रामेछाप कारागारमा पानीको हाहाकार/नुहाउन नाम दर्ता

रजिस्टर बनाएर रेर्कड नै राख्ने व्यवस्था गरिएको हो । कसले कुन दिन नुहायो ? त्यसको सम्पूर्ण विवरण राखिन्छ । पालो मिचेर दोहोर्‍याएर नुहाउन पाइँदैन । ‘मैले २ गते नुहाएको थिएँ×,’ सई आचायले भने, ‘त्यसपछि आजै पालो आयो ।’ कारागार सुरक्षाका लागि कम्तीमा २० जना सुरक्षाकर्मी कार्यरत छन् । नियमित पानी नआएको धेरै भयो । कहिले आउँछ, कहिले बन्द हुन्छ । बालमन्दिर नजिकको ट्यांकीबाट वितरण गरिएको खानेपानी लाइन अवरुद्ध हुँदा अभाव चर्किएको छ ।

सुरक्षाकर्मीको त यस्तो हालत छ । कैदीबन्दीको अवस्था कस्तो होला ? कारागारमा २ सय ६९ कैदीबन्दी छन् । उनीहरूको नुहाउने पालो सुरक्षाकर्मी लाई जस्तो सातामा आउँदैन । २२ दिन जतिमा पालो पाउँछन् । कारागारभित्र पनि रजिस्टर राखेर नुहाउने व्यवस्था मिलाइएको छ ।

जति नै फोहोर भए पनि पालो नआई नुहाउन पाउँदैनन्, उनीहरू । चौकीदार रामकुमार प्याकुरेलले भने, ‘मन लागेका बेला नुहाउन पाउनु ठूलो कुरा हो तर पानी पुर्‍याउन सकिँदैन ।’ कैदीबन्दी फुस्रा देखिन्छन् । फोहर लुगा धुन नपाएको उनीहरूको गुनासो छ । बजार क्षेत्रमा समेत पानीको उस्तै अभाव छ ।

सुकाजोरको खिर्रे मुहानबाट ल्याएको पानी बीचमै हराएपछि अहिले सबैतिर हाहाकार छ । ‘हामीलाई पानी अमृतजस्तै भएको छ,’ रामेछाप नगरपालिका–८ का वडाध्यक्ष केदार कार्कीले भने, ‘पानीको साँच्चिकै अभाव भयो ।’ कार्कीका अनुसार खिर्रेको पानी बीचमै गायव भएपछि त्यसको खोजीका लागि स्थानीय जुटेका छन् । ‘पाइप निकाल्दै पानी जाँच्दै गरेका छौं, भेटिएको छैन । कता चुहियो पत्तै भएन,’ उनले भने ।

त्यहाँको पानी जोडियो भने कारागारमा अहिलेको जस्तो हाहाकार हुँदैन । कारागारका लागि बेग्लै लाइन जोडिएको छ । त्यसमा अरू धारामा भन्दा धेरै पानी आउँछ । आचार्यले भने, ‘त्यही लाइनको पानी आउँदा पनि पुग्दैनथ्यो, अहिले झन् के पुग्थ्यो । सिम्लेखोलाबाट पानी लिफ्ट गर्ने योजना अन्तिम चरणमा पुगेको छ । सरकारले सुख्खाक्षेत्र अन्तर्गत निर्माण थालेको उक्त योजना पूरा भएपछि पानीको अभाव नहुने कार्कीले बताए । ‘रामेछापमा अब धेरै दु:खका दिन छैनन्,’ उनले भने, ‘सिम्लेखोलाको पानी आए मज्जाले नुहाउन पाइन्छ ।’