डीएसपी रंजित सिंह राठौरले बताए ।
‘बारामा पहिलोपटक आत्म हत्या गर्न प्रोत्साहन गर्ने विरुद्ध मुद्दा चलाइएको छ,’ उनले भने,
‘उनीहरू यो मुद्दामा पुर्पपक्षका लागि जेल पर्ने पहिलो आरोपित हुन् ।’ हालै प्रयोगमा आएको यो कानुनलाई कार्यान्वयन गर्दा बढेको आत्महत्याको घटना कम हुने विश्वास लिइएको उनले जानकारी दिए ।

पछिलो समय बारामा आत्महत्या गर्नेको संख्या अत्यधिक बढेको प्रहरी तथ्यांकले देखाएको छ । आत्महत्या गर्नेमा सबैभन्दा बढी बुहारी र छोरीको संख्या बढी रहेको तथ्यांकमा उल्लेख छ ।

दाइजो लगायतको निहुँमा बुहारीलाई यातना दिने क्रम बढेसँगै बुहारीले आत्महत्या गर्ने घटना बढ्न थालेको जानकारले बताए । सासूससुरा, नन्द, श्रीमान् लगायतले ससुरालमा बारम्बार दाइजोको माग उल्लेख गर्दै यातना दिन थालेका थिए । यातना सहन बाध्य भएका बुहारीले यातनाबाट छुटकारा पाउन अन्तमा आत्महत्यालाई रोज्न बाध्य हुने गरेको सामाजिक अभियन्ताले बताए ।

‘कतिपय ससुराल पक्षले छोराको अर्को बिहे गराउन बुहारीको हत्या गरी अत्महत्या रुप दिएको घटना पनि छन्,’ ती अभियन्ताले भने, ‘त्यस्तो घटना मिलाउन प्रहरी र अस्पतालका कर्मचारीले नै भूमिका खेल्छन् ।’ आर्थिक प्रलोभनमा परी शव परीक्षण रिपोर्ट आफ्नो अनुकूल तयार गराउन लगाएर घटनालाई आत्महत्या प्रमाणित गरी मुद्दालाई त्यहीं थन्क्याइदिन्थे । त्यो बेला कानुनको समेत अभाव थियो । अहिले त्यो समस्या नरहेको अवस्था छ । त्यसैले आत्महत्या गर्न उक्साउनेलाई समेत उम्कन सक्ने अवस्था नरहेको उनले बताए ।

यो कानुन कार्यान्वयन भएपछि आत्महत्याको घटना पूरै निर्मुल नभए पनि धेरै हदसम्म निर्मुल हुने विश्वास आफूले लिएको उद्दमशील सहरकारी संस्था डुमरवानाका कृष्ण प्रसाद नेपालले बताए । ‘आत्महत्याका घटना धेरै बढेको थियो,’ उनले भने, ‘उचित सजायको व्यवस्था नहँुदा पीडितले न्याय पाउदैनथ्यो ।’ यो कानुनले छोरी बुहारीलाई आत्म हत्या गर्नबाट जोगाउने जिकिर उनले गरे ।

जितपुर सिमरा उपमहानगरपालिका–१५ सुन्दरवस्तीकी शान्ती तामाङले भनिन्, ‘हामी महिला धेरै खुसी छौं । म पनि श्रीमान् पीडित महिला हुँ ।’ तर अहिलेसम्म संघर्ष गरेर बाचेको छुँ । एक छोरी र २ छोरालाई सँगै राखेर पाल्दै आएको उनले सुनाइन् ।

समस्याहरू आइपर्दैमा आत्महत्यालाई विकल्पका रूपमा रोज्नु गलत सोच भएको र त्यसलाई त्याग्न उनले संघर्षशील सबै महिलासँग आग्रह गरिन् । आत्महत्या गर्न उक्साउनेलाई अदालतले पुर्पक्षका लागि जेल चलान गरेको अदालतको निर्णय सराहनीय भएको उनले बताइन् ।

कलैया निवासी श्रीमान् मुन्ना लगायतका परिवारका सदस्यहरूले आफनो बुहारी अनिता देवी दासलाई गाली गलौज, कुटपिट गरी शारीरिक तथा मानसिक यातना दिँदै आएको प्रहरीले अनुसन्धानबाट खोलेको छ ।

मुन्नाले सुनिता तामाङलाई कान्छी श्रीमती बनाई ल्याएको कारण अनिताले २०७५ साल भदौ ६ गते बिहान बिषादी सेवन गरी आत्महत्या गरेको प्रहरीले जनाएको छ । दास लगायतका परिवारका सदस्यले शारीरिक तथा मानसिक यातना दिई आत्महत्या गर्न प्रोत्साहन गरेको प्रहरीले अनुसन्धानबाट खुलाएको छ ।

प्रहरीले दासलाई २०७५ साल भदौ २४ गते पक्राउ गरी कर्तव्य ज्यान मुद्दामा अनुसन्धान कार्य पूरा गरी जिल्ला सरकारी वकिल कार्यालय मार्फत बारा जिल्ला अदालतमा पेस गरेको थियो । अदालतको आदेशअनुसार दासलाई वीरगन्ज कारागार चलान गरिएको हो ।

यस्तै परवानीपुर गाउँपालिका ५ बहुअरी बस्ने सन्तोष राउतले आफनो श्रीमती अन्तिमा देवीलाई गालीगलौज तथा कुटपिट गरी आत्महत्या गर्न प्रोत्साहन गरेको प्रहरीले जनाएको छ ।

उनको विवाह भएको २ वर्षपछि एउटा छोरीको जन्म भए तापनि जन्मेको ४ दिनपछि छोरीको मृत्यु भएको थियो । विवाह भएको ७/८ वर्षपछि अन्तिमा देवीबाट कुनै सन्तान नभएको तथा माइती पक्षबाट दाइजो समेत नल्याएको भनी सन्तोषले शारीरिक र मान्सिक यातना दिँदै आएका थिए ।