विराटनगर भन्सारको राजस्व आधा घट्यो

सीमावर्ती भारतीय बजार जोगबनी बजारपश्चिमा रहेको मिरगन्ज खोलाको पुलको मर्मत नहुँदा पाँच महिनादेखि पुल बन्द छ । गत साउन महिनामा आएको बाढीका कारण भदौ ५ गतेबाट पुलमा मालबाहक सवारी साधन आवतजावतमा भारतीय पक्षले रोक लगाएको थियो ।

नेपाली व्यवसायीहरूको तीव्र दबाबका कारण पुलको सामान्य मर्मत गरी २० टनसम्मका मालबाहक सवारी सधान चल्न दिए पनि त्योभन्दा माथि भार क्षमता भएका साधनलाई रोक लगाएको छ । अहिले पुलबाट पेट्रोलियम पदार्थ बोकेका टयांकलरी र अन्य सानातिना पैठारीका गाडीहरू मात्र आइरहेका छन् ।

नेपालबाट फर्केका खाली ट्रक र कन्टेनर पनि यही बाटोबाट लगिँदै छन् । ६० वर्ष पहिले निर्माण गरिएको पुलको भारवहन क्षमता त्यस बेला पनि २० टन नै थियो । तर, पुलबाट ९० टनसम्मका सवारी साधन चलिरहेका थिए । अहिले आएर ६० वर्षको पहिलाको कुरा निकालेर भारतीय पक्षले दु:ख दिने नियत राखेको नेपाली उद्योगी व्यवसायीहरूको आरोप छ ।

‘एउटा सानो खाले गाडी नै १४ टनको हुन्छ,’ मोरङ व्यापार संघका अध्यक्ष पवनकुमार सारडाले भने, ‘२० टन मात्र दिने हो भने ६ टन सामान लिएर आउनुपर्ने हुन्छ ।’ नेपाली उद्योगीहरूले पुल मर्मत भए पनि भारतीय पक्षले दु:ख दिने नियतका साथ २० टनको बखेडा निकालेको आरोप लगाएका छन् ।

‘नियत सफा भएको भए हामीले अन्य विकल्प पनि दिएका थियौं, त्यसलाई मानी दिएको भए यस्तो दु:ख पाउने थिएनौं,’ अध्यक्ष सारडाले भने, ‘मिरगन्ज खोलामा कलवड बनाएर वाइपास सडक हामी नै बनाउन तयार थियौं त्यो कुरा पनि राख्यौं तर स्वीकार्य भएन ।’ नेपाली उद्योगीहरूले मिरगन्ज खोलामा आफैंले हिमपाइप हालेर वाइपास सडक बनाउने प्रस्ताव भारतीय पक्षसँग लिखित रूपमा गरेका थिए ।

हिउँदको समयमा उक्त खोलामा पानीको सतह निकै कम छ । ‘धेरै खर्च पनि आउँदैन हिमपाइप र रोडा हालेर केही दिनमा नै वैकल्पिक मार्ग बनाउन सकिन्थ्यो,’ सारडाले भने, ‘तर, त्यो पनि न पाएपछि नाका परिर्वतन गर्नुको विकल्प रहेन ।’

दैनिक १० देखि १४ करोडसम्म राजस्व संकलन गर्दै आएको विराटनगर भन्सार कार्यालयमा अहिले मुस्किलले ६ देखि ७ करोड संकलन भइरहेको प्रमुख भन्सार अधिकृत मिमांस अधिकारीले बताए । ‘यो महिनाको लक्ष्य अढाइ अर्ब थियो । तर, पुलका कारण दस दिनमा ८७ करोड मात्र संकलन भएको छ ।’ पुल मर्मत तथा सञ्चालनका लागि दिल्ली दूतावाससम्म पत्रचार गर्दा पनि पार नलागेको अधिकारीले बताए ।

२० टनभन्दा माथिका सवारी साधन रिरुट गरेर भीमनगर–कोसी ब्यारेज नाकाबाट पैठारी गर्ने कार्य भइरहेको छ । रिरुट गरेर मालसामान ल्याउनु पर्दा प्रशस्त झन्झट भइरहेको र डिटेन्सन चार्ज (विलम्ब शुल्क) लागिरहेको व्यवसायीको गुनासो छ । रिरुटका कारण कोलकाताबाट विराटनगरसम्मको ढुवानी भाडा दोब्बरभन्दा बढी भएको जानकारी दिँदै नेपाल उद्योग वाणिज्य महासंघ प्रदेश १ का कोषाध्यक्ष रमेश राठी डिटेन्सनलगायतका खर्चले १ कन्टेनरमा १ लाख ५० भन्दा बढी खर्च भइरहेको बताए ।

पुल कुर्न बसेका भारतीय सुरक्षा फौजले घूस खाएर २० टनभन्दा बढी भार बोकेका सवारीसाधनलाई पनि पुलबाटै आउन दिने गरेका छन् । ‘उनीहरूसग सेटिङ गर्न सक्यो भने ८० टनको गाडी पनि जान दिन्छन्,’ एक उद्योगीले भने, ‘यसरी कहिलेसम्म चल्ने ।’ यो नाकाबाट १ सय टनसम्म बोकेका गाडी आउने गरेका छन् ।